Szczękościsk stanowi przemijające ograniczenie ruchomości rozwarcia szczęk, czego przyczyną jest najczęściej odruchowy przykurcz mięśni w obrębie żuchwy.
Szczękościsk – przyczyny
Istnieje kilka przyczyn szczękościsku, wśród których wymienia się:
- zmiany zapalne w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego (np. w efekcie infekcji czy stanów zapalnych mięśni), jamy ustnej, zębów czy gardła;
- urazy twarzoczaszki;
- ekstrakcja zębów, zwłaszcza trzonowych.
Dodatkowo dolegliwość może współwystępować, z niektórymi chorobami ośrodkowego układu nerwowego, jak np. padaczka lub porażenie nerwów. Znacznie rzadziej (ale również jest to możliwe) może być efektem rozwoju guzów nowotworowych. Szczękościsk może wystąpić w efekcie nagromadzenia ropy w okolicy gardła i migdałków, co z kolei ogranicza ruchomość w stawie skroniowo-żuchwowym.
Szczękościsk – objawy
Jak wskazuje nazwa, objawem dolegliwości jest przede wszystkim patologiczne zaciśnięcie szczęk. Ponadto towarzyszą temu często:
- dolegliwości bólowe ucha i gardła;
- podniesienie temperatury ciała;
- trudności w przełykaniu pokarmów czy nawet śliny;
- chrypka.
Jeśli wystąpią powyższe objawy można podejrzewać stan zapalny z ropniem okołomigdałkowym. Rzadziej można zauważyć dolegliwości bólowe głowy i karku, trzeszczenie żuchwy, a także jej przeskakiwanie do boków podczas jedzenia lub mówienia.
Szczękościsk – leczenie
Leczenie powinno przede wszystkim skupić się na przyczynie schorzenia, dlatego musi być ono przyczynowe. Przykładowo, jeśli szczękościsk spowodowany jest infekcją, należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednią farmakoterapię uwzględniającą rodzaj patogenu. Jeśli przyczyną są natomiast problemy stomatologiczne, należy udać się do dentysty i usunąć dany problem.
Przed przystąpieniem do leczenia szczękościsku należy zróżnicować go z bruksizmem, w przebiegu którego również zauważa się patologiczne zaciskanie szczęk. Jest to jednak zupełnie inna jednostka chorobowa.
Fizjoterapia
Terapię szczękościsku można również wspierać metodami fizjoterapeutycznymi. Jedną z popularniejszych jest terapia manualna. Wykorzystuje się również kinesiotaping, ponieważ odpowiednio założona aplikacja wspomaga utrzymanie efektów terapii w przywróceniu i zachowaniu prawidłowej funkcji tkanek miękkich w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych. Celem jest zatem normalizacja napięcia mięśniowego, pobudzenie endogennego systemu znieczulania oraz poprawa miejscowego mikrokrążenia. Można też zastosować wybrane zabiegi fizykalne o działaniu rozluźniającym.
Kolejną pomocną metodą jest terapia punktów spustowych zlokalizowanych na mięśniach: skroniowym, skrzydłowym bocznym, skrzydłowym przyśrodkowym oraz żwaczu. Terapia punktów spustowych umożliwi w znacznym stopniu zniesienie patologicznego napięcia mięśniowo-powięziowego.
Z kolei metoda PNF może być ukierunkowana na rozluźnianie mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego. Wymaga ona współpracy fizjoterapeuty (który wywiera nacisk w odpowiednim miejscu na twarzy pacjenta) oraz pacjenta (który czynnie przesuwa język we wskazanym przez terapeutę kierunku). Metoda ta umożliwia poprawę zakresu rozwarcia szczęk.
Na koniec należy wspomnieć o terapii obrzękowej powodującej pobudzenie czynności naczyń limfatycznych, dzięki czemu trwale zwiększa zdolność transportową limfy. Do terapii obrzękowej twarzy można dołączyć okolicę karku.
Bibliografia
- Paszkiewicz-Zielińska S., Góna E., Szczepaniak R., Pacjent z bruksizmem i szczękościskiem, Rehabilitacja, 1/2016.
- Łysenko L., Pawela T., Gerber H., Durek G., Problemy anestezjologiczne u pacjentów ze szczękościskiem, Dental and Medical Problems, 3/2008.
