Padaczka (epilepsja) to przewlekłe zaburzenie czynności mózgu cechujące się tendencją do występowania nawracających, zwykle nieprowokowanych napadów drgawkowych. Zgodnie z najnowszą definicją padaczką nazywamy chorobę mózgu rozpoznawaną na podstawie wystąpienia przynajmniej 2 nieprowokowanych napadów w odstępie mniejszym niż 24 godziny, ewentualnie 1 nieprowokowanego napadu przy prawdopodobieństwie wystąpienia kolejnych w czasie najbliższych 10 lat.
Padaczka – przyczyny
W większości przypadków przyczyna choroby nie jest znana. Padaczka może mieć charakter wrodzony bądź nabyty. W przypadku nabytym rozwija się między innymi w przebiegu:
- nadużywania alkoholu lub narkotyków;
- udaru mózgu;
- guzów i nowotworów mózgu;
- mechanicznych urazów mózgowia.
Wiadomo, że napady padaczkowe wynikają z nieprawidłowej aktywności neuronów tworzących korę mózgu. Wciąż jednak nie wiadomo, co bezpośrednio wpływa na taką błędną aktywność. Na przestrzeni lat wyszczególniono czynniki ryzyka, które prowokują wystąpienie napadu padaczkowego. Są to najczęściej:
- migające światło, np. banerów reklamowych czy gier komputerowych;
- hałas;
- nagłe przejście ze światła w mrok (np. zgaszenie lampy, silny błysk);
- gorąca kąpiel lub polanie zimną wodą;
- strach;
- silny stres;
- niektóre rodzaje muzyki;
- gorączka;
- brak snu, znaczne niewyspanie;
- hipoglikemia, czyli niski poziom glukozy we krwi;
- przyjmowanie niektórych leków;
- zmiany hormonalne, np. w zależności od dnia cyklu miesiączkowego u kobiet;
- nagła zmiana lub odstawienie leków przeciwpadaczkowych.
Diagnostyką i leczeniem padaczki zajmuje się lekarz neurolog. To właśnie do niego należy udać się w przypadku podejrzenia epilepsji.
Padaczka – objawy
Szacuje się, że na padaczkę cierpi aż 1% ludzi na całym świecie, co daje blisko 65 milionów osób. Tak ogromna częstotliwość zachorowania sprawia, że każdy człowiek powinien znać choćby podstawowe objawy padaczki, aby w razie konieczności być w stanie udzielić pierwszej pomocy. Napad padaczkowy może prezentować się różnie, najczęściej jednak obserwuje się napad drgawkowy (u 60% chorych). Przykładowymi objawami są:
- drgawki rozpoczynające się na jednej grupie mięśniowej, lecz z tendencją do rozprzestrzeniania się na inne grupy mięśniowe;
- automatyzmy ruchowe;
- powtarzanie jednego ruchu, np. ciągła próba uniesienia leżącego na ziemi przedmiotu;
- wygięcie grzbietu w łuk trwające średnio 30 sekund;
- krzyk wywołany skurczem mięśni klatki piersiowej.
Po ustąpieniu drgawek może minąć nawet 30 minut, zanim chory wróci do normalnego stanu. W tym czasie pacjent wykazuje splątanie i często nie wie co się stało. Napady mogą mieć charakter miokloniczny, toniczny, atoniczny, toniczno-kloniczny bądź kloniczny.
Diagnostyka padaczka
Zazwyczaj diagnostyka padaczki opiera się na eliminowaniu kolejno chorób i schorzeń, które mogą powodować podobne objawy, np. omdlenia czy drgawki. Są nimi między innymi: migrena, narkolepsja, zespół Sandifera czy koszmary nocne. W tym celu wykonuje się badanie krwi, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny mózgu oraz badanie EEG (elektroencefalografię).
Padaczka – leczenie
Podstawą leczenia padaczki jest przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych przez całe życie chorego. Padaczki nie da się wyleczyć, lecz za pomocą farmakoterapii można uzyskać długotrwałą remisję i wyciszenie objawów. Bardzo ważne jest unikanie czynników, które mogłyby sprowokować napad padaczki pomimo przyjmowanych leków. Jeśli napady padaczkowe wiążą się z uciskiem struktur mózgu przez guz, konieczne będzie wykonanie zabiegu neurochirurgicznego celem jego usunięcia.
Mając do czynienia z osobą, która aktualnie zmaga się z napadem padaczkowym, najważniejsze jest szybkie udzielenie pierwszej pomocy. Chorego układa się w pozycji bocznej bezpiecznej, po czym warto wezwać pogotowie ratunkowe. Co istotne, nie zaleca się wykładania do ust przedmiotów mających na celu ochronę języka przed przygryzieniem (jak rekomendowano jeszcze do niedawna). Taka czynność może skutkować pogryzieniem ratownika lub zadławieniem się pacjenta.
Bibliografia
- Prusiński A., Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998.
- Kozubski W., Liberski P., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
