Nieprzyjemny posmak w gardle może być mocno uciążliwy, zwłaszcza jeśli występuje przez cały czas, bez konkretnej przyczyny i ma tendencję do nawracania. Może to wskazywać na jego patologiczne, chorobowe podłoże, co wymaga już diagnostyki. Najczęściej u lekarza rodzinnego (podstawowej opieki zdrowotnej), choć niekiedy także u stomatologa.
Nieprzyjemny posmak w gardle – przyczyny i objawy
Zdecydowanie najczęściej nieprzyjemny posmak w gardle ma następujące przyczyny:
- refluks żołądkowo-jelitowy – w obrębie jamy ustnej i gardła pojawia się kwaśny lub gorzko-kwaśny posmak, któremu często towarzyszy zgaga i pieczenie w przełyku (ewentualnie za mostkiem);
- zapalenie migdałków lub zatok – pojawia się charakterystyczny posmak pleśniowy lub ropny, często z bólem gardła i zatkanym nosem. W szczególności, jeśli stan zapalny ma podłoże bakteryjne;
- przyjmowanie niektórych leków – np. antybiotyków, na nadciśnienie tętnicze, astmę oskrzelową, depresję. Mogą powodować gorzki lub metaliczny posmak. Posmak metaliczny bywa też objawem towarzyszącym suplementacji żelaza;
- choroby jamy ustnej – w tym choroby przyzębia, próchnica zębów, infekcje jamy ustnej. Posmak ma wówczas postać metaliczną lub gorzką;
- zaburzenia neurologiczne – np. urazy nerwów smakowych, migrena, padaczka czy stwardnienie rozsiane mogą wpływać na odczuwanie smaku;
- palenie papierosów, odwodnienie, picie zbyt małej ilości wody w ciągu dnia – pojawia się nie tylko nieprzyjemny posmak w gardle, ale również uczucie nadmiernej suchości tej okolicy oraz nieświeży oddech (halitoza);
- choroby nerek i/lub wątroby – pojawia się gorzki lub słono-kwaśny posmak, któremu często towarzyszy ogólne osłabienie organizmu.
Nieco rzadziej czynnikami inicjującymi nieprzyjemny posmak w gardle są:
- częste oddychanie przez usta (np. w trakcie spania nocą);
- niedopasowana proteza zębowa;
- zatrucia chemiczne (rzadziej, ale możliwe);
- ciąża i inne stany, w przebiegu których pojawiają się nagłe zmiany w obrębie gospodarki hormonalnej.
Warto zaznaczyć, że nieprzyjemny posmak w gardle może wiązać się z nieodpowiednią higieną jamy ustnej, a więc ze zbyt rzadkim szczotkowaniem zębów, niedokładnym szczotkowaniem zębów, pomijaniem nitkowania przestrzeni międzyzębowych bądź oczyszczania powierzchni języka. Wówczas znacznie częściej obserwuje się jednak nieprzyjemny posmak w samej jamie ustnej, a nie tak głęboko, na poziomie gardła.
Sposoby na nieprzyjemny posmak w gardle
Do grona doraźnych, domowych sposobów zmniejszających omawianą dolegliwość najczęściej zalicza się następujące:
- płukanki ziołowe: napar z szałwii, rumianku, tymianku lub mięty działa przeciwzapalnie i odświeżająco. Wystarczy taki napar zaparzyć i ostudzić, a następnie płukać nim gardło przez 1-2 minuty, nawet 3-4 razy dziennie;
- ssanie cukierków miętowych lub żucie gumy: stymuluje produkcję śliny, która pomaga wypłukać nieprzyjemny smak. Należy jednak pilnować, aby produkty te nie zawierały w swoim składzie cukru;
- picie dużej ilości wody: nawilża gardło i wypłukuje resztki pokarmowe oraz bakterie;
- ziarna kawy lub goździki: żucie ich przez chwilę może zneutralizować posmak;
- unikanie ostrych, tłustych i kwaśnych potraw: zwłaszcza jeśli pacjent zmaga się z chorobą refluksową przełyku.
Bardzo ważnym, wręcz nieodłącznym elementem jest szczotkowanie języka. Niestety często pomijane, a to właśnie na języku gromadzą się bakterie odpowiedzialne za nieprzyjemny smak w ustach oraz nieświeży oddech. Warto stosować płyny do płukania ust z chlorheksydyną lub olejkami eterycznymi, zaś systematyczne (codzienne, zawsze przed szczotkowaniem zębów) nitkowanie zębów usuwa resztki pokarmowe między zębami, które mogą fermentować i również dawać nieprzyjemny posmak oraz zapach.
Przy nawracającym problemie koniecznie należy zwrócić uwagę na nawyki codzienne. Unikanie alkoholu, kawy i papierosów jest tu bardzo ważne, ponieważ mogą one nasilać nieprzyjemny posmak i podrażniać gardło. Jeśli nieprzyjemny posmak w gardle utrzymuje się dłużej niż kilka dni, towarzyszy mu ból, gorączka, kaszel lub inne objawy — warto skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia
- Sroczyk Ł., Kawala B., Halitoza – przegląd piśmiennictwa, Dent. Med. Probl. 2011, 48, 2, 255–260.
- Kaługa P., Higienistka i asystentka stomatologiczna. Podstawy pracy w zawodzie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2024.
