Oddychanie przez usta jest najczęściej patologicznym zjawiskiem obserwowanym u osób z bezdechami sennymi, małych dzieci z wadami wymowy czy osób z zaburzeniami neurologicznymi. Bywa jednak czynnością świadomą i kontrolowaną, jeśli na przykład jest prowadzona w ramach terapii oddechowej (wówczas z reguły wdech brany jest przez nos, a głęboki wydech oddawany jest właśnie przez usta).
Oddychanie przez usta – charakterystyka
Oddychanie przez usta może być zarówno patologiczne (wynikające z różnorodnych problemów zdrowotnych), jak i fizjologiczne (związane z terapią zajęciową skupiającą się na ćwiczeniach oddechowych prowadzonych w kontrolowanych warunkach).
W pierwszym przypadku oddychanie przez usta odbywa się przez cały czas, dotyczy zarówno fazy wdechu, jak i fazy wydechu. Jest w większości niekontrolowane, a więc osoba zmagająca się z tym problemem nie zdaje sobie sprawy, że w danym momencie oddycha przez usta. Jest to dla niej fizjologia, która na dłuższą metę może mieć jednak wiele konsekwencji zdrowotnych.
Natomiast oddychanie przez usta fizjologiczne jest już kontrolowane przez człowieka, a więc świadomie bierze on wdech nosem, a powietrze wydycha już ustami. Zdecydowanie najczęściej oddychanie tego typu połączone jest z ćwiczeniami oddechowymi skupiającymi się na torze dolno-żebrowym oraz aktywacji przepony, głównego mięśnia oddechowego.
Zobacz również: Czy oddychanie przez usta jest szkodliwe?
Oddychanie przez usta – przyczyny
Najczęstsze patologiczne przyczyny oddychania przez usta są następujące:
- niedrożność nosa;
- obturacyjny bezdech senny;
- nieprawidłowe napięcie mięśniowe;
- cofnięta żuchwa (tyłożuchwie);
- alergia oddechowa;
- astma oskrzelowa;
- infekcje bakteryjne lub infekcje wirusowe górnych i dolnych dróg oddechowych, zatok, ewentualnie górnych dróg pokarmowych, w tym najczęściej grypa i przeziębienie oraz zapalenie zatok;
- wady anatomiczne w obrębie twarzoczaszki jamy ustnej, na przykład różnego rodzaju wady zgryzu, krótkie wędzidełko języka lub krótkie wędzidełko wargi górnej;
- przerost migdałków, co najczęściej przytrafia się właśnie dzieciom.
Istnieje też wiele czynników ryzyka, które mogą predysponować do oddychania przez usta, zwiększając jego częstotliwość. Są to choćby bardzo suche powietrze w pomieszczeniach, w których się przebywa (co znacząco wysusza śluzówki nosa i skłania do oddychania przez usta) oraz niewłaściwa pozycja podczas snu.
Zobacz również: Niedrożność nosa.
Oddychania przez usta – konsekwencje
Do grona najczęściej obserwowanych konsekwencji zdrowotnych oddychania przez usta należą:
- niedotlenienie narządów wewnętrznych i całego organizmu – oddech przez usta jest płytszy niż nosowy, co prowadzi do niewłaściwego natlenienia krwi i tkanek, powodując zmęczenie i osłabienie organizmu. Możemy czuć się ospali, bez energii do działania, pojawia się częste ziewanie, a nawet zawroty głowy;
- częste infekcje – oddech brany przez nos sprawia, że wdychane powietrze przechodzi przez górne drogi oddechowe, które są wyścielone zwilżonym nabłonkiem zawierającym rzęski. Sprawia to, że powietrze jest oczyszczane i dopiero wtedy trafia do płuc. W momencie oddychania przez usta do organizmu przedostaje się powietrze zawierające cząsteczki kurzu, roztoczy, zanieczyszczeń, pyłów, co zwiększa ryzyko infekcji i osłabia odporność;
- problemy zębów i jamy ustnej – wysuszone śluzówki i zmniejszona produkcja śliny sprzyjają rozwojowi próchnicy, zapalenia dziąseł oraz innych schorzeń jamy ustnej;
- wady zgryzu – pojawiają się zwłaszcza u dzieci oddychających przez usta, a są nimi między innymi stłoczenie zębów, tyłozgryz, zgryz otwarty lub zgryz krzyżowy;
- wady wymowy – ponownie zwłaszcza u dzieci oddychanie przez usta znacząco zwiększa ryzyko wad wymowy takich jak choćby seplenienie czy niewymawianie poszczególnych literek;
- zaburzenia snu – oddychanie przez usta może być przyczyną bezdechu sennego, chrapania i innych zaburzeń, które prowadzą do chronicznego zmęczenia i obniżają jakość codziennego życia.
Inne możliwe konsekwencje długotrwałego oddychania przez usta to: bóle głowy, zawroty głowy, szumy uszne, wady postawy, problemy z pamięcią i koncentracją.
Oddychanie przez usta – leczenie
Jeśli oddychanie przez usta jest przewlekłe, towarzyszą mu inne objawy lub ma swoje konsekwencje zdrowotne bądź ma podłoże patologiczne, warto skonsultować się ze specjalistą. Najczęściej jest to laryngolog lub lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który w razie potrzeby przekieruje pacjenta do konkretnego specjalisty, na przykład logopedy czy ortodonty.
Oddychanie przez usta należy leczyć przyczynowo. Oznacza to, że jeśli wynika z wad zgryzu, należy rozpocząć leczenie ortodontyczne, natomiast jeśli wiąże się ze skrzywionej przegrody nosa, należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Objawowo i pomocniczo stosuje się ćwiczenia oddechowe, terapię logopedyczną, specjalne plastry przyklejane do nosa, inhalacje.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zasada S., Plastry w terapii oddechowej. Metoda oddechowa Butejki, Instytut Edukacji Logopedycznej, Lublin 2020.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
