Wskaźnik zachorowalności to inaczej miara prawdopodobieństwa zachorowania osób zdrowych na wybraną chorobę w wyznaczonym, konkretnym przedziale czasowym. Jest bardzo ważnym parametrem statystycznym, wykorzystywanym zarówno w badaniach i zestawieniach, jak i w codziennym życiu. Wyróżniamy przy tym wskaźnik standaryzowany oraz surowy.
Wskaźnik zachorowalności – jak obliczyć?
Omawiając wskaźnik zachorowalności należy znać licznik i mianownik. Licznikiem jest ilość nowych zachorowań na konkretną chorobę w określonym czasie (np. w ciągu ostatniego roku). Natomiast mianownik stanowi liczba osób wolnych od choroby, jednak narażonych na jej rozwój w tym samym przedziale czasu. Jeśli badana populacja jest dynamiczna, mianownikiem określa się przeciętną wielkość całej populacji.
Surowy i standaryzowany wskaźnik zachorowalności
Surowy wskaźnik zachorowalności (SWZ) określa liczbę zachorowań przypadających na 100 tysięcy osób w danej populacji, co oblicza się ze wzoru:
SWZ = (liczba zachorowań w badanej populacji : liczba ludności w badanej populacji) x 100 tysięcy
Obliczenie standaryzowanego wskaźnika zachorowalności jest znacznie bardziej skomplikowane. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że znaczenie mają czynniki takie jak liczba zachorowań w danej grupie wiekowej, waga przypisana danej grupie wiekowej, liczebność populacji w danej grupie wiekowej czy liczba 5-letnich grup wiekowych. Standaryzowany wskaźnik zachorowalności jest bowiem metodą bezpośrednią pod względem wieku. Określa liczbę zachorowań przypadających na 100 tysięcy osób w danej populacji, gdyby struktura wiekowa była zgodna ze strukturą populacji przyjętej jako standard.
Zachorowalność a chorobowość
Nie należy mylić tych dwóch pojęć, także podczas wyliczania wskaźników. Zachorowalność odnosi się do liczby nowo zarejestrowanych przypadków danej choroby w przedziale czasu, zwykle 1 roku, w przeliczeniu na 10 tysięcy lub 100 tysięcy osób. Z kolei chorobowość to liczba chorych w danym okresie czasu na wybraną chorobę w przeliczeniu najczęściej na 10 tysięcy lub 100 tysięcy osób. Współczynnik obejmuje zarówno osoby chorujące wcześniej, jak i nowo stwierdzone przypadki.
Zobacz również: Diagnostyka fotodynamiczna.
Wskaźnik zachorowalności – przykłady
Poniżej podane są przykłady wskaźników zachorowalności na 100 tysięcy osób w zależności od danej choroby:
- Gruźlica – 27 (mężczyźni) oraz 12 (kobiety);
- Ospa wietrzna – 512 (głównie dzieci);
- Nowotwory – 0,7
Wskaźnik zachorowalności można wyliczyć dla każdej choroby, jeśli tylko znane są liczniki i mianowniki.
Bibliografia
- Hyk W., Stojek Z., Analiza statystyczna w laboratorium badawczym, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2019.
- Moczko J., Bręborowicz G, Tadeusiewicz R., Statystyka w badaniach medycznych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1998.
