USG (ultrasonografia) to badanie nieinwazyjne, bezpieczne i efektywne, a przez to cieszące się ogromną popularnością w różnych dziedzinach medycyny. Praktycznie nie ma przeciwwskazań do jego wykonywania, dlatego stosuje się je także u małych dzieci, osób przewlekle chorych czy kobiet ciężarnych. Do zalet badania USG należy włączyć także niską cenę oraz krótki czas trwania.
Na czym polega badanie USG?
Badanie wykorzystuje zjawiska ultradźwiękowe. Fale emitowane przez urządzenie wysyłane są do wnętrza organizmu pacjenta i odbijają się od poszczególnych struktur anatomicznych. Każda z nich wyróżnia się inną zdolnością odbijania fal, dlatego niektóre tkanki na monitorze widoczne są w postaci ciemniejszych obszarów, inne zaś jaśniejszych. Wszystko przez to, że kości, mięśnie, zmiany patologiczne czy naczynia krwionośne posiadają inną gęstość.
Po komputerowym przetworzeniu danych na ekranie urządzenia widać punkty odpowiadające umiejscowieniu odbitych fal. Intensywność echa przyporządkowuje się odpowiednim odcieniom ze skali szarości. Tony najciemniejsze (czarne) przypadają tkankom nieodbijającym echa lub odbijającym w nieznacznym stopniu. Natomiast tony jaśniejsze (delikatnie szare lub nawet białe) odnoszą się do dużej intensywności echa.
USG Doppler
Nieco bardziej zaawansowanym badaniem jest tzw. USG Doppler. Służy ocenie kondycji naczyń tętniczych i żylnych, ponieważ także od nich fale ultradźwiękowe mogą się odbijać. Aby możliwe było wykonanie tego rodzaju badania aparat do USG musi posiadać odpowiednie funkcje. Przebieg USG Doppler jest podobny, jednak często wykonuje się je na stojąco.
Czy badanie USG jest bezpieczne?
Badanie USG jest całkowicie bezpieczne. Nie powoduje żadnych skutków ubocznych, nie wpływa negatywnie na stan zdrowia czy codzienne funkcjonowanie, a także nie nasila procesów chorobowych toczących się już w organizmie. Z tego względu przeciwwskazaniami do wykonania badania ultrasonograficznego nie są złośliwe nowotwory, zagrożona ciąża, poważne choroby przewlekłe czy podeszły lub bardzo młody wiek pacjenta. Badania nie wykonamy jedynie w przypadku uszkodzenia skóry (oparzenia, owrzodzenia, znaczne odleżyny, świeże razy pooperacyjne) w miejscu, w którym powinna poruszać się głowica aparatu.
USG – wskazania
Najczęstszymi wskazaniami do badania USG są:
- wszystkie trymestry ciąży celem monitorowania jej przebiegu;
- bóle brzucha o nieustalonej etiologii;
- rutynowe badanie ginekologiczne celem oceny jajników lub tkanki piersiowej;
- choroby tarczycy;
- ból moszny, stwardnienia odczuwalne w jądrach podczas samobadania;
- powiększenie węzłów chłonnych, odczuwalne guzki pod skórą;
- doznane urazy i przebyte kontuzje (np. upadek z wysokości, złamanie kości czy wypadek komunikacyjny, po którym w danej okolicy ciała odczuwamy ból);
- hepatomegalia i splenomegalia;
- wady serca;
- podejrzenie obecności tętniaków;
- zażółcenie skóry;
- krwawe stolce lub krwawe wymioty;
- dolegliwości bólowe ze strony układu moczowego.
I wiele innych. W praktyce badanie USG ma zastosowanie w odniesieniu do niemal każdej struktury anatomicznej w ludzkim ciele.
Jak przygotować się do badania USG?
Zwykle do USG nie trzeba się wcześniej przygotowywać. Należy mieć umytą i czystą skórę, na którą nie nakładamy żadnych kremów, maści, balsamów czy kosmetyków do makijażu. Przygotowania wymaga jedynie USG jamy brzusznej, które wykonuje się najczęściej na czczo (z rana bez śniadania lub przynajmniej 6 godzin od momentu spożycia ostatniego posiłku). W określonych przypadkach lekarz może zalecić przyjmowanie leków wspomagających usuwanie pęcherzyków powietrza z jelit, takich jak np. Espumisan. Jeśli ocenie poddawać się będzie pęcherz moczowy, około 1 godzinę przed badaniem należy wypić zaleconą ilość wody (zwykle 1,5 l). Pęcherz powinien być bowiem wypełniony, co poprawi jego widoczność.
Ile kosztuje USG?
Cena badania USG zależy od diagnozowanej okolicy ciała. Można zdecydować się na badanie w ramach NFZ, jest wówczas nieodpłatne. Wielu pacjentów chcąc otrzymać wyniki jak najszybciej zapisuje się na USG prywatnie. Wówczas ceny wahają się od 150 zł (mniejsze okolice, np. ręka po złamaniu, tarczyca) nawet do 500 zł (np. kończyny dolne).
Bibliografia
- Seitz K., Braun B., Ultrasonografia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2021.
- Pietryga M., Toboła K., Ultrasonograficzna diagnostyka prenatalna — możliwości technik 3D, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 4/2017.
