Antyoksydanty

Antyoksydanty (zwane również przeciwutleniaczami) są szeroką grupą związków chemicznych występujących w przyrodzie. Ich głównym zadaniem jest walka z wolnymi rodnikami, które wpływają niekorzystnie na zdrowie i wygląd człowieka.

Antyoksydanty – co to?

Wolne rodniki stale oddziałują na ludzki organizm. Główną linię obrony przed nimi mogą stanowić antyoksydanty. Do tej grupy związków można zaliczyć każdą substancję, która wykazuje zdolność eliminowania wolnych rodników z organizmu, czyli:

• polifenole;
• flawonoidy;
• karotenoidy;
• betalainy;
• witaminy, np. witamina C i witamina E;
• melatonina;
• kwas ferulowy.

Naturalne antyoksydanty dostarczone wraz z pożywieniem stanowią dodatkowy system wzmacniający naturalną odporność organizmu człowieka. Chronią przed rozwojem wielu chorób i dają szansę na poprawę warunków życia oraz obniżenie ryzyka zachorowalności.

Do głównych funkcji antyoksydantów można zatem zaliczyć:

• przeciwdziałanie powstawaniu wolnych rodników;
• hamowanie rozpoczęcia procesu utleniania metali;
• przechwytywanie powstałych reaktywnie substancji utleniających;
• eliminację uszkodzonych przez wolne rodniki cząsteczek;
• stymulację endogennych systemów przeciwutleniających komórki.

Antyoksydanty biorą udział w ochronie organizmu przed rozwojem nowotworów.

Źródła antyoksydantów

Antyoksydanty znajdują się praktycznie we wszystkich owocach, jednak w niektórych znajduje się ich bardzo dużo, a w innych jedynie śladowe ilości. Na szczególną uwagę, jako bogate źródło antyoksydantów, zasługują:

• acerola – jej owoce zawierają około 17 różnych karotenoidów oraz sporą ilość antocyjanów. Zmniejszają ryzyko miażdżycy, zmniejszają agregację płytek krwi, ograniczają osadzanie się lipoprotein w ścianach naczyń, poprawiają wzrok, a także wykazują działanie antynowotworowe;
• aronia – posiada antyoksydanty z grupy polifenoli, głównie antocyjany. Wpływają one korzystnie na układ krążenia, uszczelniają naczynia krwionośne i poprawiają ich elastyczność, zmniejszają stężenie metali ciężkich w erytrocytach oraz wykazują działanie przeciwalergiczne i fotoochronne;
• winogrona – antyoksydanty znajdują się przede wszystkim w ich nasionach. Wykazują działanie przeciwmutagenne i przeciwzapalne, przyspieszają regenerację tkanek oraz hamują aktywność enzymów odpowiedzialnych za starzenie się naczyń włosowatych i rozpad kolagenu;
• owoce leśne – są bogate w polifenole oraz witaminę C. Wyraźnie hamują degradację kolagenu, łagodzą toksyczne działanie promieniowania UVB oraz chronią skórę przed starzeniem się;
• algi – szczególnie spirulina, która zawiera wiele aktywnych związków o właściwościach przeciwutleniających, w tym fikocyjaniny, fenole i flawonoidy;
• cytrusy – bogate w flawonoidy, wykazują działanie przeciwzapalne, opóźniają procesy starzenia się skóry i pochłaniają szkodliwe promieniowanie słoneczne.

Warto wspomnieć również o żurawinie, truskawkach, owocach jeżyny, czarnym bzie, porzeczce czerwonej oraz owocach dzikiej róży. Dobrym źródłem,  choć nieco uboższym niż w przypadku owoców  będą niektóre warzywa, np. jarmuż, pomidory, szpinak, czosnek i buraki.

Liczne badania wykazały, że owoce są jednym z najbogatszych źródeł przeciwutleniaczy. Dlatego, regularne spożywanie owoców zwiększa odporność organizmu na stres oksydacyjny, pobudza przemianę materii, a także chroni organizm przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego.

Wolne rodniki i antyoksydanty

Wolny rodnik to atom bądź cząsteczka, która posiada na orbitalu walencyjnym jeden lub więcej niesparowanych elektronów. Sprawia to, że są one niestabilne i nadają atomowi dużą reaktywność oraz warunki do oddziaływania na różne składniki komórki.

Powstawanie wolnych rodników przyspiesza stres oksydacyjny. Jest to zaburzenie metabolizmu spowodowane ciągłym narażeniem danej komórki na działanie czynników zewnętrznych. Jego źródłem może być np. promieniowanie słoneczne, temperatura czy metale ciężkie. Wolne rodniki wpływają na procesy degeneracyjne komórek skóry, a w efekcie powodują jej starzenie.

W organizmie człowieka wolne rodniki powstają podczas reakcji enzymatycznych, zakażeń bakteryjnych i wirusowych, w procesie oddychania lub autooksydacji różnych związków.

BIO Acerola - naturalna witamina C Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej...

Bibliografia:

1. Skotnicka M., Golan M., Szmukała N., Rola naturalnych przeciwutleniaczy pochodzenia roślinnego w profilaktyce nowotworowej, Annales Academiae Medicae Gedanensis,47/2017.
2. Nowak A., Zielonka J., Turek M. (i inni), Wpływ przeciwutleniaczy zawartych w owocach na procesy fotostarzenia się skóry, Postępy Fitoterapii, 2/2014.
3. Puzanowska-Tarasiewicz H., Kuźmicka L., Tarasiewicz M., Antyoksydanty a reaktywne formy tlenu, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2010.
4. Wawrzyniak A., Krotki M., Stoparczyk B., Właściwości antyoksydacyjne owoców i warzyw, Medycyna Rodzinna, 1/2011.
5. Czajka A., Wolne rodniki tlenowe a mechanizmy obronne organizmu, Nowiny Lekarskie, 6/2006.
6. Majewski J., Orylski M., Całkosiński A. (i inni), Acerola – tropikalny owoc z ogromną dawką witaminy C, Medycyna Rodzinna, 21/2018.