Tkanka mięśniowa (łac. textus muscularis) to rodzaj tkanki występującej w organizmach zwierząt, w tym ludzi. Zbudowana jest z charakterystycznych komórek zdolnych do kurczenia się (miocytów), zatem jest niezbędna do prawidłowego poruszania się. Wyróżniamy tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną szkieletową, tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną serca oraz tkankę mięśniową gładką.
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
Mięsień szkieletowy zbudowany jest z długich, wielojądrzastych komórek, nazywanych włóknami mięśniowymi (miocytami). Grupują się one w charakterystyczne pęczki mięśniowe, wewnątrz których lokalizują się liczne włókienka kurczliwe (tzw. miofibryle). Te zaś składają się z 2 rodzajów białek – aktyny i miozyny. W obrębie tej tkanki mięśniowej widać powtarzające się odcinki o różnym stopniu załamywania światła, tak zwane prążki. W efekcie tego w obrazie mikroskopowym zauważyć można wyraźne kreski i linie, stąd nazwa tej tkanki. Tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną szkieletową dzieli się na 2 podstawowe rodzaje:
- mięśnie szybko kurczliwe – tzw. białe, odporne na znaczne wysiłki, lecz męczące się podczas długotrwałej aktywności. To właśnie dzięki nim możliwy jest bieg sprinterski;
- mięśnie wolno kurczliwe – tzw. czerwone, odporne na długotrwałe obciążenia, jednak o umiarkowanej intensywności. To właśnie dzięki nim możliwy jest bieg w maratonie.
Charakterystyczne cechy tej tkanki to:
- regularna, prążkowana budowa możliwa do zaobserwowania w obrazie mikroskopowym;
- cylindryczny kształt komórek mięśniowych;
- wiele jąder komórkowych umiejscowionych peryferyjnie;
- skurcz zależy od naszej woli, można go kontrolować;
- za jej aktywność odpowiada głównie układ nerwowy somatyczny.
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa unerwia przede wszystkim mięśnie szkieletowe, a więc te przyczepiające się do struktur kostnych i stawowych, odpowiedzialne za poruszanie się.
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca
Rodzaj tkanki mięśniowej występujący wyłącznie w organizmach kręgowców, a dokładniej w obrębie ich mięśnia sercowego. Co charakterystyczne, pracuje ona zgodnie z zasadą „wszystko albo nic” – każdy impuls wywołuje maksymalne, silne napięcie wszystkich włókien mięśnia. W innym razie mamy do czynienia z zaburzeniami czynności mięśnia sercowego.
Typowe cechy tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca:
- regularna, prążkowana budowa możliwa do zaobserwowania w obrazie mikroskopowym;
- komórki widlasto rozgałęzione, łączące się ze sobą przy pomocy tzw. wstawek;
- jedno jądro komórkowe umiejscowione przy podstawie rozwidlenia;
- skurcz niezależny od woli, nie mamy na niego wpływu, nie możemy go aktywować czy zatrzymać siłą własnej woli;
- za jej aktywność odpowiada głównie układ nerwowy autonomiczny.
Odpowiada ona za zdolność mięśnia sercowego do kurczenia się i rozkurczania, w efekcie czego może on pompować krew i odżywiać wszystkie komórki organizmu, dostarczając do nich tlen. Oba rodzaje tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej mają ograniczoną zdolność regeneracji.
Tkanka mięśniowa gładka
Tkanka mięśniowa gładka tworzy m.in. narządy wewnętrzne, w tym:
- macicę;
- żołądek;
- jelita;
- drogi oddechowe;
- pęcherz moczowy.
Od pozostałych rodzajów różni się przede wszystkim tym, że nie posiada w swojej budowie charakterystycznego prążkowania, zatem z łatwością można odróżnić ją od nich podczas obserwacji pod mikroskopem. Cechy typowe dla tkanki mięśniowej gładkiej:
- nieregularny układ filamentów;
- wrzecionowaty kształt komórek;
- jedno, umieszczone centralnie jądro komórkowe;
- skurcz niezależny od woli, wytrzymały na długotrwałą pracę, ponieważ mięśnie te pracują nieustannie przez całe życie człowieka, podobnie jak mięsień sercowy;
- za jej aktywność odpowiada głównie układ nerwowy autonomiczny.
Tkanka mięśniowa gładka ma ogromne możliwości do samoistnej regeneracji. Mimo tego większe ubytki wypełnia tkanka łączna.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
