Tryptofan

Tryptofan to organiczny związek chemiczny zaliczany do aminokwasów białkowych, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Wchodzi w skład białek zarówno produktów pochodzenia zwierzęcego, jak i tkanek człowieka, dlatego jego odpowiednia podaż w diecie ma szczególne znaczenie. Co istotne, jest to aminokwas egzogenny – organizm nie potrafi go sam wytwarzać, dlatego musi być dostarczany z pożywieniem. Tryptofan uczestniczy w syntezie serotoniny (hormonu szczęścia), melatoniny regulującej rytm snu i czuwania oraz niacyny (witaminy B3). Dzięki temu wpływa na dobre samopoczucie, spokojny sen, koncentrację i równowagę pracy układu nerwowego. Naturalnymi źródłami tryptofanu są m.in. jaja, nabiał, mięso, orzechy, nasiona roślin strączkowych czy algi, takie jak Spirulina, które dodatkowo dostarczają wielu innych cennych składników odżywczych.

Tryptofan – charakterystyka

Tryptofan to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C₁₁H₁₂N₂O₂ i masie molowej 204,23 g/mol. Po wyizolowaniu przyjmuje postać białego lub delikatnie żółtego krystalicznego proszku. Pod względem chemicznym tryptofan jest obojętny elektrycznie, a jego łańcuch boczny opiera się na szkielecie indolu. Bardzo dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Tryptofan jest (tuż obok metioniny) jednym z dwóch aminokwasów kodowanych zawsze tym samym kodonem – UGG.

Ciekawostką jest, że tryptofan został odkryty w 1901 roku przez angielskiego chemika Sir Fredericka Gowlanda Hopkinsa.

Tryrptofan – źródła pokarmowe

Tryptofan jest aminokwasem egzogennym, czyli takim, którego organizm człowieka nie potrafi samodzielnie zsyntezować. Należy dostarczać go wraz z dietą, ewentualnie z suplementami diety w przypadku osób, które mają zwiększone zapotrzebowanie na ten związek. Najlepszymi pokarmowymi źródłami tryptofanu są:

• mięso;
• ryby;
• jaja;
• mleko, ser i ogólnie nabiał;
• fasola;
• orzechy;
• dynia;
• nasiona sezamu;
• tofu;
• soja;
• czekolada.

Wpływ tryptofanu na organizm człowieka

W każdej normalnej diecie, pełnej czy wegetariańskiej, tryptofan jest najmniej licznym aminokwasem spośród wszystkich. Typowa dieta dostarcza zaledwie od 1 000 do 1 500 mg/dzień tryptofanu, a w organizmie toczy się ciągła rywalizacja o jego ograniczone ilości. Aminokwas ten jest wykorzystywany do wytwarzania różnych struktur białkowych w organizmie człowieka, w tym tkanki mięśniowej czy tkanki nabłonkowej. U osób, które spożywają małe i umiarkowane ilości witaminy B3 (niacyny), tryptofan może ją wytworzyć w wątrobie, ale ze stosunkiem zaledwie 60 mg tryptofanu na 1 mg witaminy B3.

Niedobór tryptofanu

Charakterystyczne objawy niedoboru tryptofanu to:

• obniżony nastrój i depresja – brak tryptofanu może prowadzić do niedoboru serotoniny, co sprzyja rozwojowi depresji i zaburzeń lękowych;
• zaburzenia snu – zwłaszcza bezsenność;
• zwiększona drażliwość i wysoka podatność stres;
• zaburzenia apetytu – serotonina reguluje łaknienie, więc jej niedobór może prowadzić do nadmiernego lub zmniejszonego apetytu;
• problemy z pamięcią i koncentracją.

Suplementację tego aminokwasu powinny rozważyć osoby z następującymi problemami zdrowotnymi:

• łagodne zaburzenia nastroju, lęki, fobie, stany depresyjne;
• zaburzenia snu, bezsenność;
• autyzm;
• problemy z pamięcią i koncentracją;
• wypalenie zawodowe;
• zespół przewlekłego zmęczenia.

To suplement diety idealny dla kobiet karmiących piersią, ponieważ tryptofan wspiera laktację. Osoby na dietach ubogich w białko (np. weganie), które mogą mieć trudności z dostarczeniem odpowiedniej ilości tryptofanu z pożywienia, również mogą rozważyć jego przyjmowanie.

Spirulina 100% naturalna Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory witamin i minerałów. Jej zadaniem jest wzmocnienie organizmu i w naturalny sposób wspomaganie procesu jego oczyszczenia. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Glibowski P., Misztal A., Wpływ diety na samopoczucie psychiczne, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2016.
2. Halczuk K., Karwowski B., Korzyści i ryzyko związane z suplementacją tryptofanu, Farm Pol, 2024, 80(6): 415–424.