Krtań (łac. larynx) to część górnych dróg oddechowych o długości około 4-6 cm. Bierze udział nie tylko w transporcie powietrza, ale również w wytwarzaniu głosu. Przedłużeniem krtani ku dołowi jest tchawica.
Gdzie znajduje się krtań?
Krtań rozciąga się między IV a VII kręgiem szyjnym, poniżej nasady języka i kości gnykowej, z którymi łączy się mięśniami i systemem więzadłowym. Z przodu, w linii pośrodkowej, krtań przylega do blaszki środkowej i powierzchownej powięzi szyi.
U kobiet krtań leży nieco wyżej niż u mężczyzn. Swoje ostateczne położenie osiąga jednak w okolicy 7. roku życia, a niekiedy nawet później.
Jak zbudowana jest krtań?
Krtań budują chrząstki, które stanowią w efekcie jej szkielet. W budowie krtani ważną rolę odgrywają również mięśnie, więzadła i błony łącznotkankowe. Od strony wewnętrznej wyściela ją zaś błona śluzowa. Chrząstki krtani utworzone są z tkanki chrzęstnej szklistej lub sprężystej. Wyróżnia się przy tym 3 chrząstki nieparzyste oraz 3 parzyste. W pierwszej grupie znajdują się chrząstki:
- tarczowata;
- pierścieniowata;
- nagłośniowa.
Z kolei parzyste są chrząstki:
- nalewkowate;
- różkowate;
- klinowate.
Należy wiedzieć, że niekiedy występują niestałe chrząstki trzeszczkowate. Dodatkowo chrząstki szkliste krtani ulegają wraz z wiekiem częściowemu, a niekiedy nawet całkowitemu skostnieniu. U mężczyzn proces ten rozpoczyna się w okresie pokwitania, natomiast u kobiet znacznie później.
Chrząstki nieparzyste
Chrząstka tarczowata zbudowana jest z dwóch płytek – prawej i lewej. Z przodu łączą się one ze sobą pod pewnym kątem, który jest różny w zależności od wieku i płci. U mężczyzn kąt ten wynosi zazwyczaj 90 stopni, natomiast u kobiet – około 120 stopni. W miejscu połączenia obydwu płytek zaznacza się głębokie wcięcie tarczowe górne.
Chrząstka pierścieniowata zbudowana jest z łuku i płytki. Na górnym brzegu płytki znajduje się niewielkie wcięcie, po którego obydwu stronach znajdują się powierzchnie dla połączenia stawowego z chrząstkami nalewkowatymi.
Z kolei chrząstka nagłośniowa jest cienką blaszką chrząstki sprężystej, pod względem kształtu porównywaną do liścia sercowatego. Dolny jej koniec wyciąga się w szypułkę, przytwierdzoną więzadłem do wewnętrznej powierzchni chrząstki tarczowatej.
Chrząstki parzyste
Chrząstki nalewkowate swoimi podstawami spoczywają na odpowiednich powierzchniach stawowych płytki chrząstki pierścieniowatej. Następnie podstawy przechodzą ku przodowi w ostry wyrostek głosowy, zaś bocznie w wyrostek mięśniowy.
Chrząstki różkowate stanowią przedłużenie chrząstek nalewkowatych ku górze, z kolei chrząstki klinowate to niestałe, podłużne chrząstki znajdujące się w fałdach nalewkowo-nagłośniowych.
Więzadła krtani
W budowie krtani wyróżnia się więzadła łączące chrząstki krtani z otoczeniem oraz więzadła stawowe. Do tych pierwszych zalicza się więzadła łączące:
- nagłośnię i chrząstkę tarczowatą z kością gnykową;
- chrząstkę pierścieniowatą z tchawicą;
- chrząstki z językiem i gardłem.
W związku z tym wyróżnia się następujące więzadła:
- tarczowo-gnykowe – pośrodkowe i boczne;
- gnykowo-nagłośniowe;
- pierścienno-tchawicze;
- językowo-nagłośniowe;
- różkowo-gardłowe;
- pierścienno-gardłowe.
Natomiast do więzadeł stawowych zalicza się więzadła:
- rogowo-pierścienne – przednie, boczne i tylne;
- pierścienno-nalewkowe;
- tarczowo-nagłośniowe.
Więzadła nie tylko stabilizują poszczególne struktury krtani oraz jej otoczenia, ale również w pewnym stopniu warunkują ruchy zachodzące w stawach krtani.
Za co odpowiada krtań?
Krtań odpowiada za tworzenie się głosu. Głos powstaje w krtani w efekcie drgania warg głosowych. Drgania te odbywają się w kierunku poprzecznym do osi długiej warg głosowych. Następnie, drgania fal powietrza przechodzącego przez szparę głośni (która na przemian rozwiera się i zamyka), wywołują powstawanie dźwięku. Wysokość głosu zależy od długości, grubości i napięcia warg głosowych, które z kolei zależą od wieku i płci. W efekcie siła głosy jest proporcjonalna do amplitudy drgań głosowych, zależnej od ciśnienia powietrza w krtani.
Dodatkowo krtań odpowiada za swobodny przepływ powietrza między jamą nosową a tchawicą oraz zabezpiecza drogi oddechowe przed przedostawaniem się do dalszych części układu oddechowego ciał obcych. To właśnie krtań generuje kaszel.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
