Stomatologia to dział w medycynie zajmujący się nauką o schorzeniach i wadach rozwojowych zębów oraz jamy ustnej. Dziedzina ta zajmuje się diagnostyką i leczeniem tych problemów.
Stomatologia – charakterystyka
Stomatologia zajmuje się oceną uzębienia i jamy ustnej, a także leczeniem wszelkich patologii w tym obszarze. To właśnie lekarz stomatolog zajmuje się rutynowymi kontrolami dentystycznymi i w razie konieczności podejmuje decyzję o wdrożeniu leczenia czy o wykonaniu podstawowych czynności pielęgnacyjnych.
Do najpopularniejszych czynności stomatologicznych wykonywanych w gabinetach stomatologicznych należą:
- piaskowanie zębów;
- leczenie próchnicy;
- nauka prawidłowego szczotkowania zębów;
- propagowanie wiedzy o prawidłowej higienie jamy ustnej;
- skaling zębów;
- leczenie kanałowe;
- wypełnianie ubytków;
- ekstrakcja zęba;
- fluoryzacja zębów.
Osobną dziedziną stomatologii zachowawczej jest stomatologia estetyczna, która obejmuje przede wszystkim wybielanie zębów. Temat ten jest coraz popularniejszy, ponieważ każdy chce cieszyć się zdrowym, białym uśmiechem.
Piaskowanie zębów
Zabieg ten polega na usunięciu przebarwień, osadu i wszelkich pozostałości na szkliwie. Tego typu resztki biorą się z codziennie spożywanych posiłków i wraz z upływem czasu w coraz większej ilości odkładają się pod postacią m.in. płytki nazębnej. W celu ich usunięcia stosuje się specjalne urządzenie zwane piaskarką, które czyści powierzchnię zębów za pomocą strumienia wody z drobinkami czyszczącymi, zwanymi potocznie piaskiem.
Leczenie próchnicy
Próchnica stanowi poważny problem zarówno dzieci, jak i dorosłych. Wiąże się przede wszystkim ze spożywaniem dużej ilości cukrów oraz nieodpowiednią higieną jamy ustnej. Do rozwoju próchnicy przyczyniają się bakterie, które chwilowo zmieniają pH w jamie ustnej na kwasowe. Częste zmiany tego pH są powodem rozwoju pierwszych zmian próchniczych. Nieleczona próchnica może objąć nawet korzeń zęba, w efekcie czego konieczne będzie leczenie kanałowe. Dlatego wszelkie zmiany próchnicze należy leczyć jak najszybciej.
Prawidłowe szczotkowanie zębów i edukacja pacjentów
W celu uniknięcia większości schorzeń zębów i przyzębia wystarczy odpowiednio dbać o higienę jamy ustnej. To właśnie higienista lub stomatolog powinien zajmować się propagowaniem wiedzy na ten temat, najlepiej już od najmłodszych lat i podpowiadać np. jak myć zęby w sposób prawidłowy.
Sugeruje się, że prawidłowe szczotkowanie zębów powinno trwać minimum 2 minuty i obejmować również czyszczenie języka i policzków od strony wewnętrznej. Dodatkowo należy stosować płyn do płukania jamy ustnej oraz raz dziennie korzystać z nici do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. W przypadku użytkowników aparatów ortodontycznych, zęby należy szczotkować po każdym posiłku, ponieważ resztki pokarmu będą odkładać się w trudno dostępnych miejscach, np. przy zamkach. Należy także uświadamiać pacjentów, że wizyta kontrolna u stomatologa powinna odbyć się raz na pół roku.
Skaling zębów
Skaling polega na usuwaniu z powierzchni zębów złogów kamienia nazębnego. Istnieje kilka metod wykonania zabiegu, przy czym skaling może być naddziąsłowy lub poddziąsłowy – w zależności od potrzeby. Sugeruje się, że zabieg powinno się wykonać raz w roku, przy czym w ramach kontraktu z NFZ każdemu ubezpieczonemu pacjentowi przysługuje bezpłatne usunięcie kamienia nazębnego (raz w roku).
Leczenie kanałowe
Leczenie kanałowe to jeden z najbardziej nielubianych zabiegów stomatologicznych, często jednak jest ostatecznością umożliwiającą uratowanie zęba lub pozbycie się silnego bólu. Zabieg polega na zdezynfekowaniu wnętrza zęba i wypełnienie kanału specjalnymi materiałami. Zwykle wskazaniem do tego zabiegu jest zapalenie miazgi zęba, jednak równie często wykonuje się go w przypadku leczenia zębów mądrości. Zwłaszcza dolne ósemki mają tendencję do niecałkowitego wyrośnięcia, przez co spora ich część wciąż znajduje się pod dziąsłem powodując stan zapalny.
Wypełnianie ubytków
Ubytki w zębach powstają najczęściej w wyniku urazów oraz zaawansowanej próchnicy. Wypełnienie polega na nałożeniu specjalnego, dobranego kolorystycznie materiału wypełniającego na poszczególne ubytki celem przywrócenia prawidłowej czynności i nadania odpowiedniego kształtu zębom. Należy pamiętać, że przed nałożeniem materiału wypełniającego należy bardzo dokładnie oczyścić ubytek.
Ekstrakcja zęba
Ekstrakcja zęba to nic innego jak jego usunięcie. Dokonuje się tego w znieczuleniu miejscowym. Mimo że współcześnie większość schorzeń można wyleczyć bez konieczności usuwania zębów, zabieg ten wciąż jest często wykonywany – zwłaszcza podczas leczenia ortodontycznego, gdy ciasno upakowane zęby nie mieszczą się w wąskim łuku zębowym i uniemożliwiają działanie aparatu. Ponadto ekstrakcji dokonuje się w przypadku nieskutecznego leczenia zachowawczego zaawansowanych dolegliwości oraz w przypadku bolesnych ósemek.
Fluoryzacja
Zabieg lakierowania polega na dostarczeniu zębom (a konkretnie szkliwu) odpowiedniej dawki fluoru, która przede wszystkim chroni zęby przed rozwojem próchnicy. W trakcie fluoryzacji stomatolog najpierw dokładnie oczyszcza powierzchnie zębów, a następnie nakłada cienką warstwę specjalnego żelu, który zawiera jony fluorkowe. Te z kolei wnikają do szkliwa. Sugeruje się, aby zabieg ten wykonać przynajmniej 2 razy w roku.
Bibliografia
- Błaszczyk I., Ratajczak-Kubiak E., Birkner E., Korzystne i szkodliwe działanie fluoru, Praktyczna Fizjoterapia, 9/2009.
- Kabat W., Przyczyny ekstrakcji zębów u pacjentów z województwa zachodniopomorskiego z uwzględnieniem warunków socjoekonomicznych w dobie reform służby zdrowia, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 1/2008.
- Piątkowska D., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo BESTOM DENTOnet.pl, Łódź 2010.
- Jańczuk Z., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.