Zgryz otwarty od smoczka to wada zgryzu powstająca w wyniku długotrwałego i niewłaściwego używania smoczka przez dziecko. Nadmierne lub przedłużone ssanie smoczka, zarówno uspokajającego, jak i tego stosowanego do karmienia, może prowadzić do nieprawidłowego ustawienia zębów i zaburzenia relacji między szczęką a żuchwą. W efekcie między górnymi a dolnymi zębami przednimi pozostaje widoczna przerwa, nawet przy całkowitym zwarciu.
Zgryz otwarty od smoczka
Zgryz otwarty może być konsekwencją długotrwałego ssania smoczka, zwłaszcza w przypadku dzieci po 2. roku życia. Powoduje brak styku zębów górnych i dolnych, co wpływa na estetykę uśmiechu, mowę i funkcje żucia. Długotrwałe ssanie smoczka (po 2. roku życia znacząco zwiększa ryzyko wad zgryzu, nie tylko zgryzu otwartego, zaś po 3. roku życia jest już realnym problemem zdrowotnym) może zaburzyć naturalny rozwój szczęki i żuchwy. Wszystko przez to, że stały nacisk na podniebienie i zęby prowadzi do ich nieprawidłowego ustawienia. Zaburzenia funkcji języka i połykania mogą pogłębiać wadę. Zgryz otwarty od smoczka często współwystępuje z wadami wymowy i oddychaniem przez usta.
Zgryz otwarty – charakterystyka
Zgryz otwarty to wada zgryzu, w której między górnymi a dolnymi zębami pozostaje widoczna przerwa, nawet przy całkowitym zwarciu. Często towarzyszą jej dysfunkcje polegające na nieprawidłowym ułożeniu języka. Dziecko może utrzymywać go między łukami zębowymi w spoczynku (np. podczas snu lub oglądania telewizji), a także w czasie mówienia czy połykania. Takie zaburzenia sprzyjają utrwalaniu się wady, a jednocześnie prowadzą do problemów z wymową, najczęściej w postaci seplenienia.
Wyróżnia się kilka postaci zgryzu otwartego:
- zgryz otwarty częściowy przedni – występuje w obrębie zębów przednich. Widoczna jest szpara niedogryzowa, wynikająca ze skrócenia przedniego wyrostka zębodołowego szczęki, a czasem także części zębodołowej żuchwy. W tej postaci wady rysy twarzy zazwyczaj pozostają niezmienione;
- zgryz otwarty częściowy boczny (jedno- lub obustronny) – charakteryzuje się obecnością szpary niedogryzowej w odcinkach bocznych. Wada ta często wynika z nawyku wpychania języka między zęby lub ssania policzków. Kształt twarzy zwykle nie ulega zmianie;
- zgryz otwarty całkowity – to rozległa wada gnatyczna (szkieletowa), w której dochodzi do znacznego rozchylenia podstaw szczęki i odgięcia trzonu żuchwy. Powoduje to wydłużenie odcinka szczękowego i wyraźne zmiany rysów twarzy. Wargi stają się wiotkie, górna bywa skrócona, a w jamie ustnej obserwuje się szeroką szparę niedogryzową.
Zgryz otwarty wymaga dokładnej diagnozy ortodontycznej i indywidualnie dobranego planu leczenia. Wczesna interwencja, zwłaszcza u dzieci, pozwala zapobiec pogłębianiu się wady, ułatwia korekcję zgryzu i skraca czas terapii.
Zgryz otwarty od smoczka – leczenie
Wczesne rozpoznanie i właściwa terapia zgryzu otwartego mają kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia. Uważa się, że jeśli do około 12. roku życia zostanie prawidłowo skorygowana postawa języka, wada ta może ulec samoistnemu zamknięciu. W niektórych przypadkach poprawa może nastąpić również w późniejszym wieku, o ile nie mamy do czynienia z wadą wrodzoną. Przykładowo, u dzieci z zespołem Downa zgryz otwarty występuje często z powodu obniżonego napięcia mięśniowego i nieprawidłowej pracy języka. W takich sytuacjach możliwości terapeutyczne są ograniczone.
Największy wpływ na rozwój zgryzu i rysów twarzy ma prawidłowe napięcie mięśniowe. Dzieci karmione piersią zazwyczaj rozwijają prawidłowy tonus mięśniowy, co sprzyja właściwemu ułożeniu szczęki i harmonijnym proporcjom twarzy. Natomiast przedłużone ssanie smoczka lub kciuka prowadzi do nieprawidłowego obciążenia łuków zębowych, co skutkuje ekstruzją (wydłużeniem) zębów bocznych i powstaniem zgryzu otwartego. W wielu przypadkach, po wyeliminowaniu czynnika przyczynowego i przywróceniu prawidłowej pozycji języka, zgryz otwarty może ulec samoistnej poprawie.
Aby jednak zapobiec powikłaniom i trwałym zmianom w ustawieniu zębów, zaleca się jak najszybszą konsultację ze stomatologiem dziecięcym lub ortodontą. Wady zgryzu w uzębieniu mlecznym mogą bowiem wpływać na rozwój zgryzu stałego. Dlatego nie warto czekać, aż wada cofnie się samoistnie.
Podstawowe elementy leczenia zgryzu otwartego obejmują:
- odstawienie smoczka – to pierwszy i najważniejszy krok. Im wcześniej nastąpi, tym większa szansa na naturalną korekcję zgryzu;
- ćwiczenia miofunkcjonalne – wzmacniają mięśnie języka, warg i policzków, poprawiają sposób połykania i tor oddychania;
- ruchome aparaty ortodontyczne – wspomagają ustawienie zębów i prawidłową relację szczęki do żuchwy;
- terapia logopedyczna – uczy prawidłowej artykulacji, połykania i oddychania przez nos.
Leczenie najlepiej rozpocząć między 3. a 6. rokiem życia, kiedy zęby mleczne są jeszcze obecne i możliwa jest naturalna korekcja zgryzu. Brak interwencji może prowadzić do pogłębiania się wady, trudności w jedzeniu i mowie, zaburzeń estetyki twarzy, a w przyszłości nawet do konieczności leczenia chirurgicznego.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mew J., Przyczyny i leczenie wad zgryzu, 2021.
- Sieja A., Potoczek K., Sarul M., Kawala B., Etiologia zgryzu otwartego, Dental Forum, 2/2013.
