Lizozym to białko występujące powszechnie u zwierząt, roślin, bakterii i wirusów. W organizmie człowieka znaleźć je można niemal w każdej części ciała, ponieważ wchodzi w skład m.in. makrofagów, neutrofilów i surowicy krwi. Ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania struktur, w których się znajduje, a więc i dla całego organizmu.
Lizozym – co to jest?
Lizozym zalicza się do układu nieswoistej, humoralnej odpowiedzi immunologicznej. Jest prawdopodobnie jednym z najlepiej zbadanych enzymów hydrolitycznych. Stanowi białko kationowe o masie cząsteczkowej 14,4 kDa i licznych, różnorodnych właściwościach. Nazywany również muramidazą jest niskocząsteczkowym enzymem, którego łańcuch polipeptydowy tworzy 129 aminokwasów.
W organizmie człowieka znaleźć je można m.in. w ziarnach neutrofilów, makrofagów, a także w surowicy czy ślinie. Natomiast w przyrodzie znajduje się choćby w mleku, miodzie i w białku jaja kurzego. Najlepszym jego źródłem jest jednak jajko kurze. Lizozym stanowi około 3,5 % udziału masowego wszystkich protein występujących w białku jaja.
Lizozym – właściwości
Lizozym jest bakteriobójczym enzymem posiadającym zdolność hydrolizy peptydoglikanu budującego ściany komórkowe bakterii, działa zatem litycznie w stosunku do ściany komórkowej bakterii. Jego aktywność powoduje rozszczepianie w peptydoglikanie wiązań β-1,4-glikozydowych znajdujących się między poszczególnymi atomami. Oddziałuje głównie na bakterie gram dodatnie takie jak:
- Bacillus;
- Corynebacterium;
- Lactobacillus;
- Micrococcus;
- Sarcina;
- Streptococcus.
Na bakterie gram ujemne takie jak:
- Salmonella;
- Brucella;
- Klebsiella;
- Shigella;
- Neisseria;
- Escherichia.
Oddziałuje również na wirusy (np. HIV-1) oraz grzyby (np. Fusarium oxysporum, Fusarium solani, Pythium aphanidermatum, Sclerotium rolfsii, Botrytis cinerea, Candida albicans). Nieenzymatyczny sposób działania lizozymu, jaki zaobserwowano na wczesnych etapach badań nad tym białkiem, polegał na aglutynacji komórek bakteryjnych. Warto także zaznaczyć, że omawiany związek ma istotne właściwości przeciwzapalne. Enzym hamuje chemotaksję aktywowanych leukocytów, wykazuje także zdolność do bezpośredniej modulacji kaskadowo przebiegających reakcji dopełniacza w czasie jego aktywacji.
Lizozym – zastosowanie
Lizozym figuruje na liście dozwolonych dodatków do żywności, zarówno ze względu na swoje właściwości, jak i na pełne bezpieczeństwo dla konsumenta. Wyróżnia się odpowiednimi właściwościami jako środek konserwujący żywność. W niektórych krajach jest wykorzystywany jako konserwant mięsa, produktów mięsnych, ryb i przetworów mleczarskich na skalę przemysłową. Używa się go do produkcji serów dojrzewających celem redukcji liczby bakterii kwasu masłowego, głównie Clostridium tyrobutyricum.
Ciekawostką jest, że dzięki szybkiemu rozwojowi technologii lizozym wykorzystuje się w produkcji inteligentnych opakowań. Są to opakowania zawierające w swoim składzie substancje antybakteryjne, których celem jest przedłużanie trwałości produktów w nich przechowywanych bez konieczności użycia dodatkowych preparatów i substancji konserwujących.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gajda E., Bugla-Płoskońska G., Lizozym – występowanie w przyrodzie, właściwości biologiczne i możliwości zastosowań, Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 1501-1515
- Kopeć K., Lutyńska A., Dąbkowska K., Intensyfikacja właściwości bakteriobójczych lizozymu na drodze jego termicznej modyfikacji, Inżynieria i Aparatura Chemiczna, 4/2014.
- Chabuz W., Nowakowicz-Dębek B., Jakość surowców pochodzenia zwierzęcego, Lublin 2017.
