Biopsja to zabieg diagnostyczny pozwalający określić charakter zmiany zaobserwowanej podczas badania fizykalnego czy obrazowego. Innymi słowy, gdy lekarz w trakcie czynności diagnostycznych wyczuje lub zobaczy niepokojącą narośl, guzek, zgrubienie czy zmianę, pobiera jej wycinek do badań histopatologicznych (laboratoryjnych) w celu ustalenia czy ma ona charakter łagodny czy złośliwy. Ma to wpływ na dalsze leczenie pacjenta.
Na czym polega biopsja?
Biopsja polega na pobraniu niewielkiego odcinka niepokojącej zmiany, do czego nie jest konieczne znieczulenie. Czynność nie powoduje bowiem dolegliwości bólowych ani – w większości przypadków dyskomfortu. Pobrania dokonuje się z użyciem różnego rodzaju sterylnych akcesoriów medycznych, zwykle igieł, ale niekiedy specjalnej szczoteczki (cytologia) czy kleszczykami (polipy jelita grubego).
Ile trwa biopsja?
Czas trwania biopsji zleży od wielu czynników, przede wszystkim od jej rodzaju i lokalizacji patologicznych zmian. Przykładowo, cytologia (biopsja szczoteczkowa) trwa 2-5 minut, natomiast biopsja jelita grubego podczas kolonoskopii może trwać 15-30 minut.
Czy biopsja boli?
Biopsja jest badaniem bezbolesnym, zwykle nie wymaga nawet znieczulania miejscowego. Chyba, że jest wykonywana podczas kolonoskopii czy gastroskopii, wówczas lekarz wykonuje znieczulenie celem zmniejszenia dyskomfortu związanego z wprowadzaniem endoskopu do układu pokarmowego.
Rodzaje biopsji
Wyróżnia się wiele rodzajów biopsji:
- aspiracyjna cienkoigłowa – wprowadzenie cienkiej igły przez skórę i pobranie materiału biologicznego do dalszych badań. Odczucia przypominają standardowe pobieranie krwi;
- gruboigłowa – nakłucie za pomocą grubej igły, najczęściej ma zastosowanie przy diagnostyce nowotworów piersi;
- otwarta – inaczej chirurgiczna, ponieważ lekarz pobiera wycinek tkanki podczas przeprowadzanej operacji;
- mammotoniczna – jedna z najnowocześniejszych, za pomocą igły posiadającej mechanizm rotacyjny i system próżniowy wciągający materiał biologiczny. Ma zastosowanie w diagnostyce nowotworów piersi;
- wycinkowa – chirurgiczne pobranie tkanek, zwykle za pomocą skalpela;
- stereotaktyczna – za pomocą igły pod stałą kontrolą wzroku (zwykle przy pomocy RTG). Ma zastosowanie m.in. w diagnostyce chorób ośrodkowego układu nerwowego;
- odciskowa – rodzaj biopsji cytologicznej, polegającej na odciśnięciu tkanki na szkiełku mikroskopowym, co pozwala na uzyskanie materiału cytologicznego;
- szczoteczkowa – pobranie tkanek za pomocą specjalnej szczoteczki, najczęściej odbywa się w trakcie cytologii;
- płynna – wykorzystująca płyny ustrojowe celem diagnostyki chorób. Najczęściej ma zastosowanie w diagnostyce raka prostaty u mężczyzn, wykorzystując w tym celu próbkę moczu.
Biopsja jest od wielu lat podstawą i najważniejszą częścią współczesnej medycyny diagnostycznej.
Biopsja – wskazania
Biopsję wykonuje się zawsze wtedy, gdy lekarz zaobserwuje niepokojącą lub patologiczną zmianę i chce się upewnić co do jej charakteru. Badanie ma więc szczególne znaczenie w onkologii. Często wykonanie biopsji ma miejsce po zaobserwowaniu guzów, guzków, nacieków czy polipów, które mogą lokalizować się w niemal każdej części organizmu człowieka (zwykle w jelicie grubym, krtani, zatokach przynosowych, żołądku czy na macicy). Biopsja jest również bardzo istotnym badaniem kontrolnym – każda kobieta co 3 lata powinna mieć wykonywaną cytologię. Częściej, gdy znajduje się w grupie ryzyka nowotworów macicy. Podsumowując, biopsję wykonuje się celem:
- prawidłowego rozpoznania i oceny aktywności czy zaawansowania niektórych chorób, zwykle nowotworowych lub zapalnych;
- kontroli efektów leczenia;
- podjęcia decyzji i kolejnych etapach leczenia czy konieczności operacji.
Decyzję o wykonaniu biopsji podejmuje się najczęściej po wcześniejszym wykonaniu badań obrazowych.
Biopsja – przeciwwskazania
Biopsja jest badaniem bezpiecznym i nie wiąże się z ryzykiem powikłań. Można je wykonywać nawet u kobiet w ciąży czy dzieci. Także w przypadku przeciwwskazań lekarz zawsze bierze pod uwagę wykonanie biopsji, ponieważ korzyści nierzadko przeważają nad ewentualnym ryzykiem. Przeciwwskazania zależą od tego, z którego miejsca ma być pobrany wycinek. Przykładowo, przy biopsji nerek przeciwwskazaniami będą:
- wodonercze;
- roponercze;
- nieustabilizowane nadciśnienie tętnicze.
Do przeciwwskazań ogólnych, bez względu na rodzaj biopsji, zalicza się skazy krwotoczne i zaburzenia krzepnięcia krwi. Decyzję o wykonaniu badania zawsze podejmuje lekarz po zapoznaniu się ze stanem zdrowia pacjenta.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Chmielnik E., Łuczyńska E., Biopsja gruboigłowa piersi – wytyczne diagnostyczne, Pol J Pathol, 3/2009.
- Jassem J., Kordek R., Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.
- Ponikowska M., Procedury pobierania materiału i przygotowywania preparatów do badań histopatologicznych, Życie Weterynaryjne, 2/2020.
