Kostniakomięsak (łac. osteosarcoma) to złośliwy, pierwotny nowotwór tkanki kostnej, diagnozowany często u dzieci i młodzieży, ale niekiedy i u osób dorosłych. Rozwija się w kości podczas jej przebudowy. W Polsce każdego roku rozpoznaje się 60-100 przypadków, niestety u większości pacjentów w momencie diagnostyki stwierdza się występowanie przerzutów. Rokowania są negatywne.
Kostniakomięsak – przyczyny
Proces przebudowy kości jest dość złożony, jednak dotyczy każdej osoby w okresie wzrostu i rozwoju. U niektórych może jednocześnie rozwijać się kostniakomięsak. Komórki rakowe produkują zmienioną chorobowo osseinę, która w warunkach fizjologicznych nadaje kości elastyczność. Sama tkanka kostna stwarza idealne warunki do przetrwania i dalszego rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych. Odbywa się to w pierwszej kolejności poprzez otaczające tkanki, następnie zaś poprzez układ krążenia. Niestety nie udało się znaleźć przyczyn powstawania nowotworów, w tym kostniakomięsaka. Wyróżnia się czynniki ryzyka takie jak:
- bardzo szybki wzrost w młodym wieku (chorobę częściej diagnozuje się u bardzo wysokiej młodzieży);
- płeć męska;
- ekspozycja na promieniowanie jonizujące;
- predyspozycje genetyczne (dodatni wywiad rodzinny).
Czynniki te zwiększają ryzyko zachorowania, zwłaszcza, jeśli występują wspólnie.
Kostniakomięsak – objawy
Głównym i najbardziej charakterystycznym objawem kostniakomięsaka jest ból kości, zwykle zlokalizowany w konkretnym miejscu, który pacjent jest w stanie wskazać. Dolegliwości bólowe mają tendencję do pojawiania się w nocy i wybudzania pacjenta ze snu. Sąsiadujące tkanki stają się tkliwe i opuchnięte, co widać gołym okiem. Struktura tkanki kostnej jest znacznie osłabiona przez toczący się proces nowotworowy, dlatego kości w tym miejscu są bardziej podatne na złamania (także patologiczne, bez konkretnej przyczyny).
Kolejnym objawem jest zaburzenie czynności kończyny, czyli ograniczenie jej ruchomości w najbliżej położonym stawie z odruchowym oszczędzaniem. Wraz z upływem czasu pojawiają się więc utrwalone przykurcze. Kostniakomięsak najczęściej lokalizuje się w okolicach przynasad kości długich, głównie kości udowej lub kości strzałkowej.
Co ciekawe i nietypowe – w przeciwieństwie do innych nowotworów kostniakomięsak bardzo rzadko bywa przyczyną objawów ogólnoustrojowych, takich jak zmęczenie, osłabienie, senność, utrata apetytu i masy ciała, anemia czy stany podgorączkowe.
Diagnostyka
Kostniakomięsaka można podejrzewać po przeprowadzeniu z pacjentem szczegółowego wywiadu. Na tej podstawie lekarz zaleca wykonanie badania RTG całej kości w dwóch projekcjach – wraz z sąsiednim stawem. W dalszej diagnostyce wykonuje się rezonans magnetyczny pozwalający na wizualizację szpiku kostnego, stawów i otaczających je tkanek miękkich. W ocenie zaawansowania nowotworu pomocne jest badanie pozytonowej emisyjnej tomografii (PET). Największe znaczenie ma jednak badanie histopatologiczne, czyli ocena materiału biologicznego z biopsji. Zwykle wykonuje się biopsję otwartą.
Kostniakomięsak – leczenie
Obecnie jedyną metodą leczenia kostniakomięsaka jest leczenie skojarzone, w skład którego wchodzi chemioterapia oraz leczenie chirurgiczne. Takie postępowanie daje największą szansę na całkowite wyleczenie, rokowania zależą jednak od wczesnego rozpoznania choroby. Pierwszym etapem leczenia jest chemioterapia (indukcyjna, wstępna lub przedoperacyjna, w zależności od przypadku chorobowego). Jej podstawowym celem jest zmniejszenie rozmiarów guza pierwotnego oraz ograniczenie ewentualnych ognisk przerzutowych. Następnie wykonuje się zabieg chirurgiczny eliminujący zmianę nowotworową, po czym ponownie wdraża chemioterapię. Lekami standardowo wykorzystywanymi do leczenia kostniakomięsaka są:
- metotreksat;
- cisplatyna;
- adriamycyna;
- etopozyd;
- ifosfamid.
W chemioterapii kostniakomięsaka nie stosuje się jednak chemioterapii wysokodawkowej. Leczenie chirurgiczne z kolei odbywa się z wycięciem marginesu zdrowych tkanek wokół guza oraz wszystkich ognisk przerzutowych. Usunięte tkanki są poddawane badaniom histopatologicznym. Radioterapia nie znajduje zastosowania.
Gdy nowotwór ma już przerzuty rokowania pacjenta drastycznie maleją. W postaci bez przerzutów rokowania wynoszą około 60%. Przed rozpoczęciem leczenia należy również wykonać badania oceniające funkcję pozostałych narządów oraz lokalizacji ewentualnych przerzutów. Na podstawie otrzymanych wyników lekarz określa stopień zaawansowania nowotworu i sposób jego leczenia.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Raciborska A., Mięsak kościopochodny (kostniakomięsak) u dzieci i młodzieży, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie.
- Rutkowski P., Świtaj T., Mięsaki kości, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 3/2018.
- Sawicz-Birkowska K., Chybicka A., Kazanowska B., Onkologia i hematologia dziecięca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
