Wyrostek zębodołowy to charakterystyczny fragment kości szczęki, w którym na stałe tkwi każdy ząb. Zęby osadzone są w tzw. łożach zębowych, oddzielonych od siebie kostnymi przegrodami zębowymi. Co ciekawe, pojęcie wyrostka zębodołowego odnosi się jedynie do szczęki, a nie do żuchwy. W przypadku żuchwy mówimy o części zębodołowej.
Wyrostek zębodołowy – budowa
Każdy ząb dzieli się anatomicznie i fizjologicznie na dwie części:
Korzeń mocują liczne włókna łącznotkankowe rozciągające się między powierzchnią cementu korzeniowego a otaczającą kością. Określa się je jako więzadła ozębnej, a ich podstawową rolą jest utrzymywanie zęba w zębodole oraz pomaganie w rozkładaniu siły działającej na kość podczas czynnościowych kontaktów zębów.
Wyrostek zębodołowy to gąbczasta i jednocześnie najgrubsza część kości szczęki. Posiada charakterystyczną budowę – od tyłu i przyśrodkowo jest wklęsły, zaś od przodu i boczne – wypukły. Wraz z częścią zębodołową żuchwy tworzy tzw. odcinek krzywej eliptycznej.
Zanik wyrostka zębodołowego
Poważnym problemem w stomatologii (zwłaszcza w protetyce stomatologicznej) jest zjawisko zanikania wyrostków zębodołowych. Fizjologicznie równowaga działania komórek kościgubnych do komórek kościotwórczych zostaje zachowana. Pod wpływem niektórych czynników komórki kościogubne zyskują przewagę, co prowadzi do stopniowego zaniku wyrostków zębodołowych. Zjawisko może wiązać się wraz z wiekiem – im starsza osoba, tym wyrostki stają się mniej zaznaczone. Istnieje jednak szereg przyczyn patologicznych:
- długo utrzymujący się stan zapalny kości szczęki, np. wskutek ropnych torbieli lub próchnicy;
- braki w uzębieniu – podczas spożywania pokarmów zęby naciskają na wyrostek zębodołowy, utrzymując go w odpowiedniej kondycji. Jeśli zabraknie takiej siły nacisku, słabną jednocześnie procesy przebudowy wyrostka zębodołowego. Zaczyna zanikać, co utrudnia wykorzystanie uzupełnienia protetycznego;
- wady zgryzu;
- bruksizm;
- błędy podczas leczenia ortodontycznego lub protetycznego.
Całkowity zanik wyrostka zębodołowego sprawia, że niemal niemożliwe staje się wykorzystanie implantów czy innego uzupełnienia protetycznego. Właśnie dlatego zaleca się konsultację z protetykiem jak najszybciej od momentu utraty zębów naturalnych. Jeśli natomiast wyrostek zębodołowy zanika, gdy ząb jeszcze w nim tkwi (np. wskutek próchnicy), konsekwencją będzie rozchwianie zęba, a nawet jego utrata.
Wyrostek zębodołowy – funkcje
Główną funkcją omawianych struktur jest kotwiczenie wszystkich zębów w jamie ustnej człowieka. To właśnie dzięki nim mogą one stabilnie utrzymywać się w kości i nie wypadają podczas jedzenia twardych pokarmów czy naciskania na nie. Kotwiczenie zębów w zębodołach wspierają dodatkowo więzadła i inne elementy miękkie.
Zapalenie wyrostka zębodołowego
Częstym zjawiskiem po ekstrakcji zęba jest zapalenie wyrostka zębodołowego, czyli tzw. suchy zębodół. Ma miejsce w momencie, gdy niedługo po wyrwaniu zęba wypłuczemy skrzep, np. energicznie płukając usta, intensywnie kaszląc, paląc papierosy lub pijąc napoje przez słomkę. Także podczas szczotkowania zębów w pierwszych dniach należy unikać okolicy po ekstrakcji, aby włosie szczoteczki nie naruszyło przypadkowo skrzepu. Zapalenie wyrostka zębodołowego objawia się w charakterystyczny sposób:
- silny ból w miejscu ekstrakcji, który może promieniować aż do głowy czy ramienia;
- ból głowy;
- gorączka;
- nieprzyjemny zapach z ust;
- ogólne osłabienie;
- powiększenie węzłów chłonnych szyi.
Aby wyleczyć ten stan należy udać się do stomatologa, który przepisze miejscowo stosowane leki i zabezpieczy ranę. Dodatkowo wykonuje się antyseptyczne płukanki jamy ustnej zgodnie z zaleceniem lekarza.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gerber-Leszczyszyn H., Pawlak W., Rutkowska M., Dominiak M., Możliwości rekonstrukcyjne pourazowych ubytków wyrostka zębodołowego szczęk z wykorzystaniem autogennego przeszczepu kostnego lub osteogenezy dystrakcyjnej – doniesienie wstępne, Dental and Medical Problems, 1/2005.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
