Rogowacenie białe w jamie ustnej (inaczej: leukoplakia) to określenie opisujące stwardniałe fragmenty błony śluzowej, uważane za stan przedrakowy. Zmiany te odznaczają się zróżnicowanym obrazem klinicznym i podlegają częstym zmianom wraz z upływem czasu. Szacuje się, że rogowacenie białe aż 3-krotnie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Szczyt zachorowań przypada między 40. a 60. rokiem życia.
Rogowacenie białe – czym jest?
Termin leukoplakia zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oznacza białą plamę lub tarczkę, która klinicznie i histologicznie nie może być scharakteryzowana jako żadne inne schorzenie. Rogowacenie białe jest najczęściej spotykanym stanem przedrakowym w jamie ustnej. To poważny problem zdrowotny, ponieważ aż u do 60% pacjentów z rozpoznanym rakiem kolczystokomórkowym, wcześniej wykrywano ogniska rogowacenia białego.
Zobacz również: Słoneczne zapalenie warg.
Rogowacenie białe – przyczyny
Ze względu na przyczynę wyróżnia się leukoplakię odczynową i idiopatyczną. Leukoplakia odczynowa wiąże się ze stosowaniem egzogennego czynnika drażniącego, najczęściej nikotyny. U ponad 80% pacjentów przyczyną schorzenia jest palenie papierosów. Inne znane przyczyny rozwoju dolegliwości to:
- nadmierne spożywanie alkoholu;
- przewlekłe drażnienie błony śluzowej jamy ustnej;
- oddziaływanie elektrogalwaniczne występujące między różnoimiennymi metalami w uzupełnieniach protetycznych;
- promieniowanie UV (zmiany dotyczą wówczas dolnej wargi).
Uważa się również, że znaczący wpływ na powstawanie dolegliwości i jej transformację mają wirusy EBV, HPV, HSV i HIV. Z kolei leukoplakia idiopatyczna powstaje wskutek nieokreślonych jeszcze czynników. Może rozwinąć się u ludzi zupełnie zdrowych, choć diagnozujemy ją bardzo rzadko.
Rogowacenie białe – jak się objawia?
Wyróżniamy 2 podstawowe typy rogowacenia białego:
- leukoplakię homogenną;
- leukoplakię niehomogenną.
W przebiegu homogennej wykwitem jest jednorodna plama bez cech dysplazji. Może mieć różny stopień nasilenia. W przebiegu leukoplakii niehomogennej pojawiają się grudki, szczeliny lub ogniska erytroplakii. Rogowacenie białe może przybierać różne rozmiary i kształty: od małych i ograniczonych plam lub smug po rozległe i rozlane zmiany bez wyraźnej granicy. Zabarwienie może być białe, szare, kremowe lub biało-czerwone.
W obrazie histopatologicznym widać hiperkeratozę i przewlekły stan zapalny w obrębie jamy ustnej. Zmiany dysplastyczne obecne są u do 20% badanych próbek. Ze względu na zbliżony obraz kliniczny rogowacenie białe należy zawsze zróżnicować między innymi z liszajem płaskim, przewlekłym nagryzaniem policzka i drożdżakowym zapaleniem jamy ustnej.
Rogowacenie białe – leczenie
Podstawą leczenia jest usunięcie czynnika sprawczego, należy więc go wcześniej zidentyfikować. Zazwyczaj jest to palenie papierosów, należy więc zachęcać pacjenta do rzucenia tego nałogu. Ograniczenie wypalanych papierosów nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, skuteczne jest jedynie całkowite zaprzestanie palenia. Ponadto pacjentowi zaleca się:
- unikanie spożywania bardzo gorących pokarmów i picia bardzo gorących napojów;
- ograniczenie spożycia wysokoprocentowych alkoholi i ostrych przypraw;
- spożywanie dużej ilości świeżych warzyw i owoców bogatych w antyoksydanty.
W wielu przypadkach samo usunięcie przyczyny leukoplakii i odpowiednia dieta wystarczają, aby zmiany samoistnie się wygoiły. Wskazane są jednak okresowe wizyty kontrolne u lekarza i stałe porzucenie szkodliwych nawyków.
W leczeniu zachowawczym stosuje się dodatkowo terapię przeciwgrzybiczą i preparaty zawierające dużą ilość witaminy A. Najczęściej jest to roztwór do stosowania miejscowego. Leczenie chirurgiczne stosuje się w przypadku zmian nieustępujących.
Zalecaną metodą chirurgiczną jest kriochirurgia. Poleca się ją ze względu na niskie koszta, dużą skuteczność i niewielki odsetek skutków ubocznych. Tkanki po takim zabiegu bardzo szybko się goją i nie pozostawiają defektów kosmetycznych. Inną metodą, którą można wykorzystać w chirurgicznym leczeniu rogowacenia białego jest laser chirurgiczny.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górska R., Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej, Wydawnictwo MTP, Warszawa 2011.
- Petkowicz B., Skiba M., Tomaszewski T., Wysokińska-Miszczuk J., Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej w aspekcie klinicznym i epidemiologicznym – analiza przypadków, Dental and Medical Problems, 4/2004.
- Walter A., Starzyńska A., Diagnostyka stanów przedrakowych błony śluzowej jamy ustnej, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2016.
