Polisacharydy to inaczej wielocukry, czyli cukry złożone (węglowodany złożone). Są podstawowymi składnikami wielu różnych biomateriałów w różnych dziedzinach przemysłu, jak również powszechnie występują w drobnoustrojach, tkankach roślinnych i organizmach zwierzęcych. Dostarczamy je do organizmu każdego dnia wraz z dietą – są jej integralną, nieodłączną częścią.
Polisacharydy
Polisacharydy to wielocukry składające się z wielu cząsteczek cukrów prostych (monosacharydów) połączonych ze sobą wiązaniami glikozydowymi. Stanowią integralne elementy wszystkich organizmów żywych i pełnią różne funkcje, takie jak magazynowanie energii (np. skrobia w roślinach, glikogen u zwierząt) oraz budowanie struktur (np. celuloza w roślinach, chityna w pancerzach skorupiaków). Polisacharydy są szeroko wykorzystywane w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Przykładem jest choćby niezwykle popularny w dzisiejszych czasach kwas hialuronowy, znajdujący zastosowanie w produktach pielęgnacyjnych ze względu na swoje właściwości nawilżające.
Wyróżnia się dwa główne typy polisacharydów:
- homoglikany (homopolisacharydy) – zbudowane z jednego rodzaju monosacharydów, np. skrobia (glukoza), celuloza (glukoza) czy chityna (glukozamina);
- heteroglikany (heteropolisacharydy) – zbudowane z różnych rodzajów monosacharydów, np. heparyna, która pełni ważną rolę przeciwzakrzepową w organizmie człowieka.
W budowie chemicznej polisacharydy mogą mieć zarówno strukturę liniową, jak i rozgałęzioną.
Przykłady polisacharydów
Podstawowymi, najlepiej poznanymi przykładami polisacharydów są:
- skrobia – produkowana z cząsteczek glukozy, stanowi produkt procesu fotosyntezy przeprowadzanej przez wszystkie rośliny zawierające chlorofil. Najpopularniejsza jest skrobia ziemniaczana, którą wykorzystuje się powszechnie w przemyśle gastronomicznym;
- inulina – syntezowana z fruktozy, jest ważnym materiałem zapasowym roślin gromadzącym się szczególnie w miejscach ich intensywnego wzrastania. W diecie człowieka bywa wykorzystywana jako wartościowy prebiotyk, czyli naturalna substancja stymulująca wzrost i rozwój mikroflory jelitowej;
- chityna – materiał budulcowy pancerzy i niektórych zewnętrznych szkieletów zwierząt, głównie owadów i pajęczaków. Chityna bywa czasem wykorzystywana w przemyśle farmakologicznym, ponieważ może wspomagać leczenie uszkodzeń skóry i wspiera czynność nerek;
- glikogen – materiał zapasowy występujący również w organizmach ludzi, gromadzi się u nich głównie w wątrobie i mięśniach szkieletowych. Podczas swojego rozpadu uwalnia cząsteczki glukozy w procesie glikolizy, zaś glukoza wykorzystywana jest jako materiał energetyczny;
- celuloza – znajduje się w największych ilościach w ścianach komórkowych roślin oraz niektórych grzybów, alg i bakterii. Człowiek nie jest w stanie jej trawić ze względu na brak odpowiednich do tego enzymów. Dlatego np. suplement diety Chlorella poddaje się procesowi rozerwania ściany komórkowej, aby można było wykorzystać jej właściwości oczyszczające organizm człowieka.
- heparyna – naturalny czynnik zapobiegający krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych. Ma szerokie zastosowanie we współczesnej medycynie;
- kwas hialuronowy – szeroko wykorzystywany w branży kosmetycznej oraz jako suplement diety. Ma zdolność wiązania ogromnych ilości wody, przez co utrzymuje właściwe nawilżenie tkanek, jak również może służyć do modulowania rysów twarzy.
Zobacz również: Suplementy na mocne zęby.
Polisacharydy w diecie człowieka
Węglowodany złożone (polisacharydy) odgrywają kluczową rolę w diecie człowieka, ponieważ są głównym źródłem energii i pełnią wiele funkcji biologicznych. Są przede wszystkim źródłem energii, ale także:
- regulują poziom glukozy we krwi;
- wspierają układ pokarmowy (zarówno sam proces trawienia, jak i skład i zróżnicowanie mikroflory jelitowej);
- budują struktury komórkowe.
Ważne jednak, aby w diecie znajdowały się w większości rzeczywiście polisacharydy (węglowodany złożone), a nie monosacharydy (cukry proste). Źródłami polisacharydów są przede wszystkim:
- niektóre owoce i warzywa;
- zboża;
- produkty pełnoziarniste;
- makaron pełnoziarnisty;
- ciemny ryż;
- kasze;
- płatki owsiane;
- nasiona roślin strączkowych.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy bioalgi
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cisowski W., Włodarczyk M., Naturalne polisacharydy oraz korzyści i ryzyko ich stosowania w profilaktyce i terapii, Herba Polonica, 3/2006.
- Surówka K., Maciejaszek I., Oddziaływania białkowo-polisacharydowe i ich praktyczne wykorzystanie, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2007.
