Koenzym Q10 (znana także jako witamina Q10 lub ubichinon) stanowi naturalnie występujący w organizmie człowieka związek chemiczny. Należy do pochodnych 1,4-benzochinonu.
Koenzym Q10 – synteza
W warunkach prawidłowej homeostazy związek ten produkowany jest we wszystkich tkankach ludzkiego organizmu. Proces syntezy rozpoczyna się w retikulum endoplazmatycznym, po czym przechodzi przez poszczególne elementy wewnątrzkomórkowe, kończąc na aparacie Golgiego. Z tego miejsca zostaje transportowany dalej. Aby synteza mogła przebiegać wymagana jest obecność podstawowych substratów do rozpoczęcia reakcji. Są nimi: 4-hydroksybenzoesan i grupa poliprenylowa.
Nasilenie syntezy
Niektóre substancje i zjawiska nasilają biosyntezę związku, np. stres oksydacyjny czy proliferatory peroksysomów. Najważniejszą rolę odgrywa jednak rodnik ubisemichinonowy, który przyczynia się do odtworzenia macierzystego koenzymu Q10. Synteza omawianej substancji jest również znacznie efektywniejsza przy obecności:
- kwasu foliowego;
- kwasu pantotenowego;
- witaminy E;
- witamin z grupy B takich jak witamina B2, B6 i B12.
Zawartość koenzymu Q10 w organizmie
Koenzym Q10 jest magazynowany głównie w wątrobie, śledzionie, nadnerczach czy płucach, a także wszystkich innych narządach wewnętrznych wymagających do swojego funkcjonowania dużej ilości energii. Z tych narządów może być transportowany do innych tkanek, które wymagają jego obecności. Wykazano, że ilość syntezowanego koenzymy Q10 po 25. roku życia spada. Oznacza to, że warto go wówczas suplementować lub spożywać w większej ilości.
Koenzym Q10 – właściwości
Najbardziej poznaną funkcją koenzymu Q10 jest jego udział w transporcie elektronów w mitochondrialnym łańcuchu oddechowym. To właśnie między innymi z tego względu największa ilość związku znajduje się w mitochondriach komórkowych. Uznaje się, że stanowi niezbędne ogniwo łańcucha oddechowego, ponieważ odpowiada za przemiany energetyczne w każdej żywej komórce.
Koenzym Q10 stabilizuje błony komórkowe, ponieważ wchodzi w interakcje z białkami błonowymi. Sprawia to, że wspomniane błony stają się znacznie bardziej wytrzymałe i odporne na działanie wielu szkodliwych czynników zewnętrznych. Dodatkowo koenzym Q10 zachowuje prawidłową funkcję błon, gdyż utrzymuje najważniejsze substancje konieczne do ich czynności w odpowiednich proporcjach.
Zauważono, że omawiany związek jest bardzo silnym przeciwutleniaczem. Oznacza to, że posiada zdolność eliminowania wolnych rodników tlenowych, czyli reaktywnych form tlenu powodujących starzenie się organizmu i rozwój licznych chorób, głównie cywilizacyjnych (otyłość, cukrzyca, miażdżyca, nowotwory itd.). Wolne rodniki tlenowe obecne są w organizmie każdego człowieka. Ich nadmiar wynika przede wszystkim z nieodpowiedniego trybu życia, czyli małej ilości snu, znacznego stresu czy nieodpowiedniej diety i ekspozycji na zanieczyszczenia środowiskowe. Z tego względu nie da się ich uniknąć. Dlatego tak ważna jest dieta zawierająca antyoksydanty, które unormują ilość krążących w organizmie reaktywnych form tlenu.
Zobacz również: Koenzym Q10 na dziąsła.
Wpływ na urodę
Związek znalazł obszerne zastosowania w branży kosmetycznej, ponieważ wykazuje korzystny wpływ na stan skóry, włosów i paznokci. Koenzym Q10 nie jest produkowany w wystarczających ilościach już od 25. roku życia, co oznacza, że od tego wieku jego poziom w organizmie stopniowo, powoli się zmniejsza. Rozpoczyna się powolne starzenie organizmu.
Dlatego koenzym Q10 jest popularną substancją obecną w kosmetykach dla osób dojrzałych i starszych. Wykazano, że znacznie spłyca drobne zmarszczki, poprawia elastyczność skóry i jej jędrność. Dodatkowo rozjaśnia przebarwienia oraz wpływa na nawilżenie włosów.
Koenzym Q10 – źródła
Bogatym źródłem koenzymu Q10 są produkty spożywcze. Przede wszystkim należy wspomnieć o organach zwierzęcych, takich jak serca czy wątroby. Organy wymagające sporej dawki energii do swojego funkcjonowania zawsze będą zawierały również sporą ilość koenzymu. Do kolejnych bogatych źródeł zalicza się mięso (przede wszystkim drób) i ryby. Nieco mniejsze ilości można znaleźć w owocach i warzywach, a także w nabiale. Koenzym Q10 jest również powszechnie dostępny pod postacią suplementów diety (najczęściej są to kapsułki).
Należy wspomnieć, że związek ten jest dobrze przyswajalny przez organizm i nie wykazuje działania toksycznego. Rozpuszcza się w tłuszczach, zatem komponując dania należy zadbać, aby był w nich element zawierający tłuszcze.
Polecane produkty:
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Siemieniuk E., Skrzydlewska E., Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 59/2005.
- Gałka U., Ogonowski J., Koenzym Q – powstawanie, właściwości i zastosowanie w preparatach kosmetycznych, LAB, 5/2015.
- Janicki B., Buzała T., Rola koenzymu Q w organizmie ludzi i zwierząt, Medycyna Weterynaryjna, 4/2012.
- Otrocka-Domagała I., Rotkiewicz T., Mikołajczyk A., Kasperowicz B., Karpińska J., Purzyńska-Pugacewicz A., Wpływ witaminy E i koenzymu Q10 na proliferację i morfologię komórek wątrobowych u prosiąt, Medycyna Weterynaryjna, 59/2003.