Mięsień dwubrzuścowy (łac. musculus digastricus) należy do grupy mięśni nadgnykowych lokalizujących się w obrębie szyi. Biegnie od podstawy czaszki do kości gnykowej i stąd do powierzchni wewnętrznej części przyśrodkowej trzonu żuchwy. W efekcie tworzy łuk skierowany wypukłością ku dołowi.
Topografia
Brzusiec tylny mięśnia jest przykryty mięśniami: najdłuższym głowy, płatowatym i mostkowo-obojczykowo-sutkowym. Od góry zachodzi na niego ślinianka przyuszna, od przodu natomiast styka się ze ślinianką podżuchwową. Powierzchnia wewnętrzna brzuśca pokrywa mięśnie, które odchodzą od wyrostka rylcowatego, żyłę i tętnicę szyjną wewnętrzną, nerw podjęzykowy, tętnicę szyjną zewnętrzną wraz z jej dwiema gałęziami.
Brzusiec przedni leży powierzchownie, spoczywa na mięśniu żuchwowo-gnykowym, a z zewnątrz jest pokryty tylko blaszką powierzchowną powięzi szyi, mięśniem szerokim szyi i skórą.
Budowa
Jak wskazuje nazwa – mięsień dwubrzuścowy składa się z 2 brzuśców: przedniego i tylnego. Oba brzuśce łączą się ze sobą ścięgnem pośrednim.
Brzusiec tylny rozpoczyna się na wcięciu sutkowym kości skroniowej i biegnie dalej ukośnie ku dołowi i do przodu. Ścięgno pośrednie przyczepia się do miejsca połączenia rogów większych z trzonem kości gnykowej. Dochodzi do mięśnia rylcowo-gnykowego i przebija go w jego dolnej części. Dalej włóknista pętla blaszki powierzchownej powierzchni szyi otacza ścięgno i przytwierdza je do trzonu oraz nasady rogów większych kości gnykowej.
Z kolei brzusiec przedni rozpoczyna się ścięgnem pośrednim i kieruje do przodu i ku górze. W rezultacie kończy się w dole dwubrzuścowym żuchwy.
Czynność
Przy unieruchomionej żuchwie mięsień ten unosi kość gnykową, a z nią również krtań. W tej czynności mogą działać oba brzuśce jednocześnie lub też tylko jeden z nich. Natomiast przy unieruchomionej kości gnykowej obniża żuchwę. W tym ruchu mięsień dwubrzuścowy jest antagonistą mięśni żucia.
Unerwienie
Brzusiec tylny unerwiony jest przez nerw twarzowy, zaś brzusiec przedni przez nerw żuchwowo-gnykowy pochodzący od trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego. Różne unerwienie brzuśców tłumaczy się ich różnym pochodzeniem, ponieważ tylny pochodzi z drugiego łuku skrzelowego, podczas gdy przedni – z pierwszego.
Unaczynienie
Unaczynienie mięśnia zapewnia układ tętnicy szyjnej zewnętrznej: brzusiec tylny unaczyniony jest przez tętnicę potyliczną i tętnicę uszną tylną, zaś brzusiec przedni przez tętnicę podbródkową odchodzącą od tętnicy twarzowej.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
