Duszności to subiektywne odczucie braku powietrza podczas oddychania, nierzadko połączone ze wzmożonym wysiłkiem mięśni oddechowych. Stanowi częstą dolegliwość bez względu na wiek, która może mieć zarówno podłoże fizjologiczne (np. silny stres, strach), jak i patologiczne (choroby – zwłaszcza sercowo-naczyniowe i płucne). Diagnostyką i leczeniem duszności najczęściej zajmuje się kardiolog lub pulmonolog.
Duszności – przyczyny
Do grona patologicznych przyczyn duszności można zaliczyć przede wszystkim następujące choroby i problemy zdrowotne:
- POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc);
- porażenie nerwu krtaniowego;
- astma oskrzelowa;
- guzy tchawicy i krtani;
- rozstrzenie oskrzeli;
- rozedma płuc;
- odma opłucnowa;
- dławica piersiowa;
- zator tętnicy płucnej;
- zaawansowane wady kręgosłupa;
- zatrucie tlenkiem węgla lub tlenkiem azotu;
- rozwarstwienie aorty;
- tamponada serca.
- choroby śródmiąższowe płuc;
- niedokrwistość;
- porażenie przepony;
- alergie, zwłaszcza wziewne i pokarmowe;
- przewlekła niewydolność serca;
- ostre lub przewlekłe zapalenie płuc;
- zapalenie oskrzeli;
- zawał serca;
- nowotwory płuc lub nowotwory mięśnia sercowego;
- choroby układu nerwowo-mięśniowego.
Takich przyczyn jest jednak znacznie więcej. Uważa się, że duszności mogą dotyczyć wielu chorób przewlekłych, zatem nie są objawem specyficznym. Duszności mogą również pojawiać się w przebiegu reakcji organizmu na bodźce niepatologiczne. Przyczynami są wówczas:
- zaawansowana ciąża;
- zmęczenie fizyczne, a więc intensywny wysiłek fizyczny niedostosowany do aktualnych możliwości i wydolności organizmu;
- silny stres;
- strach, lęk, trema;
- przebywanie na znacznych wysokościach, np. wspięcie się na wysoki szczyt górski.
Ryzyko duszności zwiększa palenie papierosów oraz brak aktywności fizycznej. Nawracające lub częste duszności bez określonej przyczyny są pilnym wskazaniem do diagnostyki lekarskiej.
Duszności – objawy
Duszności to nic innego jak różnego stopnia trudności w oddychaniu. Mogą stanowić dyskomfort podczas próby głębokich wdechów, znaczne spłycenie oddechu czy nawet całkowity brak tchu. Nie da się jednak zmierzyć stopnia duszności, ponieważ można bazować jedynie na odczuciach opisywanych przez pacjenta. Dusznościom (w zależności od ich przyczyny) mogą towarzyszyć następujące objawy:
- przyspieszenie oddechu;
- szmer krtaniowy i świst podczas oddychania;
- kaszel;
- ucisk w klatce piersiowej;
- mroczki przed oczami;
- zawroty głowy;
- omdlenia i stany przedomdleniowe;
- nudności;
- osłabienie organizmu i poczucie zmęczenia.
Objawami szczególnie niepokojącymi są:
- gorączka;
- krwioplucie;
- odkrztuszanie ropnej wydzieliny;
- silny ból za mostkiem, zwłaszcza promieniujący;
- omdlenia;
- wymioty;
- bardzo silne, trudne do wytrzymania bóle głowy;
- zaburzenia koordynacji ruchowej i orientacji przestrzennej.
W momencie wystąpienia problemów z oddychaniem należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem – jeśli pojawia się podejrzenie groźnych chorób, należy jak najszybciej zadzwonić po pogotowie ratunkowe.
Diagnostyka duszności
Złotym standardem diagnostyki duszności są: gazometria krwi, spirometria oraz próba wysiłkowa. Gazometria krwi ocenia wysycenie krwi tlenem (hipoksemia, hiperkapnia), spirometria sprawdza parametry wentylacyjne płuc, natomiast próba wysiłkowa ocenia zdolność mięśnia sercowego do podejmowania wysiłków w ściśle kontrolowanym środowisku. Uzupełnieniem diagnostyki zawsze powinno być RTG klatki piersiowej oraz morfologia krwi. W przypadku podejrzenia przyczyn kardiologicznych warto wykonać EEG i EKG (Holter).
Duszności – leczenie
W przypadku duszności podstawą jest leczenie przyczynowe. Jeśli problem ma podłoże fizjologiczne, znacznie łatwiej jest całkowicie się go pozbyć. Wystarczy wdrożyć odpowiednią, aerobową aktywność fizyczną do swojego życia, korzystać z domowych sposobów zwalczających konsekwencje stresu lub udać się do psychoterapeuty, aby walczyć ze stresem i fobiami. Leczeniem duszności patologicznych zajmuje się specjalista. Przeważnie postępowanie opiera się na indywidualnie dobranej aktywności fizycznej, farmakoterapii oraz zabiegach chirurgicznych (jeśli jest to konieczne). Nie ma jednego skutecznego postępowania ze względu na mnogość możliwych przyczyn.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kozielski J., Diagnostyka duszności w chorobach płuc, Folia Cardiologica, 8/2013.
- Marciniak E., Górniak A., Hanke W., Długo utrzymujące się objawy duszności, kaszlu i zmęczenia po przebyciu Covid-19 – przegląd narracyjny badań epidemiologicznych, Medycyna Pracy, 6/2021.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Straburzyńska-Migaj E., Chory z dusznością – czy to może być niewydolność serca?, Lekarz POZ, 3/2018.
