Zaburzenia mowy są coraz częściej spotykanym zjawiskiem, które jednak z powodzeniem można leczyć. Istnieją różnego rodzaju zaburzenia, różniące się między sobą obrazem klinicznym. Na ogół dotyczą dzieci, jednak można spotkać także dorosłych ludzi mających problemy z prawidłową wymową. Podstawą terapii są zajęcia logopedyczne, choć jednocześnie warto skonsultować się ze stomatologiem celem wykluczenia wad zgryzu i innych problemów w obrębie jamy ustnej.
Rodzaje zaburzeń mowy
Najczęściej pojawiającym się zaburzeniem mowy jest jąkanie się, czyli powtarzanie pojedynczych sylab różnych słów, a niekiedy nawet powtarzanie całych słów lub większych fragmentów zdań. Równie często spotykamy seplenienie, czyli nieprawidłowe wymawianie głosek dentalizowanych. Głoskami dentalizowanymi nazywamy takie, w których wokalizacji znaczącą rolę odgrywa ułożenie zębów, zwłaszcza górnych i dolnych siekaczy. Do pozostałych rodzajów zaburzeń mowy zalicza się:
- dyzartria – pojawia się najczęściej w przebiegu chorób neurologicznych, polega na powolnym, niewyraźnym i afonicznym wypowiadaniu się;
- mutyzm – niemożność posługiwania się mową, zachowując przy tym rozumienie mowy i możliwości komunikowania się. Przyczyną jest lęk lub stres, wskutek którego powstaje uczucie zaciśniętego gardła, co uniemożliwia wypowiadanie się;
- apraksja mowy – nieprawidłowości artykulacyjne i prozodyczne, będące konsekwencją uszkodzenia mózgowia;
- dysprozodia – zaburzenia intonacji, akcentu, rytmu i tempa mowy, niekiedy obejmując nawet zmianę barwy głosu;
- alalia – rodzaj zaburzenia rozwojowego mowy, którego przyczyną jest uszkodzenie struktur korowych mózgu;
- dyslalia – niewypowiadanie jednej lub kilku głosek, a także błędne wypowiadanie pewnych wyrazów, co skutkuje powstawaniem niezrozumiałych zdań;
- afonia – utrata głosu, czyli tak zwany bezgłos;
- dysfonia – wielopostaciowe zaburzenie głosu, polegające na nieprawidłowościach dotyczących składowych akustycznych, np. częstotliwości, barwy czy poziomu głośności;
- oligofazja – ubogie słownictwo, agramatyzm, wadliwa artykulacja oraz trudność w budowaniu poprawnych zdań. To problem charakterystyczny dla osób upośledzonych umysłowo;
- parafazja – nieprawidłowe użycie słów lub głosek, przy czym chorzy mogą zamiennie stosować słowa o zbliżonym znaczeniu lub zupełnie sobie obce.
Ze względu na tak dużą ilość różnych zaburzeń mowy, podstawą jest prawidłowa diagnostyka. Musi ona obejmować kompleksową ocenę stanu zdrowia pacjenta, bez względu na jego wiek.
Zaburzenia mowy – przyczyny
Istnieje wiele przyczyn zaburzeń mowy. Do najpoważniejszych zalicza się wrodzone i genetyczne choroby, upośledzenie umysłowe bądź uszkodzenie struktur mózgowia odpowiadających za prawidłową wymowę. Przyczynami mogą być również nowotwory w obrębie jamy ustnej czy choroby krtani, a jak wiadomo, krtań jest miejscem, w którym znajdują się struny głosowe. Uszkodzenie mięśni lub nerwów zaopatrujących te mięśnie prowadzi do powstania wad wymowy. Warto wyróżnić także zaburzenia słuchu, problemy psychologiczne czy emocjonalne.
Zaburzenia mowy bardzo często wiążą się z występowaniem wad zgryzu lub nieprawidłowości w obrębie jamy ustnej, takich jak np. zbyt krótkie wędzidełko języka. Takie problemy stomatologiczne mogą mieć znacznie więcej konsekwencji niż tylko zaburzenia wymowy, dlatego warto jak najszybciej rozpocząć ich leczenie.
Zaburzenia mowy – leczenie
Jeśli zaburzenia mowy są wynikiem przewlekłych chorób wrodzonych czy genetycznych, niestety nie ma sposobu na pozbycie się ich. Uszkodzenie mięśni i nerwów można rehabilitować przy pomocy fizjoterapeuty i neurologa. Z kolei w przypadku wad zgryzu konieczne staje się rozpoczęcie leczenia ortodontycznego. Wyłącznie pozbycie się danej wady będzie skutkowało poprawą wymowy. Zbyt krótkie wędzidełko języka należy podciąć. Bez względu na przyczynę, terapią zaburzeń mowy zajmuje się logopeda, prowadząc zarówno zajęcia indywidualne, jak i grupowe. Z jego pomocy mogą skorzystać osoby bez względu na wiek czy stan zdrowia. Po każdej wizycie pacjent otrzymuje zestaw ćwiczeń do domu. W większości przypadków nabytych wad wymowy rokowania są dobre, a pacjent zyskuje pewność siebie.
Zobacz również: Ortodoncja.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Śniatkowski S., Emiluty-Rozya D., Bieńkowska K., Norma i Zaburzenia Komunikacji językowej w kontekście edukacyjnym, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2018.
- Dreger J., Zaburzenia mowy u dzieci – wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Wydawnictwo WUM, Warszawa 2002.
