Ślina

Spis treści

Ślina stanowi wydzielinę gruczołów ślinowych znajdujących się w jamie ustnej. Pełni bardzo ważne funkcje nie tylko podczas spożywania posiłków.

Ślina

Wydzielanie śliny

Ilość wydzielanej śliny różni się u poszczególnych osób i wynosi u dorosłego człowieka 1-1,5 l na dobę, co stanowi 0,2-0,3 ml na minutę. Ciekawostką jest, że u niemowląt do 2. miesiąca życia gruczoły ślinowe pozostają nieczynne.

Na wydzielanie śliny i jej właściwości wpływa szereg czynników pochodzenia zewnątrz- i wewnątrzustrojowego. Przykładem jest stosowanie leków hormonalnych lub stymulujących układ nerwowy, a także rodzaj spożywanych pokarmów. Wykazano, że kwaśne pokarmy (a niekiedy nawet myśl o nich) znacznie zwiększa produkcję śliny. Około 70% wydzielanej śliny pochodzi ze ślinianki podżuchwowej, 25% ze ślinianki przyusznej i tylko 5% z podjęzykowej. Odczyn śliny jest różny, lecz mieści się w granicach 4,5-8 pH. W okresach między posiłkami ślinianki są czynne tylko w nieznacznym stopniu, koniecznym do zwilżenia jamy ustnej.

W medycynie wyróżnia się kilka schorzeń związanych z nieprawidłową produkcją tej substancji. Przykładowo, zbyt mała synteza śliny występuje w przebiegu choroby Sjogrena, z kolei nadmierna produkcja zwana jest ślinotokiem. Może wystąpić np. w przebiegu zespołu Downa.

Rodzaje śliny

Wyróżni się kilka rodzajów śliny:

  • rzadką i płynną;
  • gęstą i kleistą.

Ślina rzadka rozcieńcza pokarmy, z kolei gęsta pokrywa kęsy ułatwiając ich przełykanie. Największe ilości śliny surowiczo-śluzowej wydzielają ślinianki podżuchwowe, natomiast najmniej śliny śluzowej produkują ślinianki podjęzykowe.

Skład chemiczny śliny

Ślina zawiera 99% wody. Pozostałą część stanowią składniki organiczne i nieorganiczne. Głównymi składnikami nieorganicznymi są:

  • chlorek sodowy;
  • rodanek potasowy.

Z kolei wśród składników organicznych wyróżnia się:

  • glikoproteiny – mucynę;
  • enzym ptialinę (jest to alfa-amylaza z grupy hydrolaz glikozydowych).

Skład śliny może nieznacznie różnić się ze względu na jej rodzaj. Przykładowo, ślina surowicza posiada w swoim składzie enzym trawiący wielocukry alfa-amylazę, zaś w ślinie śluzowej znajdują się wspomniane wcześniej mucyny.

Ślina – funkcje

Ślina pełni w organizmie wiele ważnych funkcji. Zwilża błonę śluzową jamy ustnej i zapobiega jej wysychaniu, oczyszcza ją mechanicznie oraz bierze udział w czynnościach obronnych, ponieważ zawiera odpowiednie enzymy. Działanie mechaniczne śliny polega na utrzymywaniu jamy ustnej w stanie wilgotnym, co ułatwia ruchy języka przy żuciu i mowie.

Mucyna obecna w ślinie nadaje jej lepkości, co stymuluje odkładanie osadu i kamienia nazębnego, sprzyja przyczepianiu resztek pokarmowych do powierzchni zębów i zlepianiu drobnoustrojów. Wraz ze śliną wydalane są różne związki i produkty przemiany materii.

Ślina zwilża i rozpuszcza spożywane pokarmy, co łącznie z działaniem mucyny umożliwia utworzenie kęsa. Dodatkowo bierze udział w trawieniu oraz pomaga w odbieraniu wrażeń smakowych. Ptialina rozkłada skrobię i glikogen na maltozę (cukry złożone na cukry proste).

Ślina wpływa na uczucie pragnienia i regulację przyjmowania wody. Jeśli w jamie ustnej jest sucho, automatycznie zostaje wysłana informacja do mózgu o konieczności dostarczenia wody do organizmu.

Ciekawostką jest, że wykazuje ona również działanie antyseptyczne. Potwierdza to fakt, że rany i uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej tak szybko się goją.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
  2. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Szukaj
Kategorie
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Aktualności

Najpopularniejsze w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *