Nerw podjęzykowy (łac. nervus hypoglossus) to XII nerw czaszkowy będący wyłącznie nerwem ruchowym. Zaopatruje on ruchowo wszystkie mięśnie języka. Rozwojowo należy do nerwów rdzeniowych, a nie czaszkowych.
Nerw podjęzykowy – przebieg
Jego jądro początkowe znajduje się na dnie komory czwartej, w rdzeniu przedłużonym. Omawiany nerw wychodzi z tej struktury w bruździe przednio-bocznej pomiędzy piramidą a oliwką. Jego początek stanowią cienkie włókienka, które następnie w kanale nerwu podjęzykowego łączą się ze sobą. Opuszczając wspomniany kanał wychodzą z jamy czaszki.
Po opuszczeniu czaszki omawiany nerw na wysokości zwoju dolnego nerwu błędnego przechodzi na boczną stronę nerwu X. Dalej, wzdłuż bocznej strony tętnicy szyjnej wewnętrznej kieruje się ku dołowi. Na boczną stronę tętnicy szyjnej zewnętrznej przechodzi po stronie wewnętrznej mięśnia rylcowo-gnykowego oraz mięśnia dwubrzuścowego, a dokładniej jego brzuśca tylnego. Po krótkim przebiegu nerw podjęzykowy wstępuje do jamy ustnej tuż nad tylnym brzegiem mięśnia żuchwowo-gnykowego. Ostatecznie rozpada się na wachlarzowato na gałęzie końcowe, które wnikają do mięśni języka.
Gałęzie
Nerw podjęzykowy oddaje następujące gałęzie:
- oponową – odchodzi od pnia nerwu podjęzykowego w jego kanale. Następnie w jamie czaszki oddaje swoje gałązki do opony twardej i ściany zatoki potylicznej;
- językowe – są końcowymi rozgałęzieniami nerwu i zaopatrują wszystkie mięśnie języka: zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
Za pomocą swoich gałązek nerw podjęzykowy zespala się z nerwem błędnym, nerwem trójdzielnym, splotem szyjnym oraz pniem współczulnym. Do nerwu podjęzykowego dochodzą włókna czuciowe od nerwów rdzeniowych odcinka szyjnego, jak również włókna ruchowe od 3 górnych nerwów rdzeniowych szyi. Odchodzą one od niego jako gałąź bródkowo-gnykowa i gałąź tarczowo-gnykowa. Ponadto torem nerwu podjęzykowego biegnie korzeń górny pętli szyjnej. Gałąź ta, po odłączeniu się od nerwu podjęzykowego, łączy się z korzeniem dolnym pętli szyjnej.
Nerw podjęzykowy – obszar unerwienia
Nerw podjęzykowy jest nerwem ruchowym dla wszystkich mięśni języka. Natomiast gałęzie, które zaopatrują mięśnie podgnykowe pochodzą od 1-3 nerwów szyjnych. Zaopatrywanymi mięśniami są w tym przypadku mięśnie:
- mostkowo-gnykowy;
- mostkowo-tarczowy;
- łopatkowo-gnykowy;
- bródkowo-gnykowy;
- tarczowo-gnykowy.
Z kolei inne zespolenia ze splotem szyjnym odpowiadają za unerwienie ruchowe mięśni: przedniego prostego głowy i długiego głowy. Uważa się, że nerw podjęzykowy może prowadzić także włókna dośrodkowe (czyli czuciowe) proprioceptywne dla mięśni języka.
Porażenie nerwu podjęzykowego
Porażenia tego nerwu – jeśli się zdarzają – zazwyczaj są asymetryczne, czyli jednostronne. Takie jednostronne porażenie przy wysuwaniu języka powoduje także jego odchylenie w stronę porażoną. Jest to następstwo przewagi zdrowego mięśnia bródkowo-językowego nad stroną chorą. Język cofnięty zbacza w stronę zdrową. Natomiast przy porażeniu obustronnym ruchy języka są całkowicie lub niemal całkowicie zniesione. W efekcie żucie, połykanie i mowa są bardzo utrudnione.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
