Osteoporoza to choroba przewlekła dotycząca głównie kobiet po menopauzie, choć nie tylko. Wiąże się z zaniżoną masą tkanki kostnej, co prowadzi do złamań nawet podczas niewielkich uderzeń czy upadków, które dla zdrowej osoby byłyby całkowicie niegroźne. Wpływ na obniżenie masy kości mają przede wszystkim zaburzenia hormonalne.
Osteoporoza – przyczyny
Masa kostna zwiększa się w dwóch pierwszych dekadach życia. Największe tempo wzrostu u dziewcząt ma miejsce między 11 a 14 rokiem życia, natomiast u chłopców między 13 a 17 rokiem życia. Szczytową masę kostną osiąga się w okolicach trzeciej dekady życia, po czym następuje fizjologiczny proces jej utraty. Głównym czynnikiem ryzyka osteoporozy jest niska masa mineralna kości. Na to wpływ ma natomiast wiele czynników, między innymi:
- płeć (żeńska);
- wiek (zwykle po 40. roku życia);
- rodzinne występowanie;
- nawyki żywieniowe (dieta uboga w witaminę D, cynk, fosfor i wapń);
- niska aktywność fizyczna;
- nadczynność tarczycy;
- używki i nałogi, zwłaszcza palenie papierosów, picie alkoholu i kawy;
- hipogonadyzm;
- zespół złego wchłaniania;
- anoreksja;
- otyłość.
Udowodniono, że na osteoporozę narażone są bardziej osoby, których dieta jest uboga w witaminę K, witaminę C i magnez. Ważna jest również właściwa proporcja pomiędzy wapniem a fosforem. Osteoporoza najczęściej dotyczy kobiet po menopauzie, co wiąże się z zahamowaniem endokrynnych funkcji gruczołów jajnikowych w pewnym wieku. Ustaje dobroczynne działanie estrogenów na tkankę kostną, polegające na stymulowaniu osteogenezy oraz hamowaniu procesu resorpcji kości.
Osteoporoza – objawy
Osteoporoza jest chorobą przebiegającą bez żadnych objawów klinicznych, dlatego często pacjenci przez pewien czas nie wiedzą, że zmagają się z obniżoną masą tkanki kostnej. Dzieje się tak aż do momentu pierwszego złamania. Najczęściej dochodzi do złamania:
- bliższego końca trzonu kości udowej;
- bliższego końca kości ramiennej;
- żeber;
- miednicy;
- bliższego końca kości piszczelowej;
- kręgosłupa;
- kości przedramienia i nadgarstka;
- szyjki kości udowej.
Tego rodzaju złamania zwie się więc osteoporotycznymi, czyli niskoenergetycznymi. Powstają bowiem wskutek zadziałania bardzo niskich sił i lekkich urazów. Dopiero w sytuacjach, gdy osteoporoza jest już zaawansowana i w znacznym stadium, może dojść do zniekształcenia szkieletu (np. pogłębienia kifozy piersiowej). To zaś daje objawy ze strony układu pokarmowego czy układu oddechowego.
Diagnostyka osteoporozy
Najskuteczniejszym i najpewniejszym badaniem w przypadku diagnostyki osteoporozy jest densytometria. Przebiega nieinwazyjnie i bezboleśnie, dostarczając szczegółowych informacji na temat stanu kośćca. Densytometria jest badaniem RTG oceniającym fizjologiczną gęstość mineralną kości. Najczęściej wykonuje się ją na kości udowej bądź w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Uzupełnieniem diagnostyki są badania krwi, określenie poziomu witaminy D oraz badania moczu.
Osteoporoza – leczenie
W leczeniu osteoporozy duże znaczenie ma modyfikacja stylu życia oraz farmakoterapia. Bisfosfoniany są najbardziej znanymi i najczęściej stosowanymi lekami (pierwszego rzutu) o działaniu antyresorpcyjnym w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Posiadają udowodnioną skuteczność przeciwzłamaniową i są dobrze tolerowane w długotrwałym leczeniu nawet powyżej 3 lat. W ostatnich latach popularność zyskują leki biologiczne, będące ludzkimi przeciwciałami monoklonalnymi klasy IgG2 przeciwko ligandowi RANK. Także stosowanie estrogenów w ramach hormonalnej terapii menopauzy, nawet w małych dawkach, zapobiega utracie masy kostnej w obrębie całego szkieletu.
Równie ważna jest dietoterapia. Dieta powinna być bogata w wapń, magnez, cynk, potas, kwasy tłuszczowe Omega-3, witaminy z grupy B, witaminę C oraz białko pochodzenia zwierzęcego. Innymi słowy, należy dbać o pełnowartościową, zbilansowaną dietę, unikając jednocześnie używek. Konieczna jest suplementacja witaminy D.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - 100% naturalna
Omega 3 to naturalny olej tłoczony na zimno, dzięki czemu zachowane zostały wszystkie cenne składniki. Jako suplement diety uzupełnia codzienną dietę w witaminę E i mikroelementy oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dardzińska J., Chabaj-Kędroń H., Małgorzewicz S., Osteoporoza jako choroba społeczna i cywilizacyjna – metody profilaktyki, Hygeia Public Health, 1/2016.
- Czerwiński E., Berwecka M., Osteoporoza – zapomniana choroba milionów złamań, Lekarz POZ, 3/2020.
- Janiszewska M., Kulik T., Dziedzic M., Żołnierczuk-Kieliszek D., Barańska A., Osteoporoza jako problem społeczny – patogeneza, objawy i czynniki ryzyka osteoporozy pomenopauzalnej, Problemy Higieny i Epidemiologii, 1/2015.
