Osocze to główny, płynny składnik krwi znajdujący się w ciele każdego człowieka. Stanowi nawet 55% całej objętości ludzkiej krwi. Osocze pozyskuje się drogą odwirowania z pobranej próbki krwi elementów morfotycznych. Natomiast jeśli z tego usunie się dodatkowo utworzony skrzep, otrzyma się surowicę.
Osocze – charakterystyka
Osocze to płyn, w którym zawieszone są wszystkie elementy morfotyczne – krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) i płytki krwi (trombocyty). Poza nimi w składzie osocza znaleźć można m.in.:
- wodę (90-92%);
- białka – albuminy, globuliny, białka ostrej fazy, fibrynogen;
- elektrolity – jony wapnia, jony sodu, jony potasu, jony żelaza, jony wodoru, jony chlorkowe, jony wodorowęglanowe;
- składniki odżywcze – glukoza, cholesterol, aminokwasy, witaminy, kwasy tłuszczowe;
- produkty przemiany materii – w tym mocznik, kwas mlekowy, kreatynina, bilirubina, amoniak.
Większość białek osocza jest produkowana w komórkach wątroby (hepatocytach), skąd są wydzielane do krwi. Wyjątkiem są immunoglobuliny produkowane przez komórki plazmatyczne układu siateczkowo-śródbłonkowego.
Funkcje osocza
Główną funkcją osocza jest nadawanie krwi płynnej formy, dzięki której może ona trafiać do wszystkich tkanek i komórek w ciele człowieka drogą naczyń krwionośnych. Pełni też rolę transportową dla wszystkich zawieszonych w niej komórek i związków chemicznych. Dzięki płynnej formie osocza krew nie krzepnie i nie tworzy niebezpiecznych zatorów, co ma jednak miejsce przy patologicznych stanach, np. w żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej, gdy krew jest zbyt gęsta.
Jednym z najważniejszych parametrów ludzkiego osocza są białka znajdujące się w tym płynie. Spełniają one różnorodne funkcje: odpowiadają za równowagę kwasowo-zasadową, ciśnienie osmotyczne, lepkość osocza, obronę organizmu, a w przypadku głodu stają się źródłem aminokwasów dla komórek.
Osocze ma też pewne znaczenie w diagnostyce medycznej. Przykładem jest popularne badanie nazywane molalnością osocza. Pozwala lekarzom ocenić, jakie stężenie substancji czynnych osmotycznie (sód, potas, chlorek, glukoza, mocznik) znajduje się w osoczu (a także moczu i kale). W związku z tym możliwa staje się ocena równowagi wodno-elektrolitowej w organizmie.
Co to jest osocze bogatopłytkowe?
Dość specyficzną i innowacyjną odmianą osocza jest tzw. osocze bogatopłytkowe, będące wynalazkiem ostatnich lat. Może być pobrane od człowieka i znajduje szerokie zastosowanie kosmetologiczne oraz medyczne. Osocze bogatopłytkowe zawiera nawet 9 razy więcej płytek krwi, niż ma to miejsce przy tradycyjnym osoczu, a pobiera się je również od pacjenta. Zdecydowanie najczęściej wykorzystuje się je aktualnie w kosmetologii. Pozwala na rewitalizację i ujednolicenie kolorytu skóry, ponadto poprawia jej elastyczność, gęstość oraz napięcie. Zmarszczki stają się wygładzone, a skóra widocznie młodsza i zdrowsza. Iniekcje osoczem bogatopłytkowym znane są także pod nazwą wampirzego liftingu. Dodatkowo pobudza komórki macierzyste do namnażania się, a fibroblasty do produkcji nowych włókien kolagenowych.
Osocze bogatopłytkowe może jednak być stosowane również w medycynie, np. do leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów, ostrogi piętowej czy entezopatii. Przyspiesza gojenie się ścięgien po urazach i pomaga w przebiegu ich przewlekłego zapalenia. Leczenie zwyrodnienia stawów osoczem bogatopłytkowym wspiera gojenie się chrząstki, które (mimo rozwoju medycyny) wciąż przysparza wiele trudności.
Oddawanie osocza
Osocze można oddać podobnie jak krew, w odpowiednich punktach krwiodawstwa. Mogą tego dokonać jednak wyłącznie dawcy o masie ciała przynajmniej 60 kg. Dzień wcześniej należy zadbać o bardzo dobre nawodnienie organizmu (rekomenduje się wypicie 2,5 l płynów przez cały dzień, aby osocze miało odpowiednią, rzadką konsystencję) oraz unikanie spożywania tłustych posiłków. Dodatkowo 3 dni wcześniej należy całkowicie zrezygnować z picia alkoholu, a najlepiej również z palenia papierosów. Pobranie osocza odbywa się tak samo, jak pobranie krwi. Cała procedura trwa około 40 minut, a dawcy przysługują 2 dni wolnego od pracy.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołos A., Treliński J., Kliniczne zastosowanie osocza bogatopłytkowego, Hematologia, 3/2014.
- Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
