Zęby mądrości (popularnie ósemki) stanowią ostatnie zęby trzonowe w jamie ustnej człowieka. Mogą pojawiać się w różnym wieku, jednak najczęściej wyrzynają się między 16. a 40. rokiem życia.
Anatomia zębów mądrości
Górne zęby mądrości to zęby o najbardziej zmiennym kształcie. Mogą być większe od trzonowców drugich, ale mogą stanowić także szczątkowy pieniek lub wcale nie występować. Również liczba ich guzków jest zmienna, gdyż może wynosić 2, 3, 4, 6 i 8. Górne zęby trzonowe mogą mieć kilka korzeni, ale równie dobrze mogą mieć jeden duży korzeń powstały z połączenia mniejszych.
Dolne zęby mądrości są na ogół mniej zmienne niż górne i posiadają co najmniej 2 korzenie. Charakterystyczną cechą dolnych zębów mądrości jest mniej wyraźny zarys guzków i nieregularność bruzd. Końce korzeni są często silnie zagięte ku tyłowi i przybierają czasem kierunek niemal poziomy. Stosownie do zmienności korzeni obserwujemy często również znaczną zmienność kanałów korzeni. Przy całkowitym zlaniu się korzeni może występować tylko jeden kanał. Ząb ten jest zwykle nieco mniejszy od drugiego dolnego trzonowca, jednak nieco większy od górnego zęba mądrości.
Wyrzynanie się zębów mądrości
Wyrzynanie się zębów mądrości może być bardzo kłopotliwe dla wielu osób. Nierzadko wiąże się z bólem, opuchlizną i trudnościami w doczyszczeniu jego powierzchni z resztek pokarmu. Towarzyszyć temu mogą ostre lub przewlekłe stany zapalne. Dzieje się tak ze względu na fakt, że są to ostatnie zęby w jamie ustnej człowieka i nie mają odpowiednika w uzębieniu mlecznym. W związku z tym na zęby mądrości nie pozostaje wiele miejsca na łukach zębowych.
Dodatkowo brak wystarczającego miejsca dla zębów mądrości powoduje rotację tych zębów i ich nieprawidłowe ułożenie. Może to również wpływać na pozostałe zęby znajdujące się w jamie ustnej. Wyrzynający się ząb mądrości może pchać resztę zębów w danym łuku i zmieniać ich lokalizację. To szczególnie kłopotliwe podczas leczenia ortodontycznego lub po jego zakończeniu, gdy zęby są podatne na zmianę położenia.
Zatrzymanie wyrzynania
W przypadku zębów mądrości może nastąpić zatrzymanie procesu wyrzynania się. Pierwotną przyczyną tego zjawiska jest właśnie brak miejsca dla ósemek w łukach zębowych i wiąże się ono z rozwojem stanów zapalnych przyzębia.
Ekstrakcja zębów mądrości
W przypadku pojawienia się patologii związanych z wyrzynaniem się zębów mądrości ósemki należy usunąć. Częstym wskazaniem do ekstrakcji jest także leczenie ortodontyczne, podczas którego wyrośnięte ósemki powodują cofanie się wady zgryzu lub nadmierne tłoczenie zębów w łuku zębowym.
Proces usunięcia zębów mądrości jest skomplikowany i długi. Szczególne trudności spotyka się podczas ekstrakcji zatrzymanych dolnych zębów mądrości. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu mięśniowym i może wiązać się z powikłaniami, na które mają wpływ czynniki takie jak:
- wiek pacjenta;
- ogólny stan zdrowia;
- stopień zatrzymania zęba;
- umiejętności lekarza;
- ułożenie zęba i jego korzeni w dziąśle.
Badania wykazały, że jedynie u około 5% populacji zęby mądrości wyrastają w prawidłowy sposób i nie wymagają ekstrakcji, ponieważ bez problemu mieszczą się z łukach zębowych. To właśnie między innymi z tego względu usunięcie ósemek jest tak częste.
Do powikłań po ekstrakcji można zaliczyć szczękościsk, przedłużone krwawienie, obrzęk, opuchliznę i porażenie nerwu językowego. Niektóre z objawów ustępują po kilku dniach.
Cena zabiegu
Usunięcie zęba mądrości stanowi kosztowny zabieg. Cena będzie niższa w przypadku górnych zębów mądrości oraz jeśli ząb rośnie w sposób prawidłowy. Komplikacje zaczynają się wówczas, gdy ząb nie wyrósł do końca, a mimo to wymaga ekstrakcji (zatrzymany ząb mądrości).
Ceny mogą się zatem wahać od 200 zł nawet do 1 000 zł na jednego zęba. Do tego należy doliczyć koszt znieczulenia miejscowego. Ekstrakcja zębów mądrości nie jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Bibliografia
- Szubert P., Jankowski M., Krajecki M., Jankowska-Wika A., Sokalski J., Analiza czynników predysponujących do powikłań po chirurgicznym usunięciu zębów mądrości w żuchwie, Dental Forum, 1/2015.
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
- Czerniuk M., Zęby mądrości jako potencjalne ognisko infekcji pochodzącej z jamy ustnej – opis przypadku, Kardiologia po Dyplomie, 12/2009.
