Kserostomia to inaczej patologiczna suchość w jamie ustnej. Stanowi zespół objawów spowodowanych zmniejszeniem lub całkowitym brakiem wydzielania śliny. Może powodować poważne konsekwencje w obrębie jamy ustnej.
Dlaczego ślina jest ważna?
Podstawowa funkcja śliny polega na utrzymywaniu odpowiedniej wilgotności i odpowiedniego pH w jamie ustnej. Dodatkowo oczyszcza jamę ustną z resztek pokarmowych, chroni zęby przed próchnicą i czynnikami chorobotwórczymi oraz bierze udział we wstępnym trawieniu, które ma miejsce już w ustach. Dzięki obecności śliny możliwe jest formowanie kęsów oraz sprawne i bezbolesne ich przełykanie.
Z czego wynika kserostomia?
Kserostomia może pojawiać się jako jedyna dolegliwość, znacznie częściej jednak współwystępuje z chorobami takimi jak:
- nadczynność tarczycy;
- cukrzyca;
- hiperkalcemia;
- kamica;
- stany zapalne ślinianek;
- sarkoidoza;
- awitaminoza;
- reumatoidalne zapalenie stawów;
- toczeń rumieniowaty układowy;
- ostra niewydolność nerek.
Poważną chorobą, której nieodłącznie towarzyszy suchość w jamie ustnej, jest zespół Sjogrena. Kserostomia stanowi w tym przypadku jeden z podstawowych objawów umożliwjających rozpoznanie tej choroby autoimmunologicznej. Suchość w jamie ustnej może również wynikać z czynników takich jak:
- odwodnienie organizmu;
- gorączka;
- wyniszczenie organizmu;
- częste oddychanie przez otwarte usta;
- nadmierny stres i lęki w życiu;
- stany depresyjne.
Poważnym problemem jest zniszczenie komórek wydzielniczych gruczołów ślinowych, co nieodwracalnie wiąże się z zaburzeniem produkcji śliny. Taka sytuacja ma miejsce np. podczas radioterapii i po różnego rodzaju zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy ustnej, głowy i szyi.
Objawy kserostomii
Kserostomia objawia się znaczną suchością w jamie ustnej i nieodpowiednim wydzielaniem śliny. Obserwując jamę ustną pacjenta zauważa się bladość błony śluzowej jamy ustnej i cechy zapalenia śluzówek jamy ustnej lub kącików ust. Język zazwyczaj jest pozbawiony brodawek. Zmianom tym towarzyszą objawy takie jak:
- zaburzenia smaku i węchu;
- uczucie pieczenia języka i warg;
- zwiększona podatność na owrzodzenia w obrębie jamy ustnej;
- kandydoza jamy ustnej;
- próchnica;
- nieprzyjemny zapach z ust.
Znacznie pogarsza się jakość życia chorego, szczególnie przy spożywaniu pokarmów. Ślina ułatwia bowiem formowanie kęsów i ich przełykanie, zatem niedobór śliny będzie upośledzał te czynności. To z kolei wiąże się z mniejszą chęcią spożywania pokarmów, przez co może dojść do niedożywienia i wyniszczenia organizmu.
Leczenie kserostomii
Podstawą jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Pacjent z kserostomią jest bardziej narażony na dolegliwości w obrębie jamy ustnej, w tym próchnicę. Osoby te powinny więc szczególnie dokładnie dbać o osobistą higienę. Zaleca się używanie miękkich szczoteczek do zębów i specjalnych past zawierających fluor i środki antybakteryjne. Wskazane są także częste, regularne kontrole stomatologiczne.
Jeżeli chory przyjmuje leki nasilające objawy kserostomii, w pierwszej kolejności należy zmniejszyć dawkę lub zamienić lek na inny z tej samej grupy, ale o słabszym działaniu atropinopodobnym. Preparaty na bazie karboksymetylocelulozy, stymulując naturalne wydzielanie śliny, zmniejszają uczucie suchości w jamie ustnej, łagodzą uciążliwe objawy oraz zmniejszają ryzyko infekcji grzybiczych. Ich działanie ogranicza się do jamy ustnej, nie wywołują więc ogólnoustrojowych działań niepożądanych.
Bardzo ważna jest również codzienna dieta osób z suchością jamy ustnej. Zalecenia dietetyczne obejmują unikanie potraw ostrych, świeżych soków, kofeiny i produktów wzmagających pragnienie. Warto czasem sięgać po bezcukrowe gumy do żucia i cukierki o intensywnym smaku. Także spożywanie mrożonych plasterków ananasa czy ogórka stanowi metodę stymulacji smakowej i mechanicznej.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kaczmarek U., Leczenie suchości jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa, Czasopismo stomatologiczne, 2/2007.
- Pichór A., Doboszyńska A., Suchość jamy ustnej – niedoceniany problem kliniczny, Medycyna Paliatywna w Praktyce, 2/2008.
- Guzik Ł., Kserostomia – obraz kliniczny i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2009.
- Guzik Ł., Kamysz E., Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej, Farmakologia Polska, 6/2009.
