Ból neuropatyczny uznaje się za szczególny rodzaj bólu o typowym obrazie klinicznym i odmiennej od innych zespołów bólowych reaktywności na leki, co wyraża się m.in. niską skutecznością leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Nie jest chorobą, lecz zespołem mniej lub bardziej specyficznych objawów podmiotowych i przedmiotowych, mogących wynikać z rozmaitych uszkodzeń.
Co to jest ból neuropatyczny?
Pierwsze definicja bólu neuropatycznego opisywała go jako ból zainicjowany bądź wywołany uszkodzeniem, dysfunkcją lub przemijającym zaburzeniem obwodowego układu nerwowego lub ośrodkowego układu nerwowego. Najnowsza definicja zaproponowana przez ekspertów i zaakceptowana przez Komitet ds. Taksonomii IASP jest następująca: „ból neuropatyczny to ból spowodowany uszkodzeniem lub chorobą somatosensorycznej części układu nerwowego”.
Ból neuropatyczny określany jest jako uciążliwy, nieprzyjemny, piekący, palący, przeszywający. Może lokalizować się w jednym, konkretnym miejscu i wówczas pacjent nie ma problemów z jego wskazaniem, jak i może zajmować większą powierzchnię ciała. Bólowi neuropatycznemu może towarzyszyć drętwienie, mrowienie, palenie, parzenie kończyn, a nawet uczucie zimna lub gorąca w kończynach. Szacuje się, że ból neuropatyczny dotyczy około 7-10% ogólnej populacji, z czego można spotkać go u blisko 30% chorych na nowotwory. Wywołany jest uszkodzeniem lub chorobą elementów układu nerwowego.
Ból neuropatyczny – przyczyny
Ból neuropatyczny może rozwinąć się w konsekwencji uszkodzenia lub choroby zarówno obwodowego (obwodowy ból neuropatyczny), jak i ośrodkowego (ośrodkowy ból neuropatyczny) układu nerwowego. Możliwe przyczyny:
- urazy mechaniczne struktur nerwowych;
- guzy i nacieki nowotworowe w obrębie struktur nerwowych;
- cukrzyca, jako powikłanie choroby (tzw. neuropatia cukrzycowa);
- zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa;
- przepuklina kręgosłupa;
- półpasiec;
- choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy;
- zakażenie wirusem HIV;
- znaczny niedobór witamin z grupy B;
- alkoholizm;
- długotrwałe przyjmowanie niektórych leków.
Nadpobudliwość neuronów, wspólna cecha powstawania bólów neuropatycznych, nie jest przejawem jednego mechanizmu. Wiąże się z kombinacją czynników, które sumując się, określają stopień i typ nadpobudliwości u poszczególnych pacjentów i w poszczególnych zespołach bólowych. Uważa się, że w powstawaniu bólu neuropatycznego spory udział mają zmiany właściwości elektrofizjologicznych błon komórkowych pierwszego neuronu czuciowego. Są to zarówno zmiany pobudliwości nocyceptorów (obniżenie progu pobudliwości, możliwość samoistnych pobudzeń), jak i zmiany w uwalnianiu neuroprzekaźników.
Zobacz również: Sensytyzacja.
Ból neuropatyczny – jak rozpoznać?
W badaniu przedmiotowym kluczową rolę odgrywa badanie czucia powierzchownego na skórze, którego zaburzenia określane są jako dyzestezje. Badanie przeprowadza się z wykorzystaniem specjalnych, tępych igieł lub rozgiętego spinacza biurowego, a także wacika. Jeśli ból pojawia się w obszarze zaopatrywanym przez konkretne korzenie nerwowe, wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny kręgosłupa.
Zobacz również: Neuropatyczny ból zęba.
Leczenie bólu neuropatycznego
Leczenie bólu neuropatycznego zależy od przyczyn tego problemu. Najłatwiej leczyć nieutrwalony ból wywołany uciskiem, ponieważ wystarczy odbarczyć nerw i dać mu kilka miesięcy na regenerację, w tym czasie stosując ciepłolecznictwo i suplementując witaminy z grupy B. Leczenie farmakologiczne obejmuje nierzadko stosowanie kortykosteroidów mających działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Są one przydatne również w terapii podwyższonego ciśnienia śródczaszkowego i ucisku na rdzeń kręgowy. U niektórych pacjentów pojawia się konieczność wykonania zabiegu chirurgicznego. Znacznie trudniej leczy się ból neuropatyczny przewlekły i utrwalony. Wówczas zwykle zastosowanie znajdują metody objawowe (leki, zabiegi fizykalne).
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wordliczek J., Zajączkowska R., Leppert W., Farmakoterapia bólu neuropatycznego, Medycyna Paliatywna w Praktyce 2017; 11, 2: 61-73.
- Żylicz Z., Ból neuropatyczny – nowe mechanizmy działania starych leków, Varia Medica 2019 Tom 3, nr 4, strony 273-278.
- Szczudlik A., Dobrogowski J., Wordliczek J. i inni. Rozpoznanie i leczenie bólu neuropatycznego: przegląd piśmiennictwa i zalecenia Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Towarzystwa Neurologicznego – część pierwsza. Ból 2014, Tom 15, Nr 2, s. 8-18.
