Lakowanie zębów to inaczej profilaktyczne wypełnianie bruzd i zagłębień na powierzchniach żujących zębów trzonowych i przedtrzonowych. Zabieg ten jest często praktykowaną metodą zapobiegającą rozwojowi próchnicy.
Metodyka zabiegu
Lakowanie bruzd powierzchni żujących pierwszych zębów trzonowych stałych możliwe jest dopiero bezpośrednio po ich wyrznięciu, czyli w wieku 6-8 lat. To optymalny wiek do wykonania zabiegu, ponieważ właśnie wtedy zauważa się bardzo częsty rozwój próchnicy, co w efekcie może doprowadzić do utraty zębów. Powinno się również lakować bruzdy powierzchni żujących drugich stałych zębów trzonowych w wieku około 11-13 lat.
Zabieg polega na dokładnym oczyszczeniu powierzchni docelowych zębów i osuszeniu (zęby muszą być suche przez cały czas trwania lakowania). Następnie ma miejsce polimeryzacja preparatu chemoutwardzalnego przez około 3 minuty, zaś w przypadku preparatu światłoutwardzalnego około 30 sekund. Metodykę można zatem zapisać w skrócie:
- izolacja zęba od dostępu śliny (np. za pomocą rolek ligniny);
- oczyszczenie powierzchni żujących zęba (np. zawiesiną pumeksu lub specjalną pastą);
- wypłukanie wodą resztek substancji oczyszczających i dokładne osuszenie zęba;
- wytrawienie szkliwa, aby poprawić retencję materiału zgodnie z zaleceniami producenta.
Większość bruzd w zębach ma szerokie otwarcie, jednak wyjątek stanowi około 10% bruzd mających wąskie otwarcie. Wówczas, aby przeprowadzić skutecznie zabieg, należy otworzyć bruzdę w obrębie jej ścian za pomocą wiertła diamentowego o bardzo małym rozmiarze. Wtedy można bez problemu wprowadzić do takiej bruzdy lak.
Wskazania
Wskazania do lakowania bruzd powinny uwzględniać morfologię bruzd, skuteczność usuwania płytki bakteryjnej ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych, częstość i ilość spożywanych słodyczy oraz intensywność próchnicy uzębienia mlecznego. Lekarz stomatolog decyduje o lakowaniu zębów, jednak zwykle jest to profilaktyczny zabieg stosowany u większości dzieci. Skuteczność prawidłowo przeprowadzonego zabiegu lakowania zębów jest bardzo duża, gdyż po około 2 latach redukuje próchnicę o 90%, zaś po 5-7 latach jeszcze o 50%.
Nieskuteczność zabiegu
Na brak oczekiwanej skuteczności zabiegu i gorszy rezultat może wpływać wiele czynników, w tym nieprzestrzeganie wskazań do zabiegu, czyli lakowanie płaskich bruzd przy niskim ryzyku próchnicy czy lakowanie bruzd już objętych próchnicą (co jest przeciwwskazane). Inną przyczyną braku skuteczności zabiegu są nieprawidłowe warunki techniczne, przede wszystkim niedostateczne osuszenie bruzdy podczas zabiegu. Ponadto większą skuteczność lakowania zębów obserwuje się u dzieci starszych (10-14 lat) niż młodszych (5-6 lat) oraz w zębach stałych niż w zębach mlecznych.
Dlaczego warto wykonać zabieg lakowania zębów?
Zabieg cieszy się dużą skutecznością i nie jest bolesny. Profilaktyka próchnicy powierzchni żujących przez wypełnienie bruzd i szczelin materiałami typu izolacyjnego nie wymaga usuwania zdrowych tkanek zęba. Zmiana struktury szkliwa spowodowana wytrawieniem jest powierzchowna i odwracalna. Uszczelnianie bruzd bezpośrednio po wyrżnięciu się zęba stanowi zabezpieczenie powierzchni żującej w okresie największej jej podatności na próchnicę.
Warto wiedzieć, że Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje ten zabieg u dzieci. Możliwość bezpłatnego lakowania zębów przysługuje dzieciom do 8 roku życia w przypadku lakowania szóstek oraz do 14 roku życia w przypadku lakowania siódemek.
Zobacz również: Fluoryzacja zębów.
Bibliografia
- Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
- Jańczuk Z., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
