Ból zęba to jedna z najbardziej nieprzyjemnych, często występujących dolegliwości. Może mieć wiele przyczyn, a ich leczenie zazwyczaj wymaga wizyty u dentysty.
Przyczyny bólu zęba
Wśród przyczyn bólu zęba najczęściej można znaleźć:
- próchnicę;
- zapalenie miazgi zęba;
- uraz zębów;
- wyrzynanie się zębów mądrości, co z kolei może prowadzić do zapalenia okołokoronowego;
- ząbkowanie – u małych dzieci.
Do nieprzyjemnych doznań (niekiedy bólowych) prowadzi także nadwrażliwość zębów. Ta z kolei może wynikać z obecności próchnicy czy występować po zabiegu profesjonalnego wybielania zębów. Ból może być wywołany temperaturą pokarmów (zimno, gorąco), ich smakiem (słodki, kwaśny) lub nawet szczotkowaniem zębów. Dzieje się tak, ponieważ bodźce zewnętrzne przenikają przez kanaliki zębiny aż do miazgi zęba, która jest bardzo wrażliwa i unerwiona.
Niekiedy diagnoza przyczyny bólu zęba musi być wystawiona po ogólnej ocenie pacjenta. Może się zdarzyć, że ból zęba będzie jedynie objawem innych schorzeń, które należy w pierwszej kolejności leczyć. Nierzadko ból zębów wiąże się z bruksizmem, a powoduje je nadmierne zaciskanie zębów i zgrzytanie nimi. Do pojawienia się bólu zębów mogą przyczyniać się również patologie stawu skroniowo-żuchwowego.
Zobacz również: Rozluźnianie mięśni – szczęka i żuchwa.
Przyczyną bólu zębów może być także leczenie ortodontyczne. Z bólem wiąże się założenie stałego aparatu na zęby oraz każdorazowa wizyta kontrolna uwzględniająca wymianę drutów czy zamków. Dzieje się tak, ponieważ zęby zmieniają swoją lokalizację.
Objawy
Charakter dolegliwości bólowych zależy ściśle od przyczyny patologii. Przykłady poszczególnych rodzajów bólu w zależności od przyczyny przedstawiono poniżej:
- nieodwracalne zapalenie miazgi – ćmiący ból utrzymujący się dłuższy czas po podrażnieniu zęba, nawet jeśli ząb nie ma już kontaktu z tym bodźcem. Zwykle nie można wskazać konkretnego miejsca bólu;
- niepełne złamanie korony zdrowego zęba – wzmożona wrażliwość zęba na zimno, ostry ból podczas żucia;
- próchnica – ból pojawia się pod wpływem drażnienia zęba temperaturą, pokarmem czy szczoteczką. Ogranicza się do jednego, zajętego zęba i ustępuje po odjęciu bodźca drażniącego;
- odwracalne zapalenie miazgi – podobnie jak przy próchnicy, z tym że nie można dokładnie zlokalizować miejsca bólu;
- ropień przywierzchołkowy – ból przy żuciu lub zagryzaniu, który można dokładnie zlokalizować. Dodatkowo ząb jest wrażliwy na opukiwanie;
- zapalenie zatok przynosowych – wrażliwość kilku tylnych zębów szczęki na żucie i ostukiwanie. Ból pojawia się najczęściej pod wpływem zmiany pozycji głowy.
Należy pamiętać, że ból zębów niekoniecznie dotyczy zmian wyłącznie w tkance zębowej. Przyczyną bólu może być np. zespół kości gnykowej, który objawia się ostrymi dolegliwościami bólowymi poniżej kąta żuchwy. Ból promieniuje do przodu i boku szyi oraz ucha, a nasila się podczas żucia, połykania i skrętów szyi.
W przypadku bólu spowodowanego stałym aparatem na zęby dolegliwości mogą być tak silne, że niemożliwe będzie gryzienie nawet niezbyt twardych pokarmów. Ból ten mija jednak po 2-3 dniach.
Ból zęba – leczenie
Bardzo ważna jest wczesna wizyta u stomatologa, który dokładnie zlokalizuje miejsce bólu i ustali jego przyczynę. Niepodjęcie leczenia często prowadzi do rozwoju komplikacji, np. zapalenia zatok przynosowych. Dobór odpowiednich metod leczniczych zależy od przyczyny bólu. Jeśli wiąże się on z próchnicą, należy w pierwszej kolejności usunąć ją. Niekiedy np. w przypadku leczenia ortodontycznego czy po zabiegach medycyny estetycznej, ból należy przeczekać, ponieważ jest naturalnym zjawiskiem. Z kolei w przypadku schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego lub bruksizmu często pomocna jest rehabilitacja stomatologiczna, do której zalicza się m.in. terapia manualna, fizykoterapia czy techniki relaksacyjne.
Ostatecznością jest ekstrakcja zęba, czyli jego usunięcie. Współcześnie jednak zauważa się znaczny rozwój medycyny i stomatologii, dlatego często można wyleczyć niemal każde schorzenie jamy ustnej bez konieczności usuwania zębów. Konieczne jest jednak wczesne rozpoznanie patologii i jak najszybsze podjęcie leczenia. Ekstrakcja najczęściej dotyczy ósemek, które spowodowały stany zapalne.
Najlepszym sposobem zapobiegania większości patologii jest regularne dbanie o higienę jamy ustnej oraz uczęszczanie na wizyty kontrolne do stomatologa.
Bibliografia
- Konopka T., Leczenie wybranych zespołów bólowych jamy ustnej i twarzy, Polski Przegląd Neurologiczny, 1/2011.
- The Merck Manual. Objawy kliniczne, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2010.
