Kość skroniowa (łac. os temporale) to parzysta kość o wybitnie złożonej strukturze. Tworzy część podstawy oraz część bocznej ściany czaszki. Pełni ponadto ważne funkcje, ponieważ zawiera narząd zmysłu słuchu i równowagi, a także szereg kanałów dla naczyń i nerwów.
Kość skroniowa – budowa
W budowie anatomicznej kości skroniowej wyróżniamy:
- część łuskową;
- część sutkową;
- piramidę, zwaną również częścią skalistą;
- część bębenkową.
Część łuskowa
To struktura gładka, nieco wypukła o kształcie płytki. Ustawia się w płaszczyźnie strzałkowej. Tworzy boczną ścianę środkowego dołu czaszki. Od dolnej powierzchni części zewnętrznej odchodzi charakterystyczny wyrostek jarzmowy, który łączy kość skroniową z kością jarzmową. Wyrostek ten rozpoczyna się dwiema odnogami. Przednia tworzy guzek stawowy, natomiast tylna przebiega w przedłużeniu łuku jarzmowego nad otworem słuchowym zewnętrznym.
Część sutkowa
Lokalizuje się do tyłu od otworu słuchowego zewnętrznego. W swoim przebiegu wydłuża się do dołu w wyrostek sutkowaty – stąd nazwa tego elementu. Część sutkowa pełni ważne funkcje, gdyż przyczepiają się do niej następujące mięśnie:
- mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy;
- mięsień płatowaty głowy;
- mięsień najdłuższy głowy;
- mięsień dwubrzuścowy.
Aby mięśnie te mogły bez problemu przyczepiać się do powierzchni wyrostka sutkowatego, jest on chropowaty, szczególnie po stronach bocznych.
W środkowym odcinku części sutkowej rozciąga się tak zwany trójkąt sutkowaty stanowiący gładką powierzchnię o trójkątnym kształcie. Struktura ta ma szczególne znaczenie w chirurgii ucha środkowego. Można na nim ponadto wyróżnić grzebień (zwany także linią sutkową). Z kolei po powierzchni wewnętrznej części sutkowej przebiega głęboka bruzda zatoki esowatej, która zawiera (jak wskazuje nazwa) zatokę esowatą opony twardej mózgowia.
Część skalista
Na części skalistej wyróżnia się 3 powierzchnie:
- przednią;
- tylną;
- dolną.
Część ta zawiera jamę bębenkową, w której z kolei umiejscawiają się 3 kosteczki słuchowe – młoteczek, kowadełko i strzemiączko. To właśnie tutaj znajduje się ucho wewnętrzne.
Od dolnej powierzchni piramidy odchodzi wyrostek rylcowaty o długości około 3-5 cm. Między nim a wyrostkiem sutkowatym znajduje się otwór rylcowo-sutkowy, zakończenie kanału nerwu twarzowego. Wychodzi przez niego nerw twarzowy, natomiast wchodzi tętnica rylcowo-sutkowa.
Część bębenkowa
Lokalizuje się do przodu od wyrostka sutkowatego i poniżej tylnej części łuski skroniowej. W swojej budowie przypomina cewkowatą blaszkę kostną, w której nie ma górnej ściany. Część bębenkowa tworzy przednią, dolną i nieco tylnej ściany przewodu słuchowego zewnętrznego, a także otwór słuchowy zewnętrzny.
Zobacz również: Kość ciemieniowa.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Łasiński W., Anatomia głowy dla stomatologów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993.
