Diastema odnosi się do widocznej przestrzeni między sąsiednimi zębami. U niektórych zwierząt stanowi zjawisko fizjologiczne (np. u bobrów), jednak u ludzi najczęściej jest patologią. Diastema określa szparę spowodowaną rozsunięciem zębów siecznych przyśrodkowych górnych.
Rodzaje diastemy
Wyróżnia się następujące rodzaje diastemy:
- prawdziwą – jej przyczyną jest przerost wędzidełka wargi górnej;
- rzekomą – jej przyczynę stanowi brak zębów siecznych bocznych lub zmniejszona ich postać;
- fizjologiczną – obserwuje się ją przed wyrżnięciem zębów siecznych bocznych. Diastema fizjologiczna nie wymaga leczenia, ponieważ zamyka się samoistnie po wyrżnięciu się kłów stałych.
Istnieje jeszcze inny podział, który obejmuje różne ustawienie zębów siecznych przyśrodkowych. W tym podziale rozpoznaje się diastemę:
- zbieżną – korony nachylają się do siebie, w związku z czym korzenie są rozsunięte. Leczenie obejmuje wyłącznie stosowanie stałych aparatów ortodontycznych;
- rozbieżną – korony są rozchylone, w efekcie czego korzenie zębów zbliżają się do siebie. Ten typ jest podatny na leczenie aparatami ortodontycznymi ruchomymi;
- równoległą – sposób leczenia zależy od szerokości diastemy i wieku pacjenta.
Objawy
Diastema zazwyczaj jest likwidowana z wyboru, ponieważ pacjent nie akceptuje swojego wyglądu. W przypadku, gdy szpara między zębami jest mniejsza niż 2 mm, przerwę można zostawić, ponieważ zwykle nie powoduje efektów ubocznych, poza względami estetycznymi. Diastema wynosząca 2 mm lub więcej stanowi wskazanie do leczenia, ponieważ może powodować seplenienie i utrudniać mówienie, a dodatkowo przysparza problem podczas odgryzania kęsów.
Decyzję o leczeniu diastemy należy podjąć po konsultacji z lekarzem, który dodatkowo dobierze najbardziej odpowiednią dla danego pacjenta metodę leczenia.
Leczenie
Leczenie diastemy zależy przede wszystkim od wieku pacjenta i rodzaju schorzenia, ale należy wziąć także pod uwagę ogólny stan uzębienia.
Diastema rzekoma wymaga usunięcia zęba dodatkowego, jeśli to on jest jej przyczyną, a następnie zsunięcia zębów przyśrodkowych płytą akrylową ze skręcaną śrubą lub odpowiednio umiejscowionymi sprężynkami międzyzębowymi. Jeśli występuje zbieżne nachylenie koron, któremu towarzyszy rozsunięcie wierzchołków korzeni, metodą z wyboru może być tylko stały aparat na zęby.
Diastema prawdziwa wymaga wycięcia przerośniętego wędzidełka wargi górnej z ewentualnym usunięciem włókien kolagenowych, wnikających w szczelinę kostną międzyzębodołową. Są zwolennicy wykonania tego zabiegu przed założeniem stałego aparatu ortodontycznego, zaś inny wolą przeprowadzić ten zabieg po zsunięciu się zębów siecznych, aby formująca się blizna utrzymywała osiągnięty wynik. Ze względu na skłonność do nawrotów po leczeniu stosuje się stały retainer przyklejony do podniebiennej strony zębów siecznych górnych.
Bibliografia
- Osmólska-Bogucka A., Siemińska-Piekarczyk B., Medialna diastema szczęki – przegląd literatury, Dental and Medical Problems, 3/2015.
- Peruga M., Przegląd etiologii diastem i trem – doświadczenia własne, Clinical Orthodontics, 4/2017.
- Karłowska I., Zarys Współczesnej Ortodoncji, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
