Polisacharydy to inaczej wielocukry, czyli cukry złożone (węglowodany złożone). Są podstawowymi składnikami wielu różnych biomateriałów w różnych dziedzinach przemysłu, jak również powszechnie występują w drobnoustrojach, tkankach roślinnych i organizmach zwierzęcych. Dostarczamy je do organizmu każdego dnia wraz z dietą – są jej integralną, nieodłączną częścią.
Polisacharydy
Polisacharydy to wielocukry składające się z wielu cząsteczek cukrów prostych (monosacharydów) połączonych ze sobą wiązaniami glikozydowymi. Stanowią integralne elementy wszystkich organizmów żywych i pełnią różne funkcje, takie jak magazynowanie energii (np. skrobia w roślinach, glikogen u zwierząt) oraz budowanie struktur (np. celuloza w roślinach, chityna w pancerzach skorupiaków). Polisacharydy są szeroko wykorzystywane w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Przykładem jest choćby niezwykle popularny w dzisiejszych czasach kwas hialuronowy, znajdujący zastosowanie w produktach pielęgnacyjnych ze względu na swoje właściwości nawilżające.
Wyróżnia się dwa główne typy polisacharydów:
- homoglikany – zbudowane z jednego rodzaju monosacharydów, np. skrobia (glukoza), celuloza (glukoza) czy chityna (glukozamina);
- heteroglikany – zbudowane z różnych rodzajów monosacharydów, np. heparyna, która pełni ważną rolę przeciwzakrzepową w organizmie człowieka.
W budowie chemicznej polisacharydy mogą mieć zarówno strukturę liniową, jak i rozgałęzioną.
Przykłady polisacharydów
Podstawowymi, najlepiej poznanymi przykładami polisacharydów są:
- skrobia – produkowana z cząsteczek glukozy, stanowi produkt procesu fotosyntezy przeprowadzanej przez wszystkie rośliny zawierające chlorofil. Najpopularniejsza jest skrobia ziemniaczana, którą wykorzystuje się powszechnie w przemyśle gastronomicznym;
- inulina – syntezowana z fruktozy, jest ważnym materiałem zapasowym roślin gromadzącym się szczególnie w miejscach ich intensywnego wzrastania. W diecie człowieka bywa wykorzystywana jako wartościowy prebiotyk, czyli naturalna substancja stymulująca wzrost i rozwój mikroflory jelitowej;
- chityna – materiał budulcowy pancerzy i niektórych zewnętrznych szkieletów zwierząt, głównie owadów i pajęczaków. Chityna bywa czasem wykorzystywana w przemyśle farmakologicznym, gdyż może wspomagać leczenie uszkodzeń skóry i wspiera czynność nerek;
- glikogen – materiał zapasowy występujący również w organizmach ludzi, gromadzi się u nich głównie w wątrobie i mięśniach szkieletowych. Podczas swojego rozpadu uwalnia cząsteczki glukozy w procesie glikolizy, zaś glukoza wykorzystywana jest jako materiał energetyczny;
- celuloza – znajduje się w największych ilościach w ścianach komórkowych roślin oraz niektórych grzybów, glonów i bakterii. Człowiek nie jest w stanie jej trawić ze względu na brak odpowiednich do tego enzymów;
- heparyna – naturalny czynnik zapobiegający krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych. Ma szerokie zastosowanie we współczesnej medycynie;
- kwas hialuronowy – szeroko wykorzystywany w branży kosmetycznej oraz jako suplement diety. Ma zdolność wiązania ogromnych ilości wody, przez co utrzymuje właściwe nawilżenie tkanek, jak również może służyć do modulowania rysów twarzy.
Polisacharydy w diecie człowieka
Węglowodany złożone (polisacharydy) odgrywają kluczową rolę w diecie człowieka, gdyż są głównym źródłem energii i pełnią wiele funkcji biologicznych. Są przede wszystkim źródłem energii, ale także: regulują poziom glukozy we krwi, wspierają układ pokarmowy (zarówno sam proces trawienia, jak i skład i zróżnicowanie mikroflory jelitowej), budują struktury komórkowe. Ważne jednak, aby w diecie znajdowały się w większości rzeczywiście polisacharydy (węglowodany złożone), a nie monosacharydy (cukry proste). Źródłami polisacharydów są przede wszystkim: niektóre owoce i warzywa, zboża, produkty pełnoziarniste, makaron pełnoziarnisty, ciemny ryż, kasze, płatki owsiane, nasiona roślin strączkowych.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy bioalgi
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cisowski W., Włodarczyk M., Naturalne polisacharydy oraz korzyści i ryzyko ich stosowania w profilaktyce i terapii, Herba Polonica, 3/2006.
- Surówka K., Maciejaszek I., Oddziaływania białkowo-polisacharydowe i ich praktyczne wykorzystanie, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2007.
