Alergia to choroba związana z nadmierną reakcją układu immunologicznego na substancje, które dla większości ludzi są nieszkodliwe. Istnieje wiele różnych typów alergii, a różnią się one między sobą zarówno czynnikiem sprawczym (a więc dokładną przyczyną), jak i objawami oraz sposobem leczenia. Diagnostyką i leczeniem tego typu problemów zdrowotnych zajmuje się lekarz alergolog.
Alergia – przyczyny
Alergia jest to nadmierna, swoista odpowiedź immunologiczna na czynniki zewnętrzne, która prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych. Wyróżnia się podstawową klasyfikację czterech typów reakcji alergicznej:
- reakcja typu natychmiastowego – typ I. W momencie połączenia antygenu (np. pyłków roślin, sierści zwierząt, roztoczy kurzu domowego, składników pokarmu) ze swoistymi przeciwciałami IgE znajdującymi się m.in. na powierzchni komórki tucznej i bazofilów dochodzi do uwolnienia histaminy i innych mediatorów stanu zapalnego. Aktywują się także limfocyty T i eozynofile. Klasycznym przykładem tego typu reakcji są: astma alergiczna, alergiczny nieżyt nosa, wstrząs anafilaktyczny;
- reakcja typu cytotoksycznego – typ II. W momencie połączenia antygenu zlokalizowanego na błonie komórkowej z krążącymi przeciwciałami klasy IgG lub IgM miejsce ma uszkodzenie komórki poprzez aktywację dopełniacza. Przykładami tego typu alergii są: reakcja poprzetoczeniowa, polekowa niedokrwistość hemolityczna, choroba hemolityczna noworodków;
- reakcja typu kompleksów immunologicznych – typ III. połączenie krążących antygenów z przeciwciałami głównie klasy IgG prowadzi do aktywacji dopełniacza i uwolnienia enzymów lizosomalnych z neutrofilów. Reakcja tego typu występuje w: chorobie posurowiczej, reakcji Arthusa, zapaleniu naczyń w obrębie różnych narządów wewnętrznych;
- reakcja typu komórkowego – typ IV. Połączenie antygenu prezentowanego przez komórki dendrytyczne lub monocyty / makrofagi z limfocytem T prowadzi do uwolnienia cytokin i stymulacji limfocytów cytotoksycznych. Przykładami tego typu reakcji są alergiczny wyprysk kontaktowy i odczyn tuberkulinowy.
Wciąż jednak nie do końca wiadomo, dlaczego w przypadku niektórych osób alergeny rzeczywiście oddziałują na układ odpornościowy i wywołują przykre objawy, podczas gdy u innych są one całkowicie neutralne.
Alergia – rodzaje
Popularnymi, najczęściej diagnozowanymi rodzajami alergii są:
- alergia kontaktowa – dochodzi do niej w momencie bezpośredniego kontaktu ciała z danym alergenem, np. lateksem (jednorazowe rękawiczki medyczne, prezerwatywy) czy niklem (biżuteria, dodatki odzieżowe);
- alergia pokarmowa – ma miejsce w momencie spożycia produktów zawierających alergen;
- alergia wziewna – w konsekwencji oddychania powietrzem, w którym zawieszone są cząsteczki alergenów;
- alergia na leki – w konsekwencji spożycia leków, w których znajdują się substancje alergenne. W Polsce często odnotowuje się alergię na penicylinę czy sulfonamidy;
- alergia na jad – reakcja uczuleniowa rozwija się jako konsekwencja użądlenia lub ugryzienia przez owady.
Objawy alergii
Wszystkie rodzaje alergii są groźne dla człowieka, a obraz kliniczny zależy od stopnia nadwrażliwości układu immunologicznego. U niektórych dojdzie wyłącznie do pogorszenia samopoczucia i łzawienia oczu, podczas gdy u innych charakterystyczne jest wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego, bezpośrednio zagrażającego życiu.
Objawy alergii mogą być różne, zwykle jednak obserwuje się:
- łzawienie i zaczerwienienie spojówek;
- kichanie;
- drapanie w gardle;
- wysypkę;
- objawy gastryczne;
- wodnisty katar;
- kaszel;
- opuchliznę.
Diagnostyki alergii
Najprostszym sposobem na rozpoznanie alergii w każdej grupie wiekowej jest wykonanie testów skórnych. Stanowią one praktycznie podstawę współczesnej diagnostyki alergologicznej. Są niedrogie, ogólnodostępne i proste w wykonaniu, a ryzyko wystąpienia anafilaksji jest niskie. Można je traktować jako skórną próbę prowokacyjną. Równie dobrze można jednak wykonać u pacjenta: testy z krwi, testy płatkowe i inne.
Alergia – leczenie
Podstawą leczenia alergii jest unikanie ekspozycji na alergen, dlatego tak ważne jest jego rozpoznanie. Objawowo najlepiej sprawdza się farmakoterapia ustalona przez lekarza alergologa. Obejmuje ona leki przeciwhistaminowe (blokują działanie histaminy, odpowiedzialnej za objawy alergii), glikokortykosteroidy (silniejsze działanie przeciwzapalne), leki rozszerzające oskrzela (zwłaszcza jeśli u pacjenta jednocześnie występuje astma). Maści i kremy na zmiany skórne łagodzą świąd, zaczerwienienie i obrzęk.
Ostatnimi czasy rosnącą popularnością cieszy się immunoterapia swoista. Pacjentowi podaje się stopniowo zwiększające dawki alergenu (np. w zastrzykach), czego celem jest „przyzwyczajenie” układu odpornościowego do wybranych substancji. Może trwać kilka lat, ale przynosi trwałą ulgę.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czernecki T., Targoński Z., Alergeny i alergie pokarmowe, Żywność, 1/2002.
- Wąsik M., Nazimek K., Bryniarski K., Reakcje alergiczne na mleko krowie: patomechanizm, strategie diagnostyczne i terapeutyczne, możliwości indukcji tolerancji pokarmowej, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 72/2018.
