Podniebienie tworzy górną ścianę jamy ustnej. Dzielimy je na podniebienie twarde oraz miękkie. Jest to przestrzeń między jamą nosową a gębową.
Podniebienie miękkie
Tę strukturę stanowią dwa pokłady błony śluzowej – górny i dolny, a także mięśnie, rozcięgno i gruczoły zawarte pomiędzy nimi.
W ustawieniu spoczynkowym zwisa ono łukiem ku tyłowi i dołowi od podniebienia twardego. Z kolei na jego wolnej (tylnej) części widać stożkowate przedłużenie, zwane języczkiem podniebiennym. Od niego rozpoczynają się łuki:
- podniebienno-językowy – dochodzący do brzegu nasady języka;
- podniebienno gardłowy – dochodzący do bocznej ściany gardła na wysokości rogu górnego chrząstki tarczowatej.
Podniebienie twarde
Zrąb kostny podniebienia twardego tworzą:
- wyrostki podniebienne obu szczęk;
- blaszki poziome kości podniebiennych.
Jest on pokryty od góry i od dołu błoną śluzową. Błona śluzowa w przedniej części podniebiena twardego silnie zrasta się z okostną. Natomiast w części tylnej między nią a okostną znajduje się warstwa drobnych gruczołów ślinowych, tak zwanych gruczołów podniebiennych.
Dalej, tuż za pierwszymi siekaczami w linii symetrii widać na czaszce pozbawionej błony śluzowej otwór przysieczny. W jego okolicy znajduje się niewielka brodawka zwana brodawką przysieczną. Następnie, w linii pośrodkowej podniebienia twardego biegnie pasmo łącznotkankowe – szew podniebienia. W części przedniej biegną od szwu ku bokom, zwykle 2-4, fałdy błony śluzowej, czyli fałdy podniebienne poprzeczne. Występują one silniej u zwierząt, zaś u człowieka widoczne są jedynie w młodym wieku. Później zanikają.
Kanał przysieczny pozostaje w związku z narządem przylemieszowym, który jako narząd szczątkowy u człowieka nie odgrywa większej roli.
Zobacz również: migdałki podniebienne
Unerwienie
Podniebienie unerwiają czuciowo nerwy podniebienne pochodzące z nerwu trójdzielnego. Dokładniej omawiając są to nerwy podniebienne: mniejsze (unerwiają podniebienie miękkie) oraz większe (unerwiają podniebienie twarde).
Unaczynienie
Podniebienie twarde jest unaczynione głównie dzięki tętnicy podniebiennej większej, z kolei podniebienie miękkie zawdzięcza swe unaczynienie tętnicom podniebiennym mniejszym i wstępującej oraz gardłowej wstępującej.
Bibliografia
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
