Szkliwo to tkanka pokrywająca koronę zęba. Stanowi najtwardszą strukturę ze wszystkich tkanek zwierzęcych. Szkliwo rozpuszcza się całkowicie w rozcieńczonym kwasie solnym, prawie nie pozostawiając osadu.
Budowa szkliwa
Szkliwo składa się z długich pryzmatów grubości 3-6 um. To 5- lub 6-boczne, niezupełnie regularne słupki szkliwa, zwane również pryzmatami szkliwa. Ich przebieg jest dość zawiły, na ogół promienisty. Pryzmaty te układają się w równoległe szeregi, biegnąc od powierzchni zębiny ku wolnej powierzchni szkliwa. W swoim przebiegu wyginają się, tworząc tak zwane linie Huntera-Schregera.
Na szlifie poprzecznym do osi długiej zęba występują jeszcze tzw. smugi wzrostowe. Przebiegają one w postaci współśrodkowych pierścieni, niemal równolegle do powierzchni szkliwa. Ich obraz jest podobny do słojów na przekroju poprzecznym drzewa. Smugi wzrostowe krzyżują się pod kątem prawie prostym z liniami Huntera-Schregera. W przypadkach wzrostu patologicznego szkliwa, np. przy złym odżywianiu, smugi wzrostowe są znacznie szersze i występują gęściej. Szkliwo pokrywa cieniutka blaszka (około 1 um) oporna na działanie czynników chemicznych, nie mająca żadnej struktury. Jest to oszkliwie.
Powierzchnia szkliwa
Powierzchnia szkliwa zwykle jest gładka, często jednak występują na niej głębsze lub płytsze rowki oddzielające pierścienie bardziej wyniosłe. Nazywa się je fryzami. Zagłębienia występują zawsze w miejscu, gdzie kończy się pod powierzchnią szkliwa linia wzrostowa. Fryzy gęściej występują w okolicy szyjki zęba.
Skład chemiczny
Szkliwo zawiera jedynie około 2-3% substancji organicznych. Dojrzała tkanka stanowi najbardziej zmineralizowaną, bezkomórkową tkankę ludzkiego organizmu. Stopień mineralizacji wynosi bowiem 92-96%. Pozostałe składniki to woda i wspomniane substancje organiczne. Tkankę tę budują kryształy hydroksyapatytów.
Szkliwo u osób starszych
Szkliwo zębów po całkowitym uformowaniu wykazuje niedużą biologiczną aktywność. W wyniku fizjologicznego ścierania się zębów następuje pewna utrata substancji szkliwa. Wraz z wiekiem zmniejsza się ilość składników organicznych, a zwiększa nieorganicznych. Powoduje to utratę naturalnego połysku szkliwa.
Postępująca mineralizacja i dyfuzja niektórych jonów metali ze śliny do szkliwa powoduje zmianę jego zabarwienia. Ta postępująca mineralizacja początkowo może być korzystna, ponieważ szkliwo wykazuje wówczas mniejszą podatność na działanie kwasów, a tym samym na próchnicę. Jednak z upływem czasu szkliwo ulega ścieńczeniu, a procesy demineralizacji przebiegają znacznie szybciej i głębiej. W rezultacie ryzyko rozwoju próchnicy znacznie się zwiększa u ludzi starszych. Jednocześnie obniża się wbudowywanie fluoru do szkliwa zębów.
Zobacz również: Zęby u ludzi starszych.
Funkcje szkliwa
Główną funkcją szkliwa jest ochrona zębów przed różnego rodzaju uszkodzeniami. Tkanka ta stanowi bowiem szczelną barierę odgradzającą części zęba znajdujące się pod nią od czynników zewnętrznych takich jak ślina, bakterie czy składniki pokarmowe.
Aby szkliwo w dalszym ciągu pełniło swoje ważne funkcje należy odpowiednio o nie zadbać. W związku z tym należy regularnie szczotkować zęby i uczęszczać na wizyty kontrolne do dentysty. Dodatkowo zaleca się, aby kwaśne soki i napoje gazowane pić przez słomkę, aby miały jak najmniejszą styczność z zębami. Regularnie spożywane mogą wpływać niekorzystnie na stan szkliwa.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
- Jańczuk Z., Kaczmarek U., Lipski M., Arabska-Przedpełska B., Stomatologia zachowawcza z endodoncją, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Maciejewska I., Bereznowski Z., Wybrane aspekty powstawania organicznej macierzy mineralizowanych tkanek zęba oraz zmiany jej fizjologii spowodowane wpływem endogennej profilaktyki fluorkowej. Część I. Szkliwo, Postępy Biologii Komórki, 4/2005.
