Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) to zespół licznych zaburzeń powstających wskutek uszkodzenia mózgu, zazwyczaj jeszcze na etapie życia płodowego, ewentualnie w okresie okołoporodowym. Obraz kliniczny jest mocno zróżnicowany. Niestety nie ma skutecznych leków na MPD. Dzieci wymagają rehabilitacji i powinny pozostać pod opieką różnych specjalistów, w zależności od objawów.
Mózgowe porażenie dziecięce – przyczyny
Nie ustalono konkretnych przyczyn rozwoju mózgowego porażenia dziecięcego, wiadomo jednak, że wpływ na to mają czynniki związane z rozwojem płodu jeszcze w łonie matki lub z urazami okołoporodowymi. Do czynników ryzyka można zaliczyć przede wszystkim:
- ciążę zagrożoną poronieniem (wysokiego ryzyka);
- zatrucia ciążowe;
- infekcje, zwłaszcza różyczka, toksoplazmoza czy cytomegalia u ciężarnej;
- przyjmowanie niektórych leków przez ciężarną;
- palenie papierosów lub picie alkoholu.
Ryzyko MPD znacznie wzrasta w sytuacjach, gdy poród był przedłużony lub skomplikowany. Kolejnym poważnym czynnikiem ryzyka jest upośledzenie oddychania tuż po porodzie lub wcześniactwo (jako że u dzieci urodzonych przedwcześnie płuca nie są w pełni rozwinięte). MPD rozwija się często u dzieci, które na wczesnym etapie swojego życia przechorowały zapalenie opon mózgowych o podłożu bakteryjnym. Szacuje się, że najczęściej MPD dotyczy wcześniaków urodzonych między 23. a 27. tygodniem ciąży.
Mózgowe porażenie dziecięce – objawy
Obraz kliniczny mózgowego porażenia dziecięcego jest tak różnorodny, że nieraz określa się to zaburzenie jako „choroba bez definicji”. Objawy dodatkowo zmieniają się wraz z wiekiem. Obraz kliniczny może więc obejmować: porażenia, niedowłady, występowanie ruchów mimowolnych, zaburzenia napięcia mięśniowego czy zaburzenia równowagi, z czym współistnieją objawy trwałego uszkodzenia mózgu, w tym padaczka, upośledzenie umysłowe czy zaburzenia ze strony narządów zmysłów. Omawiając objawy wyróżnia się kilka typów MPD i są to:
- porażenie kurczowe połowicze – porażenie kończyny górnej i dolnej po tej samej stronie ciała. Przyczyną jest zwykle niedotlenienie, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub krwawienie do mózgu. Pojawia się atetoza i asymetria w ruchach kończynami. Rozwój umysłowy jest prawidłowy lub jedynie nieznacznie obniżony;
- obustronne porażenie kurczowe – nasilenie zaburzeń w kończynach dolnych, górne zaś zwykle pozostają całkowicie sprawne. Postać ta zwykle pojawia się u wcześniaków i noworodków z niską masą urodzeniową. Rozwój umysłowy bywa opóźniony;
- obustronne porażenie połowicze – najcięższa postać MPD, pojawiają się: padaczka, ciężka niepełnosprawność umysłowa, zaburzenia mowy, zaburzenia czynności ruchowych;
- postać móżdżkowa (ataktyczna) – spotykana najrzadziej. Obejmuje prawidłowy rozwój umysłowy przy występowaniu zaburzeń koordynacji ruchowej;
- postać pozapiramidowa – pojawiają się ruchy mimowolne i zmiany w napięciu mięśniowym. Główną przyczyną jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego wskutek wysokiego poziomu bilirubiny, co z kolei powoduje konflikt serologiczny.
Podstawowym objawem MPD jest więc deficyt ruchowy. Pozostałe objawy są osobniczo różne, indywdualne dla każdego chorego.
Mózgowe porażenie dziecięce – leczenie
Podstawą leczenia mózgowego porażenia dziecięcego jest wczesna rehabilitacja ruchowa (najczęściej: metoda Vojty, metoda NDT-Bobath oraz integracja sensoryczna) , którą dobiera się w zależności od wieku dziecka i występujących objawów. Spore znaczenie mają nietypowe metody, takie jak hipoterapia czy dogoterapia. Proces rehabilitacji dziecka z MPD musi być wspomagany metodami pedagogicznymi, takimi jak muzykoterapia czy bajkoterapia. Mózgowe porażenie dziecięce może być kwalifikowane jako niepełnosprawność, dlatego rodzice mogą starać się o otrzymanie orzeczenia na dziecko. W Polsce istnieją instytucje wspierające rodziców z chorymi dziećmi.
Przede wszystkim jednak najważniejsze jest indywidualne podejście do pacjenta. Każdy przypadek dziecka z MPD należy rozpatrzeć osobno i nie można go porównywać z innymi dziećmi – nawet, jeśli mają identyczne problemy rozwojowe. Każde z nich wykazuje bowiem inny potencjał intelektualny, inne potrzeby i możliwości funkcjonowania. W zależności od obrazu klinicznego i stopnia upośledzenia umysłowego, dziecku dobiera się także indywidualny, dopasowany program edukacji.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gajewska E., Nowe definicje i skale funkcjonalne stosowane w mózgowym porażeniu dziecięcym, Neurologia Dziecięca, 18/2009.
- Nowotny J., Czupryna K., Domagalska M., Aktualne podejście do rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, Neurologia Dziecięca, 18/2009.
- Czyż E., Codzienność osoby mózgowym porażeniem dziecięcym, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 25/2017.
