Pieczenie języka to charakterystyczny objaw zespołu pieczenia jamy ustnej. Schorzenie to manifestuje się długotrwałym uczuciem piekącego, palącego lub kłującego bólu w obrębie błon śluzowych jamy ustnej – zwłaszcza języka.
Przyczyny
Pieczenie języka może mieć przyczynę miejscową, psychologiczną lub systemową. Przede wszystkim sugeruje się neurologiczne podłoże tej dolegliwości, głównie zaburzenia percepcji nocyceptywnej na różnych szczeblach obwodowego oraz ośrodkowego przekaźnictwa nerwowego.
Niektóre źródła podają, że przyczyną może być zaburzenie gospodarki hormonalnej, zwłaszcza w obrębie hormonów steroidowych. U wielu osób odczuwających ten nieprzyjemny objaw wykazano wzrost stężenia kortyzolu w ślinie.
W przypadku przyczyn psychologicznych wyróżnia się depresję, stany lękowe, psychozy czy różne zaburzenia osobowości.
Do czynników nasilających objaw zalicza się zmęczenie, stres i mówienie. Ulgę z kolei przynosi sen, spożywanie pokarmów i żucie gumy.
Pieczenie języka nie musi jednak wskazywać jednoznacznie na obecność zespołu pieczenia jamy ustnej. Przyczyną tej dolegliwości może być również:
- niedobór żelaza lub cynku;
- cukrzyca;
- liszaj płaski w obrębie błon śluzowych jamy ustnej;
- infekcja grzybicza, bakteryjna lub wirusowa;
- zespół Sjogrena;
- przebyta radioterapia;
- przewlekłe stosowanie niektórych leków;
- palenie papierosów;
- alergia na niektóre składniki pokarmowe;
- refluks żołądkowo-przełykowy;
- choroby neurologiczne, np. choroba Parkinsona, neuropatia pourazowa czy stwardnienie rozsiane.
W związku z tym ważna jest diagnostyka różnicowa problemu.
Objawy
Pieczenie języka opisywane jest przez pacjentów jako parzące, pieczące uczucie w zakresie języka, a nierzadko także błon śluzowych jamy ustnej. Temu charakterystycznemu objawowi mogą towarzyszyć:
- subiektywne uczucie suchości jamy ustnej;
- zaburzenia czucia smaku (dysgeuzja).
Jednocześnie pacjenci często wskazują na:
- obniżone postrzeganie bodźców termicznych (cieplnych) w obrębie języka;
- podwyższenie progu termicznego bólu;
- obniżoną tolerancję bólu podczas stymulacji cieplnej końca języka;
- allodynię termiczną.
Zaburzeniom czucia towarzyszą nieprawidłowości morfologiczne drobnych włókien nerwowych związane z obniżeniem ich gęstości w obrębie błon śluzowych, zmianami ich morfologii o charakterze zwyrodnienia aksonalnego oraz podwyższoną gęstością nocyreceptorów.
Podejrzenie zespołu pieczenia jamy ustnej można potwierdzić wówczas, gdy przez okres co najmniej 3-6 miesięcy występuje triada objawów: przewlekły ból jamy ustnej niezwiązany z obecnością patologii śluzówek, kserostomia, dysgeuzja.
Szczególną uwagę należy zwrócić na ból języka określany jako pieczenie i drętwienie. Dotyczy on najczęściej 2/3 przednich trzonu języka, warg (częściej dolnej) i podniebienia. Rzadko uczucie to lokalizuje się na dnie jamy ustnej i na śluzówce policzków. Pieczenie utrzymuje się cały dzień, przy czym najintensywniej czuć je w godzinach wieczornych.
Leczenie
Stosuje się różnego rodzaju metody lecznicze, np. miejscowe. Do nich zalicza się stosowanie żelów, maści i płukanek aplikowanych bezpośrednio na język. Stosuje się różne substancje, w tym lidokainę, benzydaminę czy laktoperoksydazę.
Niezwykle ważne w łagodzeniu pieczenia języka jest unikanie palenia papierosów, ostrego jedzenia oraz kwaśnych pokarmów i alkoholu. Jednocześnie można zdecydować się na psychoterapię kognitywno-behawioralną i fizjoterapię. W przypadku fizjoterapii wykazano korzystny wpływ niskoenergetycznej laseroterapii na zmniejszenie uczucia pieczenia języka.
Do metod pomocniczych można zaliczyć akupunkturę, elektrowstrząsy czy biofeedback. Metody te nie u każdego jednak powodują oczekiwane efekty. Wiele osób decyduje się na korzystanie z osłon języka, tak zwanych protektorów.
Bibliografia
- Wysocki P., Zespół pieczenia jamy ustnej, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2017.
- Ostrowski J., Palenie w obrębie jamy ustnej i gardła nie jest pozaprzełykowym objawem choroby refluksowej przełyku, Gastroenterologia Kliniczna, 3/2010.
- Ferensztajn E., Łojko D., Rybakowski J., Zespół pieczenia w jamie ustnej – koncepcje patogenetyczne i terapeutyczne, Psychiatria Polska, 6/2013.
