Wstrząs anafilaktyczny polega na niedostatecznym przepływie krwi przez tkanki. Może wystąpić zarówno u alergików, jak i u ludzi, którzy wcześniej nie mieli podobnej reakcji. Znacznie częściej jednak występuje w przebiegu alergii. Stanowi stan potencjalnie zagrażający życiu i zdrowiu, dlatego należy szybko wdrożyć leczenie u takiego pacjenta.
Wstrząs anafilaktyczny – przyczyny
Do grona najczęstszych przyczyn wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego zalicza się:
- użądlenia i ukąszenia owadów błonkoskrzydłych;
- pokarm;
- leki i inne produkty medyczne.
W grupie dzieci przyczyną ponad połowy przypadków anafilaksji i w konsekwencji wstrząsu anafilaktycznego są pokarmy. Należy podkreślić, że wstrząs anafilaktyczny może wystąpić nie tylko po użądleniu przez owady błonkoskrzydłe, ale również po spożyciu niektórych produktów (m.in. orzeszków ziemnych, maku, krewetek), zażyciu leków (np. aspiryny, penicyliny) i przy leczeniu odczulającym. Spośród owadów błonkoskrzydłych wstrząs anafilaktyczny najczęściej wywołuje jad:
- pszczoły;
- osy;
- szerszenia;
- mrówek.
Podstawowy mechanizm tworzenia się wstrząsu anafilaktycznego stanowi uczulenie na alergen, co wywołuje reakcję IgE – zależną z pobudzeniem – degranulacją komórek tucznych, z których uwalniane są silne mediatory, w szczególności histamina, tryptaza, metabolity kwasu arachidonowego, tlenek azotu – jest to wstrząs alergiczny. W dalszej kolejności, zwiększając przepuszczalność naczyń krwionośnych i szybkie przemieszczanie się płynów wewnątrznaczyniowych do przestrzeni wewnątrznaczyniowej, powodują utratę do 35% objętości krwi krążącej. W konsekwencji rozwija się ostra hipotonia prowadząca do wstrząsu anafilaktycznego.
Wstrząs anafilaktyczny – objawy
Wstrząs anafilaktyczny ma dość charakterystyczny obraz kliniczny, ponieważ w jego przebiegu zaobserwować można między innymi następujące dolegliwości i objawy:
- osłabienie;
- trudności w oddychaniu, duszności;
- zawroty głowy;
- obrzęk twarzy i szyi;
- świąd całego ciała;
- bladość skóry i błon śluzowych;
- obniżenie ciśnienia tętniczego krwi;
- zaburzenia akcji serca;
- skąpomocz.
Wszystko to prowadzi do drgawek oraz utraty przytomności, jeśli nie zostaną podjęte jakiekolwiek działania lecznicze. Zdarza się, że wstrząs anafilaktyczny jest mylony z innymi problemami zdrowotnymi, które mogą dawać zbliżone objawy. Mowa między innymi o napadzie astmy oskrzelowej oraz zatruciach pokarmowych. U blisko 90% pacjentów objawy rozwiniętego wstrząsu anafilaktycznego poprzedza pojawienie się charakterystycznych zmian dermatologicznych. Są to różnego rodzaju wysypki określane jako pokrzywka.
Szczególnie niebezpiecznymi objawami występującymi w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego są:
- zawroty głowy;
- uczucie silnego osłabienia;
- chrypka;
- kołatanie serca;
- uczucie duszności i braku powietrza;
- nudności i wymioty.
We wszystkich tych sytuacjach należy jak najszybciej zorganizować profesjonalną pomoc medyczną.
Wstrząs anafilaktyczny – leczenie
W leczeniu wstrząsu anafilaktycznego liczy się przede wszystkim jak najszybsze podanie adrenaliny domięśniowo. Dawkę tego leku można powtarzać w odstępach co najmniej 5 minut. W dalszej kolejności jak najszybciej usuwa się czynnik sprawczy oraz układa pacjenta w pozycji bezpiecznej. Jeśli jednocześnie występują zaburzenia oddychania, pozycja ta powinna być siedząca lub mocno półleżąca. Glikokortykoidy oraz leki histaminowe mają raczej zastosowanie drugiego rzutu.
Najistotniejszym elementem postępowania u chorego, który przebył wstrząs anafilaktyczny, jest ustalenie, co go spowodowało. Z reguły wymaga to skierowania do lekarza alergologa. Testy skórne z alergenami wykonuje się najczęściej po około 3–4 tygodniach.
Czy wstrząs anafilaktyczny jest niebezpieczny?
Tak, wstrząs anafilaktyczny zalicza się do bardzo niebezpiecznych zjawisk patologicznych. Stanowi wręcz bezpośrednie zagrożenie życia. Może prowadzić do utraty przytomności, zatrzymania krążenia i oddechu oraz w ostateczności do śmierci. Takie ryzyko istnieje zawsze wtedy, gdy nie zostanie wdrożona szybka pomoc medyczna.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gaszyński W., Wstrząs anafilaktyczny, Lekarz POZ, 2/2017.
- Marian K., Wstrząs anafilaktyczny – przyczyny, objawy, leczenie i postępowanie ratownika medycznego z pacjentem we wstrząsie, Kraków 2017.
