pH jamy ustnej warunkowanie jest pH śliny, które wynosi 6-7. Oscyluje więc wokół odczynu obojętnego, jednakże niewłaściwa higiena jamy ustnej bądź określone produkty spożywcze mogą wpływać na zmiany tego środowiska. Zwłaszcza obniżenie pH jest zagrożeniem dla zdrowia jamy ustnej.
pH jamy ustnej
Na samym początku warto wiedzieć, czym w ogóle jest pH. Otóż skrótem tym określa się ilościową skalę kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Wyróżniamy następujące rodzaje pH:
- 0-7 – pH kwasowe;
- 7 – pH obojętne;
- 8-14 – pH zasadowe.
Prawidłowe pH w chwili sekrecji śliny jest zbliżone do obojętnego, jako że waha się w przedziale 6-7. Jego mniejsze wartości nie są korzystne dla tkanek twardych zębów. Do organizmów jakie zasiedlają i kolonizują jamę ustną zalicza się bakterie, grzyby, wirusy i priony. Naturalna flora bakteryjna jamy ustnej ustala się w wieku dziecięcym i stopniowo wraz z wiekiem zmienia się pod wpływem różnych czynników środowiskowych i behawioralnych. W 1 ml śliny u dorosłego człowieka znajduje się już przeciętnie od 20 do 400 mln. Drobnoustrojów należących nawet do 700 różnych gatunków, które w przypadku zachowania równowagi fizjologicznej nie tworzą zagrożenia dla zdrowia i życia gospodarza. Mikroflora jamy ustnej oraz pH wydzielanej śliny wpływają na ostateczne pH jamy ustnej.
Niskie pH jamy ustnej
Za główną przyczynę erozji zębów uważa się oddziaływanie egzogennych bądź endogennych czynników chemicznych obniżających pH jamy ustnej poniżej poziomu krytycznego (pH < 5,5). Najczęstszym czynnikiem egzogennym są kwasy zawarte w pożywieniu, szczególnie w świeżych owocach, sokach owocowych i napojach gazowanych. Ubytki erozyjne mogą również rozwijać się u osób narażonych na działanie kwasów wewnątrzpochodnych. Wiąże się to ze wstecznym zarzucaniem treści pokarmowej, np. w przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego lub uporczywych wymiotów. Zmiany pH przy działaniu patogennych bakterii prowadzą również do rozwoju próchnicy – jednej z diagnozowanych najczęściej chorób zębów, zwłaszcza u dzieci i młodzieży.
Zobacz również: Refluks, a zęby.
Kluczową rolę w utrzymaniu równowagi środowiska jamy ustnej może odgrywać szybkość wydzielania śliny. Jej prawidłowa wartość spoczynkowa wynosi 0,25-0,35 ml/min, a po stymulacji 1,0-3,0 ml/min. Udowodniono, że obniżenie szybkości sekrecji śliny zwiększa aż 5-krotnie ryzyko tworzenia się erozji szkliwa.
Mycie zębów tuż po posiłku
W momencie spożycia jakiegokolwiek pokarmu, szczególnie słodkiego, pH jamy ustnej drastycznie spada, co odzwierciedla tzw. krzywa Stephana. Wówczas pracę zaczynają bufory ślinowe. Robią wszystko co w ich mocy, aby pH nie spadało poniżej krytycznego dla szkliwa poziomu, które dla hydroksyapatytów wynosi 5,5 a fluoroapatytów 4,5. Celem jest doprowadzenie do pH wyjściowego w jamie ustnej. Znajomość tego cyklu jest niezwykle ważna podczas codziennej higieny jamy ustnej. Właśnie dlatego zaleca się szczotkowanie zębów dopiero po około 20 minutach po spożyciu posiłku. To czas niezbędny, aby bufory mogły przywrócić jamie ustnej właściwe pH.
Także po wymiotach czy przy nadmiernej suchości jamy ustnej (kserostomia) ważne jest dbanie o jej nawilżenie i odpowiednie pH, co obniża ryzyko licznych patologii. Po wymiotach warto płukać usta wodą, aby usunąć resztki kwaśnej treści pokarmowej. Zaś przy patologicznej suchości jamy ustnej (np. w przebiegu zespołu Sjogrena) zaleca się częste picie wody drobnymi łyczkami, stosowanie substytutów śliny oraz suplementację kwasu hialuronowego o silnym działaniu nawilżającym.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Herman K., Gmyrek-Marciniak A., Rola śliny w patologii procesu erozyjnego, Dental and Medical Problems, 45/2008.
- Marcinkowski J., Świderska J., Przestrzeganie higieny jamy ustnej i jej znaczenie w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej, Hygeia Public Healt, 46/2011.
- Wysocki P., Zespół pieczenia jamy ustnej, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2017.
- Paśnik U., Brukwicka I., Błaszczak B., Kopański Z., Rowiński J., Strychar J., Mikroflora jamy ustnej, Journal of Clinical Healthcare, 1/2017.
