Bolesne ząbkowanie to trudny, ale całkowicie naturalny i fizjologiczny okres w życiu dziecka. Wiąże się z dolegliwościami bólowymi i szeregiem innych objawów. Rodzice muszą podjąć niezbędne działania, które wspomogą dziecko w tym czasie.
Czym jest ząbkowanie?
Wyrzynanie się zęba to jego przesuwanie z miejsca rozwoju w kościach szczęk do funkcyjnej pozycji w jamie ustnej. Powszechnie się uważa, że proces pierwszego ząbkowania rozpoczyna się około 6. miesiąca życia dziecka, czas ten jest jednak indywidualny dla każdego dziecka. Może nastąpić odrobinę wcześniej lub nawet kilka miesięcy później.
Średni czas wyrzynania się zębów mlecznych, od pojawienia się pierwszego zęba w jamie ustnej do ukazania się ostatniego zęba, wynosi średnio 18-20 miesięcy. Należy pamiętać, że ukazanie się korony zęba mlecznego w jamie ustnej dziecka nie jest jednoznaczne z zakończeniem rozwoju zęba; korzeń wyrzynającego się zęba dalej się rozwija. Dla zębów mlecznych okres ten trwa przeciętnie 1 rok.
Objawy ząbkowania
Ząbkowanie przeważnie bywa dla dziecka bardzo bolesne. Jednak nie tylko ból jest tutaj jedynym problemem. W okresie wyrzynania się zębów mlecznych można wyróżnić objawy ogólne i miejscowe. Do ogólnych zaliczamy:
- niepokój dziecka;
- podwyższoną temperaturę ciała;
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe;
- zmiany skórne;
- nadmierne ślinienie się;
- stany zapalne i infekcje uszu;
- brak apetytu i spadek masy ciała;
- wymioty.
Podczas ząbkowania dziecko wykazuje chęć gryzienia różnych rzeczy, zwłaszcza twardych. Objawy ogólne najczęściej towarzyszą wyrzynaniu się zębów siecznych. Gruczoły ślinowe zaczynają swoją funkcję wydzielniczą około 3. miesiąca życia. Tak małe dziecko nie posiada jeszcze w pełni opanowanej umiejętności przełykania śliny. Podczas ząbkowania świąd i ból dziąseł prowokują dziecko do wkładania do ust palców i różnych przedmiotów. Czynniki te stymulują czynność wydzielniczą gruczołów ślinowych, czego skutkiem jest wzrost ilości wydzielanej śliny, co ma również istotne znaczenie w aktywowaniu ślinianek. Do objawów miejscowych natomiast zaliczamy:
- zapalenie dziąseł i ich zaczerwienienie;
- zropienie mieszka zębowego;
- zapalenie kości szczęk;
- zasinienie błony śluzowej nad wyrzynającym się zębem.
Oczywiście wymienione objawy są indywidualne dla każdego dziecka. Ząbkowanie nigdy jednak nie przemija bez żadnych dolegliwości.
Bolesne ząbkowanie – co robić?
Przede wszystkim należy szczególnie zadbać o higienę jamy ustnej dziecka – nawet pomimo tego, że nie ma jeszcze wszystkich zębów mlecznych. Gromadząca się płytka bakteryjna nasila stany zapalne i może powodować rozwój różnych zakażeń. Celem czyszczenia pojedynczych ząbków mlecznych warto nałożyć na swój palec specjalną, silikonową szczoteczkę z miękkimi wypustkami zamiast włosia. Prawdziwą szczoteczkę warto kupić gdy u dziecka pojawią się przynajmniej 4 zęby mleczne. Czyszczenie zębów i jamy ustnej jest podstawą postępowania w okresie ząbkowania. Dalsze postępowanie zależy od występujących objawów.
- nadmierne ślinienie się – zakładaj dziecku śliniaczek na cały dzień, a skórę wokół ust delikatnie osuszaj (unikaj pocierania). Gdy pojawią się zaczerwienienia, smaruj je kremem natłuszczającym dla niemowląt. Pamiętaj także o tym, aby dziecko dużo piło. Najlepiej niegazowanej wody;
- brak chęci do jedzenia czy ssania – dziecko może nie chcieć jeść lub ssać smoczka butelki, ponieważ obrzęknięte dziąsła bolą przy kontakcie z różnymi przedmiotami. Wówczas należy przed karmieniem posmarować dziąsła specjalnym żelem (preparaty dostępne są w każdej aptece). U starszych dzieci należy pilnować, aby podawane pokarmy miały papkowatą, rzadką konsystencję;
- wkładanie wszystkiego do buzi – należy zapewnić dziecku stały dostęp do gryzaków, np. z wypustkami czy wypełnianych wodą. Jednocześnie każdy gryzak należy po użyciu dokładnie odkażać, np. myjąc go w gorącej wodzie;
- ból dziąseł – tutaj najlepiej sprawdzi się masaż dziąseł, który wykonujemy dobrze umytym palcem. Ruchy powinny być delikatne. Innym sposobem jest schłodzenie smoczka w lodówce i danie go dziecku do ssania. Zimno złagodzi ból i stan zapalny. Należy jednak pamiętać, aby nie schładzać smoczka w zamrażarce, ponieważ może to spowodować odmrożenie dziąseł.
Farmakoterapia
Gdy domowe sposoby na bolesne ząbkowanie nie pomagają, rodzice często sięgają po metody farmakologiczne. Najczęściej są to preparaty do stosowania miejscowego o działaniu przeciwbólowym i znieczulającym (zawierające lidokainę lub benzokainę).
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Boguszewska-Gutenbaum H., Janicha J., Sobiech P., Olczak-Kowalczyk D., Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, Nowa Stomatologia, 3/2014.
- Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
