Antybiotyki to szeroka grupa leków stosowanych w leczeniu infekcji bakteryjnych. Ich działanie polega na likwidacji bakterii, hamowaniu ich dalszego rozwoju i namnażania się. Mogą być naturalne lub syntetyczne. Pierwszym stworzonym antybiotykiem była penicylina, co zawdzięczamy Alexandrowi Flemingowi. Współcześnie wyróżnia się wiele różnych antybiotyków, których podaż zawsze należy dobrać do zidentyfikowanego szczepu patogenów chorobotwórczych.
Antybiotyki – charakterystyka
Antybiotyki to leki działające przeciwbakteryjnie. Dzieli się je na:
- naturalne – syntezowane przez mikroorganizmy, np. inne bakterie lub pleśnie. Przykłady: penicylina, glikopeptydy;
- półsyntetyczne – modyfikowane chemicznie związki pochodzenia naturalnego. Przykłady: cefalosporyny, półsyntetyczne penicyliny, makrolidy;
- syntetyczne – w pełni wytwarzane laboratoryjnie. Przykłady: sulfonamidy, chinolony.
Antybiotyki mogą mieć wąskie lub szerokie spektrum działania. W wąskim spektrum działania oddziałują na określone grupy bakterii, zaś w szerokim spektrum działania oddziałują na wiele różnych bakterii.
Przykłady i grupy antybiotyków dopuszczonych do użytku w Polsce to:
- beta-laktamy – penicyliny, penicyliny z inhibitorem, cefalosporyny, cefamycyny, monobaktamy, trójbaktamy, karbapenemy, penemy;
- aminoglikozydy – streptomycyna, neomycyna, kanamycyna, gentamycyna, tobramycyna, netylmycyna, isepamycyna, amikacyna;
- tetracykliny – doksycyklina, tetracyklina, minocyklina;
- makrolidy – erytromycyna, spiramycyna, josamycyna, roksytromycyna, klarytromycyna, azytromycyna, dirytromycyna;
- linkozamidy – linkomycyna, klindamycyna;
- streptograminy – pristinamycyna, chinupristina, dalfopristina;
- glikopeptydy – wankomycyna, teikoplanina.
Każdy lekarz powinien znać nie tylko konkretne działanie i przeznaczenie poszczególnych antybiotyków, ale również ich wpływ na zdrowie pacjenta z chorobami przewlekłymi, działania nieporządne czy przeciwwskazania do stosowania. Dzięki temu cała kuracja będzie bezpieczna i skuteczna. Warto też podkreślić, że na bezpieczeństwo antybiotykoterapii wpływa dodatkowo prowadzona probiotykoterapia. Antybiotyki niszczą bowiem nie tylko patogenne bakterie, ale i te dobroczynne, tworzące mikroflorę jelitową. Należy bezwzględnie ją chronić, w czym pomaga naturalna żywność probiotyczna oraz probiotyki dostępne do kupienia w aptekach lub sklepach z naturalnymi suplementami.
Antybiotyki – działanie
Działanie antybiotyków polega na zwalczaniu bakterii poprzez różne mechanizmy, zależnie od rodzaju substancji czynnej (aktywnej). Są one następujące:
- bezpośrednie zabijanie bakterii (działanie bakteriobójcze) – niszczenie ściany komórkowej bakterii, uszkadzanie jej błony komórkowej, zaburzanie syntezy DNA lub RNA;
- hamowanie namnażania się bakterii (działanie bakteriostatyczne) – głównie poprzez blokowanie syntezy białek.
Przykładowo penicyliny i cefalosporyny hamują syntezę ścian komórkowych, w efekcie czego bakterie pękają i giną. Z kolei makrolidy i tetracykliny hamują syntezę białek bakteryjnych, niezbędnych do ich wzrostu i rozwoju, co hamuje rozwój bakterii na wczesnym etapie. Polimyksyny uszkadzają błony komórkowe bakterii, wskutek czego dochodzi do utraty ich integralności. Chinolony oraz rifampicyna hamuje syntezę DNA i RNA, konsekwencją czego jest blokada dalszego rozmnażania się bakterii.
Zobacz również: Osłona antybiotykowa.
Antybiotykooporność
Niestety bakterie z biegiem czasu wykształciły wiele mechanizmów oporności na antybiotyki, czego konsekwencją jest przede wszystkim osłabienie skuteczności dostępnych antybiotyków. Zjawisko to nazywa się antybiotykoopornością i staje się coraz bardziej powszechne, co wiąże się z nieuzasadnionym stosowaniem antybiotyków, wykorzystywaniem ich w niewłaściwych sytuacjach klinicznych i w nieodpowiednich dawkach.
Antybiotykooporność uważana jest za jeden z największych problemów ogólnoświatowych. Dlatego też antybiotyki powinny być przepisywane świadomie, w określonych dawkach, do stosowania krótkoterminowego. Najlepiej po wykonaniu antybiogramu, czyli badania analizującego próbkę płynów lub tkanek pobranych od pacjenta, w których znajdują się bakterie.
Polecane produkty:
|
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki bioalgi to naturalne, żywe i wyselekcjonowane kultury bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Bifidum ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Soszyńska-Morsy D., Wawer A., Nowe antybiotyki w badaniach klinicznych – perspektywy rozwoju leczenia przeciwbakteryjnego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2023, Tom 29, Nr 2, 73–78.
- Korbut R., Farmakologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
