Witamina K należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Wbrew ogólnemu przekonaniu, nazwa ta nie odnosi się do jednego związku, lecz do zbioru różnych związków (co najmniej trzech). Między innymi bierze udział w procesach krzepnięcia krwi oraz reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową i hormonalną. Wspiera również zęby.
Co to jest witamina K?
Mianem witaminy K określa się grupę związków oznaczanych kolejno cyframi. Są to między innymi:
- witamina K1 – fitomenadion;
- witamina K2 – menachinony;
- witamina K3 – menadion.
Wszystkie te formy ulegają jednak w organizmie człowieka przekształceniu do ugrupowania 2-metylo-1,4-naftochinonu. Związki te stanowią bowiem pochodne naftochinonu.
Jak działa witamina K?
Obecność witaminy K w naszych organizmach zapewnia właściwe stężenie trombiny, niektórych czynników krzepnięcia krwi oraz białek hamujących procesy tworzenia się skrzepu. Jednocześnie wykazano, że odpowiednia ilość tej witaminy w organizmie człowieka wypływa korzystnie na elastyczność naczyń krwionośnych – zmniejsza się ryzyko zwapnienia tętnic, nadciśnienia tętniczego i zawału serca.
Witamina K wpływa korzystnie także na układ nerwowy. Odgrywa ona bowiem pewną rolę w przekazywaniu sygnałów i impulsów nerwowych oraz w metabolizmie lipidów mózgowych. Stanowi czynnik prewencyjny chorób neurodegeneracyjnych, takich jak np. choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona. Dodatkowo omawiana grupa związków wykazuje działanie przeciwnowotworowe, szczególnie w kierunku raka sutka, wątroby, żołądka i płuc. Hamuje bowiem proliferację tych patogennych komórek, co uniemożliwia dalszy rozwój nowotworu. Na koniec należy wspomnieć, że witamina K odgrywa niezwykle istotną rolę w utrzymaniu sprawności i prawidłowej funkcji układu kostnego. Oddziałuje ona bowiem bezpośrednio na metabolizm komórek kostnych, stymuluje osteoblastogenezę i hamuje dojrzewanie osteoklastów. Wspomaga walkę z próchnicą i zapobiega demineralizacji zębów.
Źródła witaminy K
Do produktów spożywczych bogatych w witaminę K zalicza się między innymi takie jak:
- zielone warzywa liściaste i zielone części roślin nieliściastych (np. natka pietruszki);
- oleje roślinne, np. olej sojowy, olej rzepakowy czy oliwa z oliwek;
- spirulina;
- zielona herbata.
Można w nich znaleźć ponad 100 ug witaminy K w 100 g produktu. Głównym źródłem omawianej witaminy są zielone warzywa liściaste, takie jak kapusta, brukselka czy szpinak. Zawartość witaminy K w tych produktach rośnie wraz z zawartością chlorofilu. Nieco mniejsze ilości, ponieważ poniżej 10 ug/100 g, można znaleźć w mięsie, mleku i innych produktach mlecznych, a także w pozostałych warzywach i owocach, takich jak np. pomarańcze, brzoskwinie, ziemniaki, marchew.
Dzienne zapotrzebowanie
Dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę K zależy od wielu czynników, w tym od płci, wieku, aktywności fizycznej i ogólnego stanu zdrowia konsumenta. Szacuje się jednak, że dla zachowania optymalnego poziomu witaminy K w organizmie powinno się dostarczać 1 ug na 1 kg masy ciała. Ilość ta pokrywa dzienne zapotrzebowanie u większości konsumentów.
Niedobór witaminy K
Niedobór witaminy K przyczynia się do rozwoju między innymi następujących jednostek chorobowych:
- zespół złego wchłaniania;
- schorzenia nerek;
- zespół pooperacyjny jelit;
- schorzenia wątroby.
Jednocześnie obniżony jej poziom odnotowuje się u ludzi przebywających na antybiotykoterapii, stosujących leki przeciwzakrzepowe oraz przyjmujących bardzo wysokie dawki witaminy E. Niedobory często pojawiają się u osób spożywających regularnie monotonne, niezdrowe posiłki. Mało urozmaicona dieta i dolegliwości jelitowe stanowią najczęstsze przyczyny niedoboru witaminy K.
Do głównych objawów niedoboru witaminy K zalicza się:
- częste biegunki;
- krwawienie z nosa, krwawienie z dziąseł, obfite miesiączki i inne stany związane z zaburzeniami krzepnięcia krwi;
- podatność na infekcje bakteryjne, obniżoną odporność organizmu;
- zaburzenia dotyczące kości, np. zwiększone ryzyko łamliwości kości;
- tendencję do szybkiego powstawania siniaków;
- różnego rodzaju zaburzenia ze strony układu nerwowego.
Niedobór witaminy powoduje pojawienie się w organizmie niepełnowartościowych białek, czyli takich, które nie posiadają karboksylowanych reszt kwasu glutaminowego. Z kolei całkowity brak witaminy K w organizmie człowieka (awitaminoza) może doprowadzić nawet do żółtaczki i poważnych zaburzeń wątroby. U niemowląt może dojść do trwałego uszkodzenia struktur nerwowych.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Anuszewska E., Witamina K a choroby cywilizacyjne, Gazeta Farmaceutyczna, 7/2011.
- Karmańska A., Karwowski B., Rola witaminy K w metabolizmie kości, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2015.
- Kosińska J., Billing-Marczak K., Krotkiewski M., Nowopoznana rola witaminy K w patogenezie chorób cywilizacyjnych, Medycyna Rodzinna, 2/2008.
