Choroby, które psują zęby, mogą dotyczyć nie tylko samej jamy ustnej, ale także całego organizmu lub poszczególnych jego układów. Wiele procesów chorobowych zachodzących w organizmie zaburza naturalną równowagę w jamie ustnej, zwiększa podatność na próchnicę lub przyczynia się do przyspieszonego niszczenia struktur zęba. Dlatego osoby narażone na takie zaburzenia powinny regularnie kontrolować stan zdrowia jamy ustnej i wdrażać odpowiednie działania profilaktyczne.
Choroby, które psują zęby
Do chorób, które mogą znacząco pogarszać stan uzębienia, zalicza się zarówno te miejscowe, jak i ogólnoustrojowe. Należą do nich m.in.:
- cukrzyca;
- choroby autoimmunologiczne;
- niedobory pokarmowe;
- bulimia i inne zaburzenia psychiczne.
Cukrzyca
Uważa się, że zapalenie przyzębia jest szóstym głównym powikłaniem cukrzycy. W wielu badaniach potwierdzono dwukierunkową relację pomiędzy tymi schorzeniami . Cukrzyca zwiększa zarówno występowanie, jak i nasilenie zapalenia przyzębia, w szczególności w przypadkach, w których glikemia jest słabo kontrolowana, a zapalenie przyzębia z kolei może mieć negatywny wpływ na kontrolę glikemii u chorych na cukrzycę i zwiększać ryzyko powikłań. Dlatego też leczenie zapalenia przyzębia jest szczególnie istotne i wiąże się z poprawą kontroli glikemii. Zwłaszcza cukrzycę typu 2 uznaje się za kluczowy czynnik ryzyka zapalenia przyzębia, a w konsekwencji również innych problemów w obrębie jamy ustnej.
Choroby autoimmunologiczne
Istnieje wiele teorii co do możliwej współzależności pomiędzy chorobami jamy ustnej a reumatoidalnym zapaleniem stawów. W obu chorobach można stwierdzić znacznie podwyższone stężenie cytokin prozapalnych, niskie stężenie tkankowych inhibitorów metaloproteinaz oraz wysokie stężenie prostaglandyn i liczbę komórek zapalnych, co sugeruje wspólny szlak obu chorób.
Udowodniono również, że występowanie reumatoidalnego zapalenia stawów w grupie pacjentów z zapaleniem przyzębia wynosiło około 4%, a w grupie kontrolnej tylko 0,6%. Dodatkowo, w grupie osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów aż 62% badanych miało zaawansowaną formę chorób przyzębia. Ostatnimi czasy coraz więcej mówi się nawet o tym, że także osteoporoza może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem chorób jamy ustnej.
Jedną z chorób autoimmunologicznych, która z pewnością zwiększa ryzyko chorób zębów i to w dość krótkim czasie, jest zespół Sjogrena. Wszystko przez to, że w jej przebiegu miejsce ma spadek produkcji śliny, przez co dochodzi do zmiany PH w jamie ustnej, a bakterie i płytka nazębna nie są tak efektywnie usuwane. Zwiększa się ryzyko nie tylko próchnicy, ale i odpadania szkliwa czy paradontozy.
Niedobory pokarmowe
Na kondycję jamy ustnej wpływa także szereg niedoborów pokarmowych, zwłaszcza w kontekście witamin i minerałów. Aby zęby były mocne i wytrzymałe, a dziąsła elastyczne i silne, organizm musi otrzymywać odpowiednią dawkę przede wszystkim witaminy C, witaminy D, wapnia, fosforu i magnezu. Witamina C wzmacnia naczynia krwionośne dziąseł, wspomaga produkcję kolagenu, co zapobiega ich krwawieniu i rozpulchnieniu. Witamina D odpowiada za prawidłowe przyswajanie wapnia i jego wbudowywanie w szkliwo, natomiast wapń i fosfor są kluczowe do wzmocnienia szkliwa. Dlatego też, przy częstych lub nawracających problemach z jamą ustną warto wykonać podstawowe badania krwi oraz oznaczyć poziom wybranych witamin i składników mineralnych.
Bulimia i inne zaburzenia psychiczne
Objawami w jamie ustnej, które najczęściej występują u pacjentów z bulimią, są erozje szkliwa i zębiny. Ubytki tkanek twardych zęba powstają poprzez działanie kwasu żołądkowego w wyniku wymiotów (erozja wewnątrzpochodna), złych nawyków pokarmowych, np. częste przyjmowanie znacznych ilości kwaśnych napojów i pokarmów (erozja zewnątrzpochodna) lub przyjmowania przez chorych octu i soku cytrynowego w celu osłabienia apetytu (erozja zewnątrzpochodna).
Zobacz również: Problemy z zębami spowodowane bulimią.
W piśmiennictwie spotkać można doniesienia na temat występowania pieczenia jamy ustnej (burning mouth syndrom) oraz zaburzeń czucia smaku opisywane jako objawy dotyczące zaburzeń odżywiania się, a manifestujące się w jamie ustnej. Inne zaburzenia psychiczne mogą dawać problemy w jamie ustnej głównie przez wzgląd na stosowanie leków z takim ryzykiem skutków niepożądanych oraz przez wzgląd na spadek dbałości o własne zdrowie.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sikorska D., Samborski W., Jama ustna w reumatologii, Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 2: 65–69.
- Szupiany T., Pytko-Polończyk J., Rutkowski K., Potrzeby stomatologiczne pacjenta psychiatrycznego z zaburzeniami w odżywiania, Psychiatr. Pol. 2015; 49(5): 945–954.
