Szyna retencyjna jest przedmiotem służącym do podtrzymywania efektów leczenia ortodontycznego. Noszenie jej stanowi ostatni etap leczenia ortodontycznego.
Czym jest retencja?
Leczenie retencyjne ma na celu utrwalenie wyników osiągniętych podczas aktywnego leczenia. Czas trwania retencji uzależniony jest od rodzaju i nasilenia nieprawidłowości, zastosowanej metody leczenia oraz uwarunkowań genetycznych i wieku pacjenta. Ogólne zasady mówią, że czas postępowania retencyjnego nie może być krótszy niż połowa okresu aktywnego leczenia lub że okres retencji powinien wynosić 1-2 lata. Należy bowiem pamiętać, że kolagen włókien więzadeł zębodołowych ulega uporządkowaniu po upływie 20-24 tygodni. Natomiast włókna elastyczne mogą być niestabilne do roku po zakończeniu leczenia.
Istotnym czynnikiem warunkującym decyzję o ewentualnym zakończeniu retencji jest stadium wzrostowe pacjenta. Niejednokrotnie dopiero z chwilą całkowitego zakończenia wzrostu można zaniechać postępowania retencyjnego. Nawet po tym okresie należy liczyć się z wyrzynaniem zębów mądrości. Zazwyczaj jednak w przypadku górnego łuku zębowego stosuje się zdejmowaną szynę, zaś w przypadku łuku dolnego stały retainer przytwierdzany do zębów od strony językowej.
Szyny retencyjne
Wyróżnia się następujące rodzaje aparatów retencyjnych:
- aparaty czynnościowe;
- płyta Hawleya;
- płyty Schwarza;
- pozycjonery;
- retainery stałe.
Szyna retencyjna może mieć różną postać. Najczęściej stosuje się tradycyjne, zdejmowane aparaty retencyjne, których użytkowanie w ciągu doby skraca się wraz z upływem czasu.
Również popularna jest płytka Hawleya. To akrylowa płytka dobrze dopasowana do powierzchni podniebiennych zębów górnych i płytka dolna dopasowana do powierzchni językowych zębów dolnych. Płytka mocowana jest za pomocą klamer, choć zdarza się zastosowanie płyt bezklamrowych.
Płyty Schwarza zbudowane są z akrylu i bardzo dobrze przylegają do powierzchni podniebiennych zębów. Wyposażone są w klamry i łuk wargowy, który również dobrze przylega do powierzchni wargowych zębów. Na początku zaleca się korzystnie z płyt przez cały czas, zdejmując je jedynie do jedzenia. Następnie zmniejsza się liczbę godzin w ciągu dnia, w których użytkuje się aparat.
Pozycjonery to aparaty dwuszczękowe wykonane z silikonu. Aparat obejmuje obydwa łuki zębowe zarówno od strony językowo-podniebiennej, jak i wargowo-policzkowej wraz z częścią wyrostka zębodołowego. Umożliwia m.in. zamknięcie niewielkich przerw międzyzębowych. Chętnie jest stosowany w retencji przypadków ze zgryzem otwartym.
Na końcu należy wspomnieć o retainerach stałych, które stanowią aparaty retencyjne użytkowane do końca życia. Skutecznie zapobiegają nawrotowi stłoczeń i obrotom zębów. Znajdują zastosowanie także w leczeniu diastemy.
Higiena jamy ustnej
Podczas korzystania z szyn retencyjnych należy szczególnie zadbać o utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej, ponieważ resztki jedzenia mają tendencję do odkładania się w trudno dostępnych, ciasnych miejscach. To szczególnie istotne w przypadku aparatów retencyjnych stałych przytwierdzonych do wewnętrznej powierzchni łuków zębowych. Nie mamy bowiem wówczas dokładnej kontroli nad stanem tych elementów, ponieważ ich nie widać.
Subiektywne odczucia
Korzystanie z szyn retencyjnych może na początku powodować ból, co jednak zdarza się rzadko. W przypadku retencji stałej pod postacią cienkich drucików od strony językowej zębów dolnych na początku pacjent może odczuwać dyskomfort. Efektem może być bowiem nadmierne wydzielanie śliny i seplenienie. Z czasem organizm przyzwyczai się do tej zmiany i retencja nie będzie odczuwalna.
Czy retencja jest konieczna?
Stosowanie szyn retencyjnych jest koniecznym etapem po leczeniu ortodontycznym. Rezygnacja z tego wiąże się z bardzo wysokim prawdopodobieństwem szybkiego nawrotu wady zgryzu. Aby wcześniej wydane pieniądze na leczenie ortodontyczne nie poszły na marne, warto zainwestować także w leczenie retencyjne.
Ile kosztuje szyna retencyjna?
Kupno szyn retencyjnych dla obu łuków zębowych to wydatek z rzędu około 1 500-2 000 zł. To wysoka cena, choć z drugiej strony wydaje się niewielka jeśli ma utrzymać idealny wygląd zębów przez wiele lat.
Zobacz również: Aparat wkładany na noc.
Bibliografia
- Durka M., Retencja w leczeniu ortodontycznym, Nowa Stomatologia, 3/2006.
- Karłowska I., Zarys współczesnej ortodoncji, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
