Dyslalia to zbiór różnego rodzaju zaburzeń mowy i wad artykulacyjnych spowodowanych wieloma czynnikami. Polega głównie na niemożności prawidłowego wymawiania jednego, kilku lub jeszcze więcej dźwięków, co skutkuje m.in. zniekształceniem głosek, zastępowaniem ich lub opuszczaniem. W skrócie, dyslalia jest zaburzeniem mowy polegającym na niemożności prawidłowego wymawiania określonych dźwięków. Po raz pierwszy pojęciem tym posłużono się w 1823 roku.
Przyczyny dyslalii
Wyróżnia się dyslalię czynnościową oraz dyslalię organiczną (spowodowaną uszkodzeniami organicznymi w narządzie mowy). Dyslalia czynnościowa rozwija się z fizjologicznych, rozwojowych zaburzeń artykulacji, przy czym najczęściej czynnikiem sprzyjającym jest opóźnienie rozwoju psychoruchowego.
Rodzaje dyslalii
Wiele źródeł podaje, że w odniesieniu do przyczyn dyslalię dzieli się na:
- audiogenną – spowodowaną dysfunkcjami aparatu słuchowego, np. niedosłuchem czy zaburzeniami słuchu fonematycznego;
- mechaniczną – spowodowaną uszkodzeniami obwodowego narządu mowy;
- funkcjonalną – spowodowaną złymi wzorcami środowiskowymi i ograniczonymi kontaktami słownymi;
- centralną – w przebiegu anartrii i dyzartrii;
- sprzężoną – uwarunkowaną kilkoma różnymi przyczynami.
W rzeczywistości istnieje wiele możliwych przyczyn dyslalii. W praktyce bardzo często jest ona wynikiem skrzywienia przegrody nosowej, przerośnięcia błon śluzowych w obrębie nosa, przerostu migdałka gardłowego czy nawet poważnych wad zgryzu. Dyslalia uwarunkowana czynnikami środowiskowymi ma miejsce wówczas, gdy rozwija się u dziecka dorastającego w otoczeniu dorosłych z różnymi wadami wymowy lub gdy kontakt słowny z dzieckiem był mocno ograniczony.
Dyslalia – objawy
Obraz kliniczny może być wysoce zróżnicowany ze względu na mnogość możliwych przyczyn tej wady. Pacjenci mogą mieć problem z wypowiadaniem głosek takich jak: „sz”, „dż” czy „ż”. Bardzo często współwystępuje to z niemożnością wyraźnego wypowiedzenia litery „r”. Z kolei przy dyslalii głoskowej pacjenci opuszczają w swoich wypowiedziach jedną głoskę lub zastępują ją zupełnie innymi, a przy dyslalii sylabowej opuszczają lub dodają określone sylaby. Wówczas poprawne słowo „samolot” może u nich brzmieć „salot”. Dyslalia dotyczy częściej dzieci, chociaż przy braku leczenia bardzo często przekłada się na życie dorosłe.
Dyslalia – diagnostyka
Diagnostyką i leczeniem wad wymowy zajmuje się logopeda, nierzadko przy pomocy innych specjalistów: stomatologa, fizjoterapeuty czy laryngologa. Jeśli podejrzewamy, że dyslalia może mieć podłoże psychiczne, najlepiej skierować pacjenta do psychologa lub psychoterapeuty. Dolegliwość diagnozuje się na podstawie obserwacji i rozmowy.
Dyslalia – leczenie
Podstawą leczenia jest współpraca z logopedą. Wykorzystuje się różnego rodzaju treningi wspierające czynność samego aparatu mowy, jak również ćwiczenia słuchowe wspomagające zdolność odróżniania dźwięków poprawnych od tych nieprawidłowych. Wizyty u specjalisty powinny odbywać się regularnie, w określonych odstępach czasu, jednak praca domowa musi mieć miejsce codziennie. Podstawowe leczenie uzupełnia się fizjoterapią (rozluźnianie zbyt napiętych mięśni twarzy, korekcja wad postawy, co również ma wpływ na wady wymowy) oraz stomatologią (korekcja wad zgryzu).
Jeśli dyslalia pojawia się w przebiegu wad anatomicznych, konieczne jest wykonanie wybranych zabiegów chirurgicznych. Przykładowo, przy przeroście migdałka gardłowego należy go usunąć, z kolei przy skrzywieniu przegrody nosa konieczna jest jej korekcja. Co istotne, leczenie należy rozpocząć jak najszybciej, ponieważ zwiększa to rokowania. Zwłaszcza w przypadku dzieci, u których wady wymowy mają duży wpływ na dalszy rozwój.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Obrębowski A., Obrębowska Z., Diagnostyka etiologiczna zaburzeń artykulacji, Otorynolaryngologia, 2/2013.
- Syta A., Dyslalia ankyloglosyjna – wpływ na wymowę sześciolatków, Logopedia Silesiana, 6/2017.
- Pluta-Wojciechowska D., Opis zaburzeń mowy jako pierwszy etap postępowania logopedycznego, Logopedia Silesiana, 1/2012.
