Bakterie beztlenowe w jamie ustnej stanowią spory odsetek całej mikroflory tej okolicy. Szacuje się, że jamę ustną zasiedla ponad 700 gatunków bakterii i są to zarówno szczepy tlenowe, jak i szczepy beztlenowe. Większość z nich nie zagraża zdrowiu, jest wręcz niezbędna dla ochrony zębów i właściwego trawienia wstępnego pokarmów. Przy zadziałaniu odpowiednich czynników mogą jednak rozwinąć się szczepy patogenne, zapoczątkowujące próchnicę.
Mikroflora jamy ustnej – czynniki kształtujące
Do czynników wpływających na rozwój i różnicowanie się mikroflory jamy ustnej należą przede wszystkim:
- temperatura – warunkuje metabolizm bakterii i czynność enzymów tej okolicy. Wynosi 35-36 stopni C i jest stabilna;
- potencjał osydacyjno-redukcyjny – bakterie zlokalizowane w jamie ustnej charakteryzuje różna tolerancja stężenia tlenu. Namnażanie drobnoustrojów ściśle wiąże się z wymienionym potencjałem, który jest różny w każdej części jamy ustnej. Wynosi 16,4% w przedniej części języka, 12,4% na powierzchni tylnej języka, 0,3-0,4% na policzku. Obniża się w momencie powstania płytki nazębnej;
- pH – średnia jego wartość wynosi 6,75-7,25, a wszelkie zmiany wiążą się głównie z rodzajem spożywanych pokarmów. Odczyn pH jamy ustnej spada zwłaszcza w momencie spożywania cukrów, a długi czas trwania takiej sytuacji sprzyja próchnicy;
- odżywianie – istotnym źródłem odżywiania endogennego jest ślina, w której znaleźć można m.in. witaminy, białka, aminokwasy, peptydy, glikoproteiny. Ważną rolę odgrywa także płyn dziąsłowy, zawierający m.in. albuminy.
Na mikroflorę jamy ustnej wpływają również czynniki niedotyczące każdego człowieka, lecz określonej grupy. Są to aparaty ortodontyczne, protezy zębowe i inne obce ciała znajdujące się w jamie ustnej. Także stosowanie określonych past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej może modyfikować skład i jakość flory bakteryjnej jamy ustnej.
Bakterie beztlenowe w jamie ustnej – charakterystyka
W jamie ustnej pomimo nieustannego dostępu powietrza o zawartości 20% tlenu występują przede wszystkim bakterie bezwzględnie beztlenowe, dla których tlen jest zabójczy. Wymienia się również bakterie względnie beztlenowe, którym tlen nie przeszkadza w rozwoju, ale nie jest im absolutnie niezbędny. Oprócz tych bakterii zaobserwować można organizmy potrzebujące do życia dwutlenku węgla i takie, które rozwijają się najintensywniej przy stężeniu tlenu mniejszym niż atmosferyczne (tzw. mikroaerofile).
Populacja bakteryjna na języku i ścianach jamy ustnej różni się od bakterii występujących na zębach oraz w szczelinach międzyzębowych. Większość bakterii występujących na zębach to bakterie kwasu mlekowego. W warunkach fizjologicznych obecna w jamie ustnej tzw. oportunistyczna mikroflora nie działa szkodliwie. Szczególnym środowiskiem jest jama ustna noworodków. Zaczynają ją kolonizować Gram-dodatnie ziarniaki (S. salivarius), w mniejszym stopniu zaś pałeczki Gram-ujemne (Lactobacillus) i niektóre beztlenowce.
Bakterie beztlenowe w jamie ustnej – lista
W jamie ustnej znajdują się miliony bakterii, dlatego nie sposób wyszczególnić ich wszystkich. Wśród mikroflory beztlenowej największe znaczenie mają jednak następujące szczepy:
- Bacteroides spp.;
- Porphyromonas spp.;
- Prevotella spp.;
- Fusobacterium spp.;
- Clostridium spp.;
- Actinomyces viscosus;
- Peptostreptococcus anaerobius;
- Wolinella spp.
Żadne z tych drobnoustrojów w jamie ustnej zdrowych osobników nie wywierają działania patogennego. Należy zaznaczyć, że jakakolwiek forma antybiotykoterapii może negatywnie wpływać na stan mikroflory jamy ustnej, niszcząc dobroczynne drobnoustroje. Aby zmniejszać to ryzyko, warto jednocześnie stosować probiotykoterapię oraz wprowadzić do diety naturalną żywność probiotyczną. Aby natomiast uchronić się przed namnażaniem patogennych bakterii w jamie ustnej, należy dbać o wysoką higienę jamy ustnej i ograniczać spożycie cukrów prostych, zwłaszcza na noc.
Polecane produkty:
|
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki bioalgi to naturalne, żywe i wyselekcjonowane kultury bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Bifidum ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Chęcińska-Maciejewska Z., Schönknecht K., Peterseil M., Stanisławska-Frąckowiak D., Krauss H., Rola mikrobiomu jamy ustnej w zapobieganiu próchnicy i stanom zapalnym jamy ustnej i przyzębia, Forum Ortodontyczne, 18/2022.
- Gliński Z., Kostro K., Mikrobiom – charakterystyka i znaczenie, Życie Weterynaryjne, 90/2015.
- Paśnik U., Brukwicka I., Błaszczak B., Kopański Z., Rowiński J., Strychar J., Mikroflora jamy ustnej, Journal of Clinical Healthcare, 1/2017.
- Kędzia A., Kędzia A., Działanie preparatu Salviasept na bakterie beztlenowe wyizolowane z zakażeń jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, Postępy Fitoterapii, 2/2004.
- Paśnik U., Brukwicka I., Błaszczak B., Kopański Z., Rowiński J., Strychar J., Jama ustna jako zróżnicowane środowisko bytowania drobnoustrojów, Journal of Clinical Healthcare, 1/2017.
