Acetylocholina to organiczny związek chemiczny bardzo ważny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pełni bowiem rolę neuroprzekaźnika (neuromediatora) w obrębie układu nerwowego, wywołując liczne reakcje biologiczne i fizjologiczne w różnych układach, m.in. w układzie sercowo-naczyniowym, układzie mięśniowym czy układzie pokarmowym.
Acetylocholina – charakterystyka
Acetylocholina jest solą aminy IV-rzędowej. Tworzy się w organizmie każdego człowieka z choliny pod wpływem acetylazy cholinowej. Wydzielają ją zakończenia przedzwojowe układu nerwowego sympatycznego i parasympatycznego (nazywane są również układem współczulnym i układem przywspółczulnym), a także zakończenia włókien pozazwojowych układu parasympatycznego. Jest ona najstarszym znanym neuroprzekaźnikiem. Pomimo że była zsyntetyzowana już w 1867, po raz pierwszy wyizolowano ją w roku 1913.
Omawiany związek posiada wzór sumaryczny C7H16NO2 oraz masę molową 146,21 g/mol. W organizmie każdego człowieka istnieją 2 typy receptorów cholinergicznych:
- receptory nikotynowe – wbudowane w błonę komórki zwoju autonomicznego;
- receptory muskarynowe – znajdujące się w synapsach obwodowych zakończeń przywspółczulnych, gdzie są wbudowane w błonę komórki efektorowej.
Metabolizm glukozy i mitochondrialne wytwarzanie gwarantują odpowiednią ilość substratu dla presynaptycznej syntezy acetylocholiny. Cholina natomiast, niezbędna do produkcji omawianego związku, pochodzi z metabolizmu i przemian lipidowych. Jest następnie wprowadzana do komórek nerwowych poprzez wysoce swoisty transporter choliny, zależny od jonów sodowych. Cały proces jest więc dość skomplikowany i wymaga licznych substratów.
Acetylocholina – funkcje
Acetylocholina wykazuje szerokie działanie neuroprzekaźnikowe w układzie nerwowym ośrodkowym, obwodowym i autonomicznym. Udowodniono, że:
- uczestniczy lub sama jest modulatorem procesów poznawczych i uwagi, takich jak pobudzenie, czuwanie, pamięć i nagroda;
- działa jako neuroprzekaźnik w złączu nerwowo-mięśniowym, w związku z czym jest kluczowa do wywoływania skurczu mięśni;
- jest sygnałem chemicznym neuronów przedzwojowych w układzie współczulnym i przywspółczulnym, jak również jest neuroprzekaźnikiem w synapsach pozazwojowych, regulując tym samym czynność wielu narządów wewnętrznych;
- obniża ciśnienie tętnicze krwi;
- spowalnia akcję mięśnia sercowego;
- pobudza perystaltykę jelit, a więc wzmaga procesy trawienne i przesuwanie się treści kałowej w kierunku odbytnicy;
- inicjuje zwężanie źrenic;
- pobudza czynność wydzielniczą gruczołów wewnętrznych.
Acetylocholina jako wyizolowany odrębnie związek współcześnie nie znajduje zastosowania w lecznictwie, gdyż bardzo szybko ulega procesom hydrolizy. W określonych przypadkach stosuje się jednak leki wpływające na jej obniżanie lub podwyższanie.
Acetylocholina – źródła w diecie
Acetylocholina nie znajduje się w pożywieniu, jednak można sięgać po dobre źródła pokarmowe choliny, z której ona powstaje. Tym samym wpływa się na podwyższanie stężenia endogennej acetylocholiny w organizmie, a jak już wiadomo, jej właściwy poziom jest niezmiernie ważny. Takimi źródłami choliny są przede wszystkim:
- pieczywo pszenne;
- płatki owsiane;
- kiełki pszenicy;
- mleko;
- jogurt naturalny;
- wątróbka;
- jajka;
- drób i wołowina.
Ciekawostką jest też, że zbyt niska ilość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) w codziennej diecie (zwłaszcza kwasów tłuszczowych omega 3) wpływa negatywnie na syntezę acetylocholiny. Zmniejsza bowiem biodostępność choliny i spowalnia produkcję neuroprzekaźników w organizmie.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Fal W., Brańska B., Galary E., Acetylocholina w przebiegu trichinellozy doświadczalnej, Wiadomości Parazytologiczne, 5/1979.
- Booij L., Drobnik L., Anatomia i fizjologia przewodnictwa nerwowomięśniowego – część III, Anestezjologia i Ratownictwo 2010; 4: 431-449.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
