Patogeny to obce organizmy zwykle mikroskopijnych rozmiarów, które przenikają do wnętrza ludzkiego organizmu i mogą tym samym wywoływać różnego rodzaju choroby czy problemy zdrowotne. Podstawowymi patogenami ludzkimi są wirusy, bakterie oraz grzyby chorobotwórcze, choć do tego grona zalicza się także pierwotniaki (pasożyty).
Wirusy
Istnieje wiele podziałów organizmów wirusowych, przy czym jeden z nich wyróżnia wirusy prokariotyczne i eukariotyczne, inny zaś – wirusy DNA i RNA. Wirusy łączą się z komórką gospodarza na zasadzie powinowactwa. Ich wielkość waha się w przedziale od 18-26 nm (parwowirusy) do 300 nm (pokswirusy). Można je dokładnie zaobserwować w obrazie mikroskopowym. W ich budowie wyróżnia się struktury białkowe, które mogą przyjmować formę kulistą, sferyczną, spiralną czy pałeczkowatą. Niektóre wirusy posiadają dodatkowo specyficzne enzymy, które zabezpieczają je przed ekstremalnymi warunkami środowiska zewnętrznego, umożliwiając jak najdłuższe przeżycie, nawet poza organizmem człowieka.
Do najczęściej diagnozowanych chorób wirusowych zalicza się przeziębienie i grypę, choć innymi są również:
- AIDS;
- opryszczka pospolita;
- wirusowe zapalenie wątroby;
- wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- wścieklizna;
- gorączka krwotoczna;
- półpasiec;
- ospa wietrzna;
- różyczka;
i wiele innych.
Bakterie
Bakterie to organizmy jednokomórkowe, prokariotyczne, osiągające rozmiary w zakresie 1-10 μm. Najmniejsze osiągają wielkość rzędu 0,2 μm (np. Chlamydia pneumoniae), największe zaś sięgają około 750 μm (np. Thiomargarita namibiensis). Mogą przybierać rozmaite kształty, z kolei biorąc pod uwagę strukturę ściany komórkowej, wyróżniamy bakterie Gram-dodatnie, bakterie Gram-ujemne oraz bakterie kwasooporne. Kolejny podział wymienia bakterie tlenowe i beztlenowe, w zależności od ich potrzeb środowiskowych. Bakterie chorobotwórcze mają zdolność do adhezji do komórek gospodarza, a więc z łatwością przylegają do jego błon śluzowych, po czym kolonizują je i rozprzestrzeniają się, wywołując rozmaite choroby.
Zobacz również: Bakterie beztlenowe w jamie ustnej.
Często diagnozowanymi chorobami bakteryjnymi są:
- angina;
- rzeżączka;
- borelioza;
- bakteryjne zapalenie płuc;
- sepsa;
- bruceloza;
- kiła;
- błonica;
- cholera.
Z reguły choroby bakteryjne mają cięższy przebieg niż tego samego rodzaju choroby wywołane przez wirusy. Przykładem jest choćby angina. Angina wirusowa wiąże się z lekkim podniesieniem temperatury ciała, zaś przy bakteryjnej pojawia się gorączka sięgająca nawet 39 stopni C.
Grzyby chorobotwórcze
Choroby grzybicze mogą być układowe lub odnosić się do skóry. Współcześnie wiele słyszy się o kandydozie, w rzeczywistości jednak jest to grupa schorzeń, wywołana przez kilka rodzajów drożdżaków. Czynnikiem ryzyka chorób grzybiczych jest niska odporność, a ich przebieg nasila m.in. dieta bogata w cukry proste. Grzyby te z łatwością przenoszą się z osoby na osobę, dlatego pacjenci powinni zachować szczególną higienę osobistą. Do najczęściej diagnozowanych chorób grzybiczych zalicza się m.in.:
- drożdżycę;
- pleśnicę;
- łupież pstry;
- grzybicę pochwy;
- grzybicę paznokci;
- grzybicę skóry.
Zobacz również: Grzybica jamy ustnej.
Pierwotniaki
Pierwotniaki to drobne organizmy, przeważnie heterotroficzne (cudzożywne). Posiadają jednokomórkowe ciało o rozmiarze od kilku mikrometrów do kilku milimetrów. Oddychają całą jego powierzchnią i preferują środowiska mokre, wilgotne. Do poważnych zagrożeń zdrowotnych człowieka zalicza się pierwotniaki jelitowe z rodzaju Cryptosporidium i Giardia. U ludzi oba rodzaje występują najczęściej w jelicie cienkim. Do zakażenia pasożytami może dojść drogą spożycia zanieczyszczonej wody, przez kontakt z osobami zarażonymi lub kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami. Do klasycznych przykładów chorób pasożytniczych (wywołanych przez pierwotniaki) należą:
- lamblioza;
- śpiączka afrykańska;
- malaria;
- toksoplazmoza;
- pełzakowica.
Wszystkie choroby pierwotniakowe mogą stanowić realne zagrożenie (nie tylko dla zdrowia, ale i dla życia), w związku z czym nie należy ich bagatelizować.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dżygóra W., Wirusy jako patogeny człowieka, Jelenia Góra 2018.
- Babicki M., Pokorna-Kałwak D., Jak skutecznie i bezpiecznie leczyć infekcje bakteryjne dróg oddechowych u dzieci?, Lekarz POZ, 5/2022.
- Boguś M., Grzyby patogenne jako źródło insektycydów, Biotechnologia, 3/2000.
- Kazubski S., Pierwotniaki pasożytnicze, Problemy Nauk Biologicznych, 4/2000.
